ماده ۱۱۵ قانون آیین دادرسی کیفری

نوشتن بين سطور ، قلم خوردگي و تراشيدن كلمات در اوراق بازجويي و تحقيقات ، ممنوع است . اگر يك يا چند كلمه اضافه گردد بايد بر روي آن خط نازكي كشيده و اين موضوع قيد شود و بازپرس و شخصي كه تحقيق از او به عمل مي آيد ، آن را امضاء كنند . همچنين اگر يك يا چند كلمه از قلم افتاده و در حاشيه نوشته شود ، اشخاص ياد شده بايد زير آن را امضاء كنند . هرگاه اين ترتيب رعايت نشود ، كلمات و خطوط مزبور فاقد اعتبار است . رعايت مقررات اين ماده در تمام مراحل دادرسي از سوي مقامات قضائي و ضابطان دادگستري الزامي است . در صورت قلم خوردگي جزئي موضوع بايد در ذيل برگه توضيح داده شده و به امضاء اشخاص فوق برسد .

توضیح واژگان

علت استفاده از عبارت «خط نازک» جلوگیری از سوء استفاده های احتمالی طرفین در فرض وجود هرگونه ادعایی از سوی آنان مبنی بر اضافی نبودن کلمات حذف شده و عدم لزوم حذف آن ها و امکان بررسی صحت این ادعا است.

پیشینه

سابقاً ماده 158 قانون آیین دادرسی کیفری (مصوب 1378) در این خصوص وضع شده بود.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

ماده فوق در مقام تعیین مقرراتی در خصوص لزوم کتبی بودن تحقیقات مقدماتی در نتیجه فراگیر شدن سواد نوشتاری میان افراد جامعه است که منجر به کتبی شدن تمامی اقدامات مرتبط با پرونده اشخاص در فرایند تحقیقات مقدماتی می شود.بطور کل اقدامات غیر کتبی متصدیان تحقیق فاقد هر گونه اعتبار قضایی است. از همین روی باید در تنظیم و تحریر نوشته های مربوط به تحقیقات مقدماتی که سرنوشت متهم به آن ها وابسته است، نهایت دقت به عمل آید.

برخی از نویسندگان بیان داشته اند که امضاء کلمات اضافه شده بایستی در ذیل آن انجام شود.اما توضیح کلماتی که روی آن ها خط کشیده شده است، ممکن است در ذیل، در جلو ی آن ها یا در قسمت انتهایی صورتجلسه بیان گردد. در هر حال صورت جلسات باید به گونه ای تنظیم شوند که از هرگونه دخل و تصرف احتمالی در ان ها به خصوص پس از تنظیم صورتجلسه جلوگیری شود. همچنین نوشتن اظهارات طرفین در بین سطور ممنوع است.

گروهی معتقدند ضمانت اجرای عدم رعایت ماده فوق، فقط بطلان کلمه یا کلمات اضافه شده بدون رعایت ترتیبات مقرر در این ماده است.