ماده ۱۳۷ قانون آیین دادرسی کیفری

تفتيش و بازرسي منازل ، اماكن بسته و تعطيل و همچنين تفتيش و بازرسي اشياء در مواردي كه حسب قرائن و امارات ، ظن قوي به حضور متهم يا كشف اسباب ، آلات و ادله وقوع جرم در آن وجود دارد ، با دستور بازپرس و با قيد جهات ظن قوي در پرونده ، انجام مي شود .

توضیح واژگان

تفتیش در لغت به معنای بازرسی، تفحص، واپژوهیدن و بازجستن است. همچنین مقصود از منزل محلی محصور است که انسان در آن سکونت دارد. البته تا زمانی که این عنوان بر محلی صدق کند، عدم حضور انسانی در ان مانع از شمول حکم این ماده نسبت بدان نمی شود.

پیشینه

در این خصوص می توان به ماده 91 قانون آیین دادرسی کیفری (مصوب 1390) اشاره کرد.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

یکی از روش های حصول علم برای بازپرس، حضور در محل وقوع جرم و نیز تفتیش منزل متهم و بررسی آلات و ادوات جرم نظیر اسلحه یا چاقو، بازرسی های بدنی و بررسی وسایل موجود در صحنه جرم است.1641720در این خصوص می توان به مساله تفتیش منازل پرداخت. باید تاکید شود از آن جا که در نظر عرف تفتیش منازل اهانتی بزرگ و مصداق از بین بردن حیثیت صاحب منزل تلقی می شود، همچنین با توجه به محل استراحت بودن منزل برای ساکنین آن، لذا باید این عمل با رعایت موازین اخلاقی و شرعی و قانونی انجام شود.483444 برخی از حقوقدانان به ممنوعیت تفتیش غیر ضروری منازل و اماکن ولو با فرض احتمال مخفی شدن متهم در آن جا تاکید کرده اند.در این موارد حدود اختیارات ضابطین باید در دستورات صادر شده مشخص شود.1508264 لذا مجوز تفتیش و بازرسی یا توقیف منوط به احراز ظن قوی به وجود ضرورت است.1508648 حتی اگر ضابطین دادگستری ادله ای مبنی بر ظن قوی به بازپرس ارائه دهند، وی شخصاً مکلف به بررسی وجود چنین ظنی می باشد.1508672 اقدامات مذکور در ماده فوق در هر حال باید با ترتیب قانونی باشد و کسب اجازه و رضایت صاحب منزل باشد. مگر در موارد ضروری که حسب قرائن و دلایل، ظن قوی به حضور متهم یا ادوات جرم وجود داشته باشد.536512 تفتیش اصولا باید باید حفظ آسایش متصرفان محل در طول روز صورت گیرد مگر در موارد ضروری.1285380

محل تفتیش لزوما محل ارتکاب جرم نست. بلکه ممکن است محل مخفی شدن متهم یا محل وجود دلایل ارتکاب جرم باشد.1285368

منازل، اماکن و اشیاء مورد بحث در این ماده لازم نیست به خود متهم تعلق داشته باشند. بلکه ممکن است متعلق به دیگری باشند.483452

رویه قضایی

به موجب نظریه 7/6466-1378/9/13 بازرسی منازل مسکونی در صورتی وجاهت قانونی دارد که ظن قوی به کشف متهم یا اسباب و ادله جرم در آن مجل وجود داشته باشد.493136

همچنین به موجب نظریه 7/437-1379/2/19 بازرسی منازل با هدف دسترسی به متهم در جرایم مشهود، باید با اذن صاحبخانه یا متصرف باشد. مگر در فرض بیم فرار متهم و ناگزیری ضابطان به ورود به منزل در راستای جلوگیری از فرار متهم.493144