ماده ۸۶ قانون مدنی
در صورتی که واقف ترتیبی قرار نداده باشد، مخارج تعمیر و اصلاح موقوفه و اموری که برای تحصیل منفعت لازم است بر حق موقوف‌علیهم، مقدم خواهد بود.
توضیح واژگان
وقف در لغت، یعنی ایستادن، حبس کردن و منحصر نمودن چیزی به کسی. (۱۴۸۹۸۲) و وقف در لغت، یعنی ایستادن و نگاه داشتن. (۳۵۲۳۶۰)
کلیات توضیحی تفسیری دکترین
حق التولیه، مخارجی است که باید برای تحصیل منافع موقوفه، صرف گردد؛ و نمی‌توان تعیین اجرت المثل برای متولی را، در فرض عدم تعیین حق‌الزحمه توسط واقف، اضرار به حقوق موقوفٌ علیهم محسوب نمود. (۴۶۶۰۷)
اگر واقف، محلی را، برای تأمین هزینه‌های تعمیر و نگهداری موقوفه، معین ننماید؛ ابتدا از درآمدهای مورد وقف، هزینه‌های مزبور کسر گردیده؛ و مابقی، به موقوفٌ علیهم تعلق می‌گیرد. (۴۶۶۱۶) (۱۳۱۳۳۰)
ملاک تعیین هزینه‌های تعمیر و نگهداری مال، جهت بقا و انتفاع از موقوفه، عرف است. (۱۳۱۳۳۱)
هزینه‌های تعمیر و نگهداری موقوفه، و مخارج مربوط به رعایت غبطه موقوفٌ علیهم و افزایش عوائد موقوفه، بر سایر هزینه‌های ملک مزبور مقدم است. (۳۶۹۸۴۱)
سوابق فقهی
اگر واقف، محلی را، برای تأمین هزینه‌های تعمیر و اصلاح موقوفه، تعیین ننموده باشد؛ بنا بر احتیاط واجب، مخارج مزبور، از عواید موقوفه کسر می‌گردد؛ و موقوفٌ علیهم نیز باید راضی باشند. درضمن فروش بخشی از عین مورد وقف، جهت تأمین این قبیل هزینه‌ها، اشکالی ندارد. (۹۴۸۸)
مالیات، جزء هزینه‌های موقوفه محسوب گردیده؛ و باید پرداخت گردد. (۹۴۸۹)
اگر واقف، مقرر نموده باشد که حق التولیه، از محل عواید ملک تأمین گردد؛ مانعی ندارد؛ لیکن مخارج تأمین و نگهداری موقوفه، بر اجرت متولی مقدم است. (۹۴۹۱)
رویه‌های قضایی
به موجب نظریه مشورتی شماره ۸۲۲۰/۷ مورخه ۳۰/۸/۱۳۷۹ اداره حقوقی قوه قضاییه، با توجه به اینکه مخارج حفاظت از موقوفه را، می‌توان از عواید آن تأمین نمود؛ پس متولی می‌تواند هزینه‌های دادرسی مربوط به مورد وقف را، از محل مزبور برداشت نماید. (۶۶۲۱۰)
مصادیق و نمونه‌ها
- هزینه سمپاشی زمین زراعی، که جهت تحصیل منفعت مطلوب از عین موقوفه، صرف می‌گردد؛ بر حقوق موقوفٌ علیهم مقدم است. (۶۷۰۴۷۸)
- اگر شخصی، دو مغازه، و قطعه ای زمین را، وقف نموده؛ و دکان‌ها در شرف خرابی باشند؛ متولی می‌تواند جهت تعمیر و اصلاح آنها، مبادرت به فروش زمین موقوفه نماید. (۴۶۶۱۶)