ماده ۹۰۱ قانون مدنی
ثمن، فریضهٔ زوجه یا زوجه‌ها است در صورت فوت شوهر با داشتن اولاد.
توضیح واژگان
ثمن عبارت است از یک‌هشتم ترکه، که سهم زوج می‌باشد؛ در فرض وجود فرزند برای متوفی. (۲۹۳۸۴)
نکات توضیحی و تفسیری دکترین
درصورتیکه متوفی، حتی از همسر دیگری، دارای فرزند یا نوه باشد؛ سهم زوجه وی، ثمن ترکه است. (۱۰۶۵۸۸۷) (۲۷۱۳۲۲) البته فقط زوجه دائم متوفی، از او ارث می‌برد. (۲۵۰۸۰)
مستندات فقهی
آیه ۱۲ سوره نساء «وَلَکُمْ نِصْفُ مَا تَرَکَ أَزْوَاجُکُمْ إِنْ لَمْ یَکُنْ لَهُنَّ وَلَدٌ فَإِنْ کَانَ لَهُنَّ وَلَدٌ فَلَکُمُ الرُّبُعُ مِمَّا تَرَکْنَ مِنْ بَعْدِ وَصِیَّةٍ یُوصِینَ بِهَا أَوْ دَیْنٍ وَلَهُنَّ الرُّبُعُ مِمَّا تَرَکْتُمْ إِنْ لَمْ یَکُنْ لَکُمْ وَلَدٌ فَإِنْ کَانَ لَکُمْ وَلَدٌ فَلَهُنَّ الثُّمُنُ مِمَّا تَرَکْتُمْ مِنْ بَعْدِ وَصِیَّةٍ تُوصُونَ بِهَا أَوْ دَیْنٍ وَإِنْ کَانَ رَجُلٌ یُورَثُ کَلالَةً أَوِ امْرَأَةٌ وَلَهُ أَخٌ أَوْ أُخْتٌ فَلِکُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا السُّدُسُ فَإِنْ کَانُوا أَکْثَرَ مِنْ ذَلِکَ فَهُمْ شُرَکَاءُ فِی الثُّلُثِ مِنْ بَعْدِ وَصِیَّةٍ یُوصَی بِهَا أَوْ دَیْنٍ غَیْرَ مُضَارٍّ وَصِیَّةً مِنَ اللَّهِ وَاللَّهُ عَلِیمٌ حَلِیمٌ»، سهم زوجه را، در فرض وجود فرزند برای متوفی، ثمن ترکه دانسته‌است. (۲۱۴۶۸۷)
سوابق فقهی
درصورت وجود فرزند برای متوفی، و هر چه پایین‌تر رود؛ زوجه او ثمن ترکه را می‌برد. (۱۳۵۷۳) (۱۰۴۷۰۱)
رویه‌های قضایی
دادنامه شماره ۱۸۵/۲۴ مورخه ۲۹/۳/۱۳۶۹ شعبه ۲۴ دیوان عالی کشور، سهم زوجه را درصورت وجود فرزند برای متوفی، ثمن ترکه دانسته‌است. (۶۶۱۴۲۰)
قضات دادگاه‌های حقوقی ۲ تهران، در نشست مورخه ۲۴/۲/۱۳۶۶، به اتفاق آرا، حصه زوجه متوفی را در فرض وجود فرزند برای وی از همسر سابق او، ثمن ترکه دانسته‌اند. (۴۲۴۰۷)