ماده ۹۰۹ قانون مدنی

هر گاه پدر یا مادر متوفی یا هر دو ابوین او موجود باشند با چند دختر، فرض تمام دخترها دو ثلث ترکه خواهد بود که بالسویه بین آن‌ها تقسیم می‌شود و فرض هر یک از پدر و مادر یک سدس و مابقی اگر باشد بین تمام ورثه به نسبت فرض آن‌ها تقسیم می‌شود مگر این که مادر حاجب داشته باشد در این صورت مادر از باقی چیزی نمی‌برد.

توضیح واژگان

به زنی که نسب او، باواسطه یا بی واسطه به انسان منتهی گردد؛ دختر گویند.(82576)

نکات توضیحی تفسیری دکترین

درصورتیکه متوفی، دارای مادر و دو دختر باشد؛ سدس ترکه او به مادرش، و دو ثلث آن نیز، به اولاد او خواهدرسید؛ و مابقی ترکه، به طور اخماسی، به ورثه، به نسبت فرضشان، رد خواهدشد.(833698) (427497) اما درصورتیکه وراث متوفی، منحصر به دو دختر و والدین او باشد؛ چیزی برای رد باقی نمی ماند.(91788) (3748) (427497) (25085)

سوابق فقهی

درصورتیکه متوفی، دارای چند دختر و ابوین باشد؛ دوسوم ترکه به دخترها رسیده؛ و هر یک از پدر و مادر او نیز، سدس ماترک را به ارث خواهند برد؛ و چیزی هم برای رد، باقی نمی ماند.(95483)

انتقادات

قانونگذار به اشتباه، تصور نموده که درصورت اجتماع ابوین میت با دختران او، چیزی از ماترک، برای رد به وراث، باقی خواهدماند.(38731) (95421)

عبارت (مگراینکه مادر حاجب داشته باشد؛ دراینصورت مادر، از باقی چیزی نمی برد) زاید است؛ زیرا درصورتیکه متوفی، دارای دختران متعدد و ابوین باشد؛ چیزی از ماترک او اضافه نمی ماند؛ تا به ورثه رد شود. در فرضی هم که پدر میت، قبل از او، از دنیا رفته باشد؛ دیگر اخوه متوفی، نمی توانند حاجب مادر باشند؛ تا مانع از رد زاید بر فرض وارث به او گردند.(3750) (95421)

مصادیق و نمونه ها

• شخصی فوت نموده؛ و به هنگام وفات، چند دانگ از یک مغازه و بخشی از سرمایه آن، و نیز چند دانگ از یک دفتر اسناد رسمی، متعلق به او بوده است. وراث متوفی، منحصر به مادر و دو دختر می باشد. هریک از وثه وی، به نسبت قانونی خود، ارث خواهدبرد.(9797)