ماده ۳۰۸ قانون تجارت
فته‌طلب علاوه بر امضاء یا مهر باید دارای تاریخ و متضمن مراتب ذیل باشد:
۱) مبلغی که باید تادیه شود با تمام حروف.
۲) گیرنده وجه.
۳) تاریخ پرداخت.
توضیح واژگان
سفته: در اصطلاح عموم مردم، سفته یعنی مالی که در شهری می دهند؛ و در شهری دیگر آن را پس می گیرند.(775850)
پته طلب: سند طلب را پته طلب گویند. یعنی هر نوشته ای که متضمن تعهد، نسبت به تأدیه وجه نقد باشد.(28080)
پیشینه
این ماده، از حیث تعیین مندرجات برات، نظیر ماده 75 قانون متحدالشکل ژنو، و نیز ماده 183 قانون تجارت فرانسه است.(605451) که البته مواد مزبور، شرایط شکلی سفته را، به نحو کامل و مقتضی مورد توجه قرار نداده اند.(605453) به عنوان نمونه، مندرجات الزامی سفته از دیدگاه قانون متحدالشکل ژنو، عبارتند از:
- قید کلمه سفته و یا عبارت مشابه آن بر روی سند مزبور.
- قبول تأدیه وجه سفته، بدون هیچ قید و شرطی.
- تعیین موعد تأدیه مبلغ سفته.
- تعیین محل پرداخت وجه سفته.
- نام شخصی که مبلغ سفته، باید به او و یا در وجه او تأدیه گردد.
- ذکر مکان و زمان صدور سفته.
- امضای صادرکننده.(458467)
نکات توضیحی تفسیری دکترین
ذکر تاریخ دقیق سفته بر روی آن، ضروری است؛ حتی اگر با عدد نوشته شده باشد. چراکه سفته بدون تاریخ صدور، از عداد اسناد تجارتی خارج خواهد بود.(1060582) ولی عدم تعیین وجه سفته با حروف، به اعتبار سند مزبور خللی وارد نمی آورد. زیرا حکم مزبور، ضمانت اجرا ندارد.(1060584) به نظر برخی از حقوقدانان، هرچند مقنن، ضمانت اجرای تخلف از مفاد این ماده را، مشخص ننموده؛ اما و برخلاف برات و سفته، که قانونگذار اعتبار آنها را منوط به امضای صادرکننده ندانسته؛ و صرف مهر، جهت اعتبار بخشیدن به اسناد مزبور کافی است؛ چک درصورتی معتبر است؛ که ممضی به امضای صادرکننده باشد.(605587) (458256) (378329) درواقع به موجب این ماده و ماده بعد، مندرجات الزامی سفته، عبارتند از:
- امضا یا مهر صادرکننده.
- تاریخ تحریر فته طلب.
- وجه سفته، که بهتر است با حروف نگاشته شود.
- نام شخصی که سفته باید در وجه او صادر گردد.
- تاریخ تأدیه مبلغ سفته.
- مکان تأدیه وجه سفته، که اگر در سند قید نشده باشد؛ اقامتگاه صادرکننده را، باید به عنوان محل تأدیه مبلغ سفته، محسوب نمود.(707518)
رویه های قضایی
به موجب دادنامه شماره 9109970225001817 مورخه 26/12/1391 شعبه 49 دادگاه تجدیدنظر استان تهران، اگر در سفته، نام دارنده و ذینفع سند ذکر نگردیده باشد؛ دعوی وصول وجه آن از طرف دارنده، پذیرفته نخواهد شد.(1228201)
به موجب نظریه مشورتی شماره 6020 مورخه 25/8/1384 اداره حقوقی قوه قضاییه، درصورت تمدید مهلت سفته در ظهر آن، تاریخ جدید جهت واخواست و سایر اقدامات قانونی، ملاک خواهد بود.(1343617)
به موجب دادنامه شماره 1259 مورخه 31/5/1316 شعبه 4 دیوان عالی کشور، مواد راجع به فته طلب، دلالتی بر نوشتن مبلغ به تمام حروف، از شرایط اساسی است؛ ندارد و ماده 308 قانون تجارت، در مقام ذکر تمام شرایط فته طلب است؛ نه درخصوص شرایط اساسی. چنانکه در ماده 223 قانون مزبور راجع به برات، که مانند فته طلب است؛ شرایط لازمه ذکر شده؛ و در ماده 226 بعضی از آن شرایط، و همچنین نوشته شدن مبلغ به تمام حروف، که در ماده 225 مذکور است؛ در جزء شرایط اساسی مقرر نگردیده است.(1382130)