مسئولیت دولت‌ها در حمایت از گروه‌های تروریستی با تأکید بر قضیة تادیچ
مسئولیت دولت‌ها در حمایت از گروه‌های تروریستی با تأکید بر قضیة تادیچ نام مقاله ای است از محسن مولائی فرد و داریوش اشرافی و علیرضا ظاهری که در شماره سه دوره پنجاه و دو (پاییز 1401) فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران منتشر شده است.
چکیده
قابلیت انتساب اقدام‌های گروه‌های تروریستی به دولت‌ها، از موضوعات مناقشه‌برانگیز و مهمی است که صلح و امنیت بین‌المللی را دچار تزلزل کرده است. در همین زمینه نگارنده در پژوهشی به‌صورت توصیفی تحلیلی و با استفاده از روش کتابخانه‌ای به بررسی موضوع پرداخته است. نتایج نشان می‌دهد که میان نظریات کنترل کلی و کنترل مؤثر، نظریة مسئولیت کلی به‌مراتب بهتر از کنترل مؤثر تبیین‌کنندة مسئولیت دولت‌ها در حمایت از گروه‌های تروریستی است. نظریة کنترل کلی برگرفته از رأی شعبة تجدیدنظر دادگاه بین‌المللی کیفری برای یوگسلاوی سابق در قضیة تادیچ است که با رد تصمیم شعبة بدوی، این دادگاه معتقد بود معیار کنترل مؤثر که توسط دیوان بین‌المللی دادگستری ارائه شد، مغایر با منطق مسئولیت دولت‌هاست. البته نظریة کنترل کلی نیز در تبیین انتساب اعمال گروه‌های تروریستی به دولت‌ها، با چالش‌هایی مواجه است؛ نخست آنکه ارتباط دولت‌ها و گروه‌های تروریستی مانند داعش وضعیت پیچیده‌ای به خود می‌گیرد که امکان بررسی میزان حمایت دولت‌ها از این گروه چندان ساده به‌نظر نمی‌رسد، زیرا دولت‌ها تلاش می‌کنند رابطة خود با این نوع گروه‌ها را کاملاً مخفی نگه‌دارند؛ دوم اینکه گاهی همان کنترل کلی نیز در خصوص گروه‌های تروریستی مانند داعش وجود ندارد. به‌عبارتی با اینکه دولت‌ها از این گروه‌ها حمایت می‌کنند، اما این گروه‌ها کاملاً مستقل عمل می‌کنند. افزون‌بر این، رویة قضایی واحدی در این خصوص وجود ندارد و همین مسئله تبیین و انتساب همة فعالیت‌های گروه‌های تروریستی با دولت‌ها را با چالش مواجه کرده است.
کلیدواژه‌ها
- انتساب
- قضیه تادیچ
- گروه های تروریستی
- مسئولیت دولت ها
- نظریه کنترل کلی