نمایش مبدأ برای جبران خسارات جرائم زیست‌محیطی در حقوق بین‌الملل و حقوق ایران

'''جبران خسارات جرائم زیست‌محیطی در حقوق بین‌الملل و حقوق ایران''' نام مقاله ای است از [[امین جعفری]] و [[اصغر احمدی]] که در شماره دو دوره چهل و نه (تیر 1398) [[فصلنامه مطالعات حقوق عمومی]] دانشگاه تهران منتشر شده است.

== چکیده ==
جرائم زیست‌محیطی با چالش‌های فراوانی روبه‌روست که سبب می‌شود نتوان همچون جرائم ساده به ترمیم خسارات ناشی از آنها اقدام کرد. نخست آنکه گاه بزهکار زیست‌محیطی یا دولت است (مانند سدسازی‌های بی‌رویۀ دولت‌ها) یا شرکت‌های قدرتمند (مانند شرکت‌های تولیدکنندۀ محصولات تراریخته) که در پس لابی‌های ثروت‌ـ‌قدرت به رفتارهای ناقض محیط زیست اقدام می‌کنند. دوم آنکه قربانیان جرائم زیست‌محیطی گاه به‌حدی کثرت دارند که نمی‌توان جبران خسارات متعارف را در مورد آنها اعمال کرد، مانند قربانیان آلودگی هوا، ریزگردها و آب آشامیدنی ناسالم. سرانجام آنکه جبران خسارت زیست‌محیطی مبتنی‌بر نظریۀ مسئولیت محض است، درحالی‌که مسئولیت مدنی در نظام حقوقی ایران مبتنی‌بر نظریۀ تقصیر است و از این جهت پویایی لازم برای جبران خسارات جرائم زیست‌محیطی را ندارد. با وجود این هم در حقوق بین‌الملل و هم حقوق ایران جبران خسارات جرائم زیست‌محیطی از یک‌سو ماهیتی ترمیمی دارد و از سوی دیگر بر دیدگاه‌های بزهکارمدار و دولت‌مدار استوار است. ازاین‌رو نخست بزهکار تکلیف بر اعادۀ وضع به حالت سابق دارد و در غیر این صورت، مکلف به جبران ضرر و زیان خواهد بود. اما در صورت ناتوانی بزهکار، دولت در پرتو صندوق زیست‌محیطی تکلیف به جبران خسارت دارد.

== کلیدواژه‌ها ==

* جرائم زیست محیطی
* جبران خسارت
* مسئولیت مدنی
* حقوق بین الملل
* حقوق ایران

== مواد مرتبط ==

* [[ماده 1 منشور سازمان ملل]]
* [[اصل ۵۰ قانون اساسی|اصل 50 قانون اساسی]]
* [[ماده 13 اعلامیه ریو]]
* [[ماده ۱ قانون مسئولیت مدنی|ماده 1 قانون مسئولیت مدنی]]
* [[ماده ۲۱۴ قانون مجازات اسلامی|ماده 214 قانون مجازات اسلامی]]

[[رده:مقالات منتشر شده در سال 1398]]
[[رده:مقالات فصلنامه حقوق عمومی]]
[[رده:مواد قرمز]]
[[رده:مقالات امین جعفری]]
[[رده:مقالات اصغر احمدی]]