ماده ۲۹۴ قانون آیین دادرسی کیفری: تفاوت میان نسخه‌ها

ابرابزار
(ابرابزار)
خط ۱: خط ۱:
'''ماده ۲۹۴ قانون آیین دادرسی کیفری:''' [[دادگاه‌ کیفری|دادگاه‌های کیفری]] به [[دادگاه کیفری یک]]، [[دادگاه كيفری دو|دادگاه کیفری دو]]، [[دادگاه انقلاب]]، [[دادگاه اطفال و نوجوانان]] و [[دادگاه‌ نظامی|دادگاه‌های نظامی]] تقسیم می‌شود.
'''ماده ۲۹۴ قانون آیین دادرسی کیفری:''' [[دادگاه کیفری|دادگاه‌های کیفری]] به [[دادگاه کیفری یک]]، [[دادگاه کیفری دو]]، [[دادگاه انقلاب]]، [[دادگاه اطفال و نوجوانان]] و [[دادگاه نظامی|دادگاه‌های نظامی]] تقسیم می‌شود.
* {{زیتونی|[[ماده ۲۹۳ قانون آیین دادرسی کیفری|مشاهده ماده قبلی]]}}
* {{زیتونی|[[ماده ۲۹۳ قانون آیین دادرسی کیفری|مشاهده ماده قبلی]]}}
* {{زیتونی|[[ماده ۲۹۵ قانون آیین دادرسی کیفری|مشاهده ماده بعدی]]}}
* {{زیتونی|[[ماده ۲۹۵ قانون آیین دادرسی کیفری|مشاهده ماده بعدی]]}}


== توضیح واژگان ==
== توضیح واژگان ==
[[ماده ۳۰۲ قانون آیین دادرسی کیفری|ماده 302 قانون آیین دادرسی کیفری]] در مقام احصاء جرایمی است که رسیدگی به آن‌ها در [[صلاحیت]] دادگاه کیفری یک است، صلاحیت این دادگاه را بر خلاف [[دادگاه انقلاب]]، «مجازات محور» دانسته‌اند، در واقع اگر مجازات جرمی مشمول یکی از موارد مذکور در ماده فوق باشد، رسیدگی به آن در صلاحیت این دادگاه است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=تحلیل ماده به ماده قانون آیین دادرسی کیفری 1392 در مقایسه با قوانین سابق|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6278432|صفحه=|نام۱=صادق|نام خانوادگی۱=سلیمی|نام۲=امین|نام خانوادگی۲=بخشی زاده اهری|چاپ=1}}</ref>همچنین دادگاه کیفری دو را باید دادگاهی عمومی دانست که علی الاصول [[صلاحیت]] رسیدگی به تمام جرایم را دارد، مگر در مواردی که رسیدگی به جرمی در صلاحیت دادگاهی دیگر قرار گرفته باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4694800|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=خالقی|چاپ=1}}</ref>به عقیده حقوقدانان، دادگاه کیفری دو دارای همان نقش [[دادگاه عمومی جزایی]] سابق است و با حضور رئیس یا [[دادرس علی‌البدل]] و در [[حوزه قضایی]] هر شهرستان تشکیل می‌شود<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=تحلیل ماده به ماده قانون آیین دادرسی کیفری 1392 در مقایسه با قوانین سابق|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6320472|صفحه=|نام۱=صادق|نام خانوادگی۱=سلیمی|نام۲=امین|نام خانوادگی۲=بخشی زاده اهری|چاپ=1}}</ref> و فقط به جرایم مندرج به [[کیفرخواست]] رسیدگی می‌نماید.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=فرایند دادرسی کیفری (جلد دوم) (از صلاحیت و مراجع رسیدگی تا مرحله دادرسی و اجرای احکام)|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3274184|صفحه=|نام۱=بهروز|نام خانوادگی۱=جوانمرد|چاپ=1}}</ref>
[[ماده ۳۰۲ قانون آیین دادرسی کیفری]] در مقام احصاء جرایمی است که رسیدگی به آن‌ها در [[صلاحیت]] دادگاه کیفری یک است، صلاحیت این دادگاه را بر خلاف [[دادگاه انقلاب]]، «مجازات محور» دانسته‌اند، در واقع اگر مجازات جرمی مشمول یکی از موارد مذکور در ماده فوق باشد، رسیدگی به آن در صلاحیت این دادگاه است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=تحلیل ماده به ماده قانون آیین دادرسی کیفری 1392 در مقایسه با قوانین سابق|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6278432|صفحه=|نام۱=صادق|نام خانوادگی۱=سلیمی|نام۲=امین|نام خانوادگی۲=بخشی زاده اهری|چاپ=1}}</ref>همچنین دادگاه کیفری دو را باید دادگاهی عمومی دانست که علی الاصول [[صلاحیت]] رسیدگی به تمام جرایم را دارد، مگر در مواردی که رسیدگی به جرمی در صلاحیت دادگاهی دیگر قرار گرفته باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4694800|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=خالقی|چاپ=1}}</ref>به عقیده حقوقدانان، دادگاه کیفری دو دارای همان نقش [[دادگاه عمومی جزایی]] سابق است و با حضور رئیس یا [[دادرس علی‌البدل]] و در [[حوزه قضایی]] هر شهرستان تشکیل می‌شود<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=تحلیل ماده به ماده قانون آیین دادرسی کیفری 1392 در مقایسه با قوانین سابق|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6320472|صفحه=|نام۱=صادق|نام خانوادگی۱=سلیمی|نام۲=امین|نام خانوادگی۲=بخشی زاده اهری|چاپ=1}}</ref> و فقط به جرایم مندرج به [[کیفرخواست]] رسیدگی می‌نماید.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=فرایند دادرسی کیفری (جلد دوم) (از صلاحیت و مراجع رسیدگی تا مرحله دادرسی و اجرای احکام)|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3274184|صفحه=|نام۱=بهروز|نام خانوادگی۱=جوانمرد|چاپ=1}}</ref>


دادگاه انقلاب را باید [[دادگاه اختصاصی|دادگاهی اختصاصی]] دانست که به اعتقاد عده ای مطابق قانون اساسی ایران امکان تشکیل این گروه از دادگاه‌ها امکان‌پذیر است،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نشریه دادرسی شماره 23 آذر و دی 1379|ترجمه=|جلد=|سال=1379|ناشر=سازمان قضایی نیروهای مسلح|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1910844|صفحه=|نام۱=سازمان قضایی نیروهای مسلح|نام خانوادگی۱=|چاپ=}}</ref> اگرچه به اعتقاد گروهی تشکیل دادگاه‌های اختصاصی را باید مغایر با عمومیت اصول قانون اساسی دانست،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=جرایم علیه امنیت کشور|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2460424|صفحه=|نام۱=رجب|نام خانوادگی۱=گلدوست جویباری|چاپ=2}}</ref> اما دادگاه انقلاب با هدف تثبیت پایه‌های انقلاب و رسیدگی به جرایمی که علیه انقلاب رخ می‌دهند، تشکیل شده‌است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=اصول آیین دادرسی کیفری ایران|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3974908|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=2}}</ref>و دادگاه اطفال و نوجوانان را باید [[دادگاه اختصاصی|دادگاهی اختصاصی]] دانست که صالح به رسیدگی به [[جرم|جرایم]] افراد زیر هجده سال تمام شمسی است؛ لذا ملاک [[صلاحیت]] در این دادگاه را باید سن مرتکب در زمان ارتکاب جرم قرار داد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4695620|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=خالقی|چاپ=1}}</ref> افراد زیر هجده سال اعم از آن که [[بلوغ|بالغ]] یا [[صغر|نابالغ]] باشند، در این دادگاه‌ها مورد محاکمه قرار می‌گیرند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی کیفری (جلد اول و دوم) (از وقوع جرم تا اجرای حکم، دادسرا، مراحل کشف، تحقیق و تعقیب، دادگاه کیفری عمومی، دادگاه کیفری استان، تجدیدنظر، شعب تشخیص، فرجام، دعاوی ناشی از جرم، احکام و قرارهای کیفری، ادله اثبات جرم، وظایف قضات، وکلا و ضابطین دادگستری)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=پایدار|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=891636|صفحه=|نام۱=سیدجلال الدین|نام خانوادگی۱=مدنی|چاپ=4}}</ref>
دادگاه انقلاب را باید [[دادگاه اختصاصی|دادگاهی اختصاصی]] دانست که به اعتقاد عده ای مطابق قانون اساسی ایران امکان تشکیل این گروه از دادگاه‌ها امکان‌پذیر است،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نشریه دادرسی شماره 23 آذر و دی 1379|ترجمه=|جلد=|سال=1379|ناشر=سازمان قضایی نیروهای مسلح|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1910844|صفحه=|نام۱=سازمان قضایی نیروهای مسلح|نام خانوادگی۱=|چاپ=}}</ref> اگرچه به اعتقاد گروهی تشکیل دادگاه‌های اختصاصی را باید مغایر با عمومیت اصول قانون اساسی دانست،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=جرایم علیه امنیت کشور|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2460424|صفحه=|نام۱=رجب|نام خانوادگی۱=گلدوست جویباری|چاپ=2}}</ref> اما دادگاه انقلاب با هدف تثبیت پایه‌های انقلاب و رسیدگی به جرایمی که علیه انقلاب رخ می‌دهند، تشکیل شده‌است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=اصول آیین دادرسی کیفری ایران|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3974908|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=2}}</ref>و دادگاه اطفال و نوجوانان را باید [[دادگاه اختصاصی|دادگاهی اختصاصی]] دانست که صالح به رسیدگی به [[جرم|جرایم]] افراد زیر هجده سال تمام شمسی است؛ لذا ملاک [[صلاحیت]] در این دادگاه را باید سن مرتکب در زمان ارتکاب جرم قرار داد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4695620|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=خالقی|چاپ=1}}</ref> افراد زیر هجده سال اعم از آن که [[بلوغ|بالغ]] یا [[صغر|نابالغ]] باشند، در این دادگاه‌ها مورد محاکمه قرار می‌گیرند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی کیفری (جلد اول و دوم) (از وقوع جرم تا اجرای حکم، دادسرا، مراحل کشف، تحقیق و تعقیب، دادگاه کیفری عمومی، دادگاه کیفری استان، تجدیدنظر، شعب تشخیص، فرجام، دعاوی ناشی از جرم، احکام و قرارهای کیفری، ادله اثبات جرم، وظایف قضات، وکلا و ضابطین دادگستری)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=پایدار|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=891636|صفحه=|نام۱=سیدجلال الدین|نام خانوادگی۱=مدنی|چاپ=4}}</ref>
خط ۱۴: خط ۱۴:


== نکات توضیحی ==
== نکات توضیحی ==
براساس بخش آخر [[اصل ۱۷۲ قانون اساسی|اصل 172 قانون اساسی]] میتوان گفت دادسرا و دادگاه نظامی برخلاف دو دادگاه انقلاب و ویژه روحانیت،شان وجودی خود را از قانون اساسی به دست آورده اند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=بایسته های آیین دادرسی کیفری جلد اول|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=طرح نوین اندیشه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4784816|صفحه=|نام۱=بابک|نام خانوادگی۱=فرهی|چاپ=1}}</ref>
براساس بخش آخر [[اصل ۱۷۲ قانون اساسی]] می‌توان گفت دادسرا و دادگاه نظامی برخلاف دو دادگاه انقلاب و ویژه روحانیت، شان وجودی خود را از قانون اساسی به دست آورده‌اند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=بایسته‌های آیین دادرسی کیفری جلد اول|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=طرح نوین اندیشه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4784816|صفحه=|نام۱=بابک|نام خانوادگی۱=فرهی|چاپ=1}}</ref>


== رویه‌های قضایی ==
== رویه‌های قضایی ==
[[نظریه مشورتی]] شماره ۷/۹۴/۱۰۶۶ مورخ ۱۳۹۴/۴/۳۱ [[اداره کل حقوقی قوه قضاییه]]: به موجب ماده ۲۹۴ قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲، دادگاه‌های کیفری به دادگاه کیفری یک، دادگاه کیفری دو، دادگاه انقلاب، دادگاه اطفال و نوجوانان و دادگاه نظامی تقسیم می‌شوند و مطابق [[ماده ۳۳۸ قانون آیین دادرسی کیفری|ماده ۳۳۸ قانون فوق‌الذکر]]، در حوزه‌هایی که شعب متعدد دادگاه تشکیل می‌شود، ارجاع پرونده با [[رئیس حوزه قضایی|رئیس حوزه قضائی]] است؛ بنابراین دادگاه کیفری یک که در ردیف [[دادگاه‌ بدوی|دادگاه‌های نخستین]] می‌باشد، تحت ریاست و نظارت رئیس حوزه قضایی است که بر اساس [[ماده ۱۲ قانون تشکیل دادگاه‌های عمومی و انقلاب]] اصلاحی ۲۸/۷/۱۳۸۱، در شهرستان‌ها رئیس دادگستری شهرستان و در شهرستان مرکز استان، رئیس کل دادگاه‌ها بر دادگاه‌های نخستین، ریاست و نظارت اداری دارد و نیز مطابق [[ماده ۴۴۸ قانون آیین دادرسی کیفری|ماده ۴۴۸ قانون صدرالذکر]] و ماده ۱۲ قانون اخیرالذکر، رئیس کل دادگستری استان، رئیس کل [[دادگاه‌ تجدیدنظر استان|دادگاه‌های تجدیدنظر استان]] است. بنا به مراتب، دادگاه کیفری یک، اعم از اینکه در مرکز استان یا در هریک از شهرستان‌های استان تشکیل شود، از حیث تشکیلات اداری، وابسته به تشکیلات دادگستری شهرستان مرکز استان یا همان دادگستری است که در حوزه آن تشکیل گردیده‌است و موجب قانونی جهت انفکاک دادگاه کیفری یک از تشکیلات اداری دادگستری مرکز استان یا دادگستری شهرستان محل استقرار وجود ندارد. بدیهی است که این امر نافی ریاست و نظارت کلی رئیس کل دادگستری استان بر دادگاه‌های کیفری یک و مداخله در امور تشکیلاتی مربوط به این دادگاه در موارد مصرحه قانونی نظیر تبصره ۲ [[ماده ۲۹۶ قانون آیین دادرسی کیفری|ماده ۲۹۶ قانون آئین دادرسی کیفری]] ۱۳۹۲ نمی‌باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=محشای قانون آیین دادرسی کیفری کاربردی مصوب 1392|ترجمه=|جلد=|سال=1397|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6279808|صفحه=|نام۱=نصرت|نام خانوادگی۱=حسن‌زاده|چاپ=1}}</ref>
[[نظریه مشورتی]] شماره ۷/۹۴/۱۰۶۶ مورخ ۱۳۹۴/۴/۳۱ [[اداره کل حقوقی قوه قضاییه]]: به موجب ماده ۲۹۴ قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲، دادگاه‌های کیفری به دادگاه کیفری یک، دادگاه کیفری دو، دادگاه انقلاب، دادگاه اطفال و نوجوانان و دادگاه نظامی تقسیم می‌شوند و مطابق [[ماده ۳۳۸ قانون آیین دادرسی کیفری|ماده ۳۳۸ قانون فوق‌الذکر]]، در حوزه‌هایی که شعب متعدد دادگاه تشکیل می‌شود، ارجاع پرونده با [[رئیس حوزه قضایی|رئیس حوزه قضائی]] است؛ بنابراین دادگاه کیفری یک که در ردیف [[دادگاه بدوی|دادگاه‌های نخستین]] می‌باشد، تحت ریاست و نظارت رئیس حوزه قضایی است که بر اساس [[ماده ۱۲ قانون تشکیل دادگاه‌های عمومی و انقلاب]] اصلاحی ۲۸/۷/۱۳۸۱، در شهرستان‌ها رئیس دادگستری شهرستان و در شهرستان مرکز استان، رئیس کل دادگاه‌ها بر دادگاه‌های نخستین، ریاست و نظارت اداری دارد و نیز مطابق [[ماده ۴۴۸ قانون آیین دادرسی کیفری|ماده ۴۴۸ قانون صدرالذکر]] و ماده ۱۲ قانون اخیرالذکر، رئیس کل دادگستری استان، رئیس کل [[دادگاه تجدیدنظر استان|دادگاه‌های تجدیدنظر استان]] است. بنا به مراتب، دادگاه کیفری یک، اعم از اینکه در مرکز استان یا در هریک از شهرستان‌های استان تشکیل شود، از حیث تشکیلات اداری، وابسته به تشکیلات دادگستری شهرستان مرکز استان یا همان دادگستری است که در حوزه آن تشکیل گردیده‌است و موجب قانونی جهت انفکاک دادگاه کیفری یک از تشکیلات اداری دادگستری مرکز استان یا دادگستری شهرستان محل استقرار وجود ندارد. بدیهی است که این امر نافی ریاست و نظارت کلی رئیس کل دادگستری استان بر دادگاه‌های کیفری یک و مداخله در امور تشکیلاتی مربوط به این دادگاه در موارد مصرحه قانونی نظیر تبصره ۲ [[ماده ۲۹۶ قانون آیین دادرسی کیفری|ماده ۲۹۶ قانون آئین دادرسی کیفری]] ۱۳۹۲ نمی‌باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=محشای قانون آیین دادرسی کیفری کاربردی مصوب 1392|ترجمه=|جلد=|سال=1397|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6279808|صفحه=|نام۱=نصرت|نام خانوادگی۱=حسن‌زاده|چاپ=1}}</ref>


== منابع ==
== منابع ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}
{{مواد قانون آیین دادرسی کیفری}}
{{مواد قانون آیین دادرسی کیفری}}


۳۰٬۷۵۰

ویرایش