ماده ۳۱۱ قانون آیین دادرسی کیفری

شركا و معاونان جرم در دادگاهي محاكمه مي شوند كه صلاحيت رسيدگي به اتهام متهم اصلي را دارد ، مگر اينكه در قوانين خاص ترتيب ديگري مقرر شده باشد . تبصره ماده 311: هرگاه دو يا چند نفر متهم به مشاركت يا معاونت در ارتكاب جرم باشند و يكي از آنان جزء مقامات مذكور در مواد ( 307 ) و ( 308 ) اين قانون باشد ، به اتهام همه آنان ، حسب مورد ، در دادگاههاي كيفري تهران و يا مراكز استان رسيدگي مي شود و چنانچه افراد مذكور در مواد ( 307 ) و ( 308 ) اين قانون در ارتكاب يك جرم مشاركت يا معاونت نمايند به اتهام افراد مذكور در ماده ( 308 ) نيز حسب مورد در دادگاه كيفري تهران رسيدگي مي شود .

توضیح واژگان

بر اساس قوانین پیشین، شریک جرم کسی بود که عالماً یا عامداً با شخص یا اشخاص دیگر در ارتکاب جرمی تعزیری یا مجازات بازدارنده مشارکت نماید و جرم نیز مستند به عمل همه آن ها باشد. امروزه برخی از حقوقدانان برای تشخیص مباشر جرم از شریک معتقدند کسی را که بیشترین نقش در ارتکاب جرم را داشته است بایستی مباشر متهم اصلی و دیگران را حسب میزان مداخله آن ها در وقوع جرم، شریک تلقی کرد.

پیشینه

سابقاً ماده 56 قانون آیین دادرسی کیفری (مصوب 1378) در این خصوص وضع شده بود.

فلسفه و مبانی نظری ماده

هدف از وضع این ماده را جلوگیری از صدور آراء متعارض در جرم واحد دانسته اند. سهولت در اثبات وقوع جرم، تسهیل استفاده از دلایل اثباتی مشترک و پیشگیری از رسیدگی های متعدد را از دیگر اهداف وضع این ماده می دانند.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

بر اساس این ماده معیار تعیین دادگاه صالح رای رسیدگی به جراایم شرکا و معاونین یک جرم، دادگاهی است که صلاحیت رسیدگی به اتهام متهم اصلی را دارد. از این معیار به عنوان « اصل صلاحیت دادگاه محل محاکمه متهم اصلی برای محاکمه شرکاء و معاونان» یاد شده است. به عبارت دیگر گروهی معتقدند میان اثبات مجرمیت یکی از شرکاء و اثبات انتساب جرم به عمل دیگر شریک ملازمه وجود دارد.

عده ای قسمت اخیر ماده فوق را استثنایی بر اصل مطروحه در صدر آن می دانند.

رویه قضایی

به موجب نظریه 7/6579-1388/10/26 شرکا و معاونین جرم را نیز باید در دادگاه محاکمه کرد که صلاحیت رسیدگی به اتهام متهم اصلی را دارد.