ماده ۳۵۲ قانون آیین دادرسی مدنی

هرگاه دادگاه تجدیدنظر، دادگاه بدوی را فاقد صلاحیت محلی یا ذاتی تشخیص دهد رأی را نقض و پرونده را به مرجع صالح ارسال می دارد.

توضیح واژگان

طرق تصحیحی : « منظور از طرق تصحیحی آنهاییست که مرجع رسیدگی به شکایت مرجعی غیر از مرجع صادر کننده حکم است که معمولا به لحاظ سلسله مراتب قضایی از مرجع اولیه بالاتر می باشد.»868880

پیشینه

مشابه مفاد این ماده ذیل ماده 514 قانون آیین دادرسی مدنی سابق اصلاحی در سال 1349 پیش بینی شده بود.699730

نکات توضیحی و تفسیری دکترین

مطابق نص این ماده طرح دعوی در دادگاه فاقد صلاحیت ذاتی و محلی موجب نقض حکم می باشد اما مطابق بند نخست ماده 371 این قانون در مورد صلاحیت محلی ، در صورتی دادگاه تجدیدنظر رای صادره را نقض می کند که خوانده تا جلسه اول دادرسی نسبت به آن ایرادی وارد نکرده باشد 344056چرا که قواعد مربوط به صلاحیت محلی جز قواعد آمره و نظم عمومی محسوب  نمی شود.387682/604304// همچنین این ماده را باید با لحاظ مواد 27 ، 28 و 30 قانون ایین دادرسی مدنی تفسیر کرد.313599/ اما در هر حال «عدم رعایت صلاحیت ذاتی توسط مراجع دادگستری و غیردادگستری از موجبات قاطع نقض رای به شمار می رود»و این امر نیازمند طرح ایراد نمی باشد.604241//

انتقادات

«اطلاق این ماده با ظاهر ماده 26 همین قانون متعارض به نظر می رسد زیرا ، ماده 26 تشخیص صلاحیت یا عدم صلاحیت هر دادگاه را به خود ، آن دادگاه واگذار کرده است ، ولی در صورت ایجاد اختلاف ، باید از تظر دادگاه تجدیدنظر یا دیوان عالی کشور حسب مورد برای تعیین دادگاه صالح پیروی کرد . بنابراین ، اگر دادگاهی خود را اصلاح بداند و به صلاحیت آن ایرادی نشده باشد دلیلی وجود ندارد که دادگاه تجدیدنظر آن را فاقد صلاحیت محلی اعلام کند البته ، می توان گفت که ماده 26 ملاک است ، ولی به شرط آنکه دادگاه تجدیدنظر نیز تشخیص دادگاه بدوی را درست بداند.»313602