ماده ۴۳۹ قانون مجازات اسلامی

ابزار قطع و جرح در قصاص عضو باید تیز، غیرآلوده و مناسب با اجرای قصاص باشد و ایذاء مرتکب، بیش از مقدار جنایت او ممنوع و موجب تعزیر مقرر در قانون است. اگر مرتکب، بیمار یا شرایط زمان و مکان به ‌گونه ‌ای باشد که در قصاص، بیم سرایت به نفس یا صدمه دیگر باشد‌، در صورت امکان‌، موانع رفع و قصاص اجراء می‌ شود. در غیر این ‌صورت تا برطرف شدن بیم سرایت‌، قصاص به تأخیر می ‌افتد.

توضیح واژگان

مقصود از سرایت زخم، همان عفونت آن یا سرایت آن به دیگر اعضا است.711216

نکات توضیحی تفسیری دکترین

بسیاری این ماده را منطبق بر شرط لزوم رعایت تساوی در قصاص و جنایت می دانند.709968 در خصوص استفاده از آلتی کند برای انجام قصاص ضمانت اجرایی پیش بینی نشده است. در واقع با وجود مجرمانه پنداشتن چنین اعمالی، ولی اتخاذ تصمیم در خصوص مجازات آن ها مسکوت مانده است.728248 مگر اینکه بتوان برای رفتار ارتکابی در مواد قانونی عنوان مجرمانه ای یافت.667196به نظر می رسد مثله کردن مرتکب بعد از قصاص مصداقی از جنایت بر میت تلقی شود.354308 امروزه با توجه به نظامنامه اجرای حکم اعدام، در مجازات قصاص جانی را به دار می آویزند. البته گروهی معتقدند بر اساس دیدگاه فقها اگر روشی ساده تر از به دار آویختن برای قصاص جانی وجود داشته باشد، دیگر این شیوه را نمی توان توجیه نمود.728240 گروهی معتقدند در فرضی که شرایط بیرونی نظیر گرمی یا سردی هوا موجب سرایت قصاص شود، باید تا حصول شرایط مناسب آن را به تعویق انداخت.670280

سوابق فقهی

بسیاری از فقها به مسموم نبودن آلت قصاص اشاره نموده اند. این امر به ویژه در خصوص قصاص عضو بیشتر تأکید شده است.709620

مستندات فقهی

مستند فقهی این ماده را برخی حدیثی از پیامبر اکرم (ص) می دانند.832784