ماده ۴۵۸ قانون آیین دادرسی کیفری

ماده ۴۵۸ قانون آیین دادرسی کیفری:دادگاه تجديدنظر استان نمي تواند مجازات تعزيري يا اقدامات تأميني و تربيتي مقرر در حكم تجديدنظر خواسته را تشديد كند ، مگر در مواردي كه مجازات مقرر در حكم نخستين برخلاف جهات قانوني ، كمتر از حداقل ميزاني باشد كه قانون مقرر داشته و اين امر مورد تجديدنظر خواهي شاكي و يا دادستان قرار گرفته باشد . در اين موارد ، دادگاه تجديد نظر استان با تصحيح حكم ، نسبت به تعيين حداقل مجازاتي كه قانون مقرر داشته است ، اقدام مي كند .

پیشینه

سابقاً ماده 258 قانون آیین دادرسی کیفری (مصوب 1378) در این خصوص وضع شده بود.647408

نکات توضیحی تفسیری دکترین

ماده فوق بر مبنای قاعده «منع تشدید مجازات» وضع شده است .بر اساس این قاعده در فرض پذیرش حکم دادگاه از سوی شاکی یا دادستان اعتراض خود محکوم علیه که در راستای بهبود وضعیتش بوده است، نباید منتهی به تشدید مجازات علیه او شود.4716688 زیرا زمانی که تجدید نظرخواه خود محکوم علیه است، اختیارات مرجع رسیدگی کننده باید منحصراً در راستای منافع او باشد.3279372این قاعده را نباید قاعده ای مطلق دانست. بلکه این قاعده مشروط به عدم تجدید نظر خواهی از سوی دادستان یا شاکی است.4716700لذا مرجع تجدید نظرخواهی فقط در صورتی می تواند حکم تعزیری را تشدید کند که دادستان یا شاکی چنین درخواستی نموده باشد.4786948 همچنین این اصل صرفاً بر مجازات های تعزیری و اقدامات تأمینی و تربیتی حاکم است.4716732

بنابراین دو مانع برای تشدید مجازات در مرحله تجدید نظر وجود دارد:

1- عدم تقاضای تشدید از سوی شاکی یا دادستان

2- تعزیری بودن مجازات 1286988

اما در فرض اجتماع شرایط قانونی برای افزایش مجازات توسط دادگاه تجدید نظر، این افزایش محدود به حداقل مجازات قانونی جرم است.4716788لذا چنانچه دادگاه بدوی اشتباهاً میزان مجازات را کمتر از حداقل مقرر قانونی تعیین کند و این امر مورد تجدید نظرخواهی دادستان یا شاکی قرار بگیرد، دادگاه تجدید نظر می تواند فقط تا میزان حداقل مقرر قانونی مجازات را تشدید کند.3279380

گروهی معتقدند باید اصلاح مجازات را امری متفاوت از تشدید آن دانست و اصلاح را در مرحله تجدید نظرخواهی نیز امکان پذیر دانسته اند. البته در این مورد نیز اعتراض شخص ذیربط را لازم دانسته اند.891948 همچنین عده ای معتقدند در فرض نقض حکم دادگاه بدوی، دادگاه تجدید نظر می تواند بر اساس نظر خودش حکمی مجدد صادر و مجازات جدید را تشدید کند یا تخفیف دهد.647420

رویه قضایی

به موجب رأی صادره از یکی از شعب دادگاه تجدید نظر مورخ 1392/4/10 اگر شاکی یا دادستان درخواست تشدید مجازات نکرده باشند، دادگاه تجدید نظر رأساً حق تشدید مجازات مقرر در حکم بدوی را ندارد.5349368