ماده ۹۳۷ قانون مدنی

هر گاه برای میت نه اعمام باشد و نه اخوال اولاد آن‌ها به جای آن‌ها ارث می‌برند و نصیب هر نسل نصیب کسی خواهد بود که به واسطهٔ او به میت متصل می‌شود.

توضیح واژگان

نسل (اسم جمع)، یعنی رابطه ای که بین انسان با انسانی دیگر، ازطریق ولادت، در خط نزولی یا اطراف، حاصل گردد. (۸۶۰۵۲) یا به عبارتی دیگر، به مجموع فرزندان مساوی از نظر بطن و عنوان، نسل گویند. (۴۹۳۹۰)

نکات توضیحی تفسیری دکترین

هرگاه وراث متوفی، منحصر به پسرعمه و دخترعمه از عمه امی، و پسرعمو و دخترعمو از عموی ابوینی او باشند؛ دراینصورت سدس ترکه، به فرزندان عمه امی میت تعلق داشته؛ که به تساوی، بین آنان تقسیم می‌گردد. مابقی ماترک نیز، متعلق به فرزندان عموی ابوینی وی خواهدبود؛ که به نسبت ذکور دو برابر اناث، به ارث خواهندبرد. (۳۸۹۵۹) پس درصورتیکه عمو و عمه و دایی و خاله متوفی، در قید حیات نباشند؛ فرزندان آنها به قائم مقامی از پدر یا مادرشان، از میت ارث می‌برند. (۸۹۳۷۳۶) (۲۷۱۳۷۰) به عنوان مثال، چنانچه وراث متوفی، منحصر باشند به دو دخترعمه و پنج پسرخاله، دراینصورت ثلث ترکه، که سهم خاله میت است؛ بین اولاد او، به تساوی تقسیم خواهدشد؛ و دوثلث دیگر نیز، به فرزندان عمه متوفی تعلق داشته؛ که به نسبت ذکور دو برابر اناث، تملک خواهندنمود. (۳۹۳۳) اما فرزندان عموی ابی، در فرض وجود پسرعموی ابوینی برای متوفی، از ارث محروم خواهندبود. (۳۸۹۶۶) درصورتیکه اعمام و عمات و اخوال و خالات متوفی، زنده نباشند؛ و فاقد اولاد نیز بوده باشند؛ پس ماترک میت به عمو و عمه و دایی و خاله پدر و مادرش رسیده؛ و اگر آنان هم، زنده نباشند؛ فرزندانشان به قائم مقامی، ترکه را تملک خواهندنمود. (۳۹۳۵)

مستندات فقهی

خویشاوند با واسطه، به منزله خویشاوندی است که به وسیله او، به متوفی منتسب می‌شود؛ مگراینکه وارثی نزدیکتر از او به میت، وجود داشته باشد؛ که مانع ارث بری اش گردد. (۱۲۵۲۹۸۶)

سوابق فقهی

در فرضی که اعمام و عمات و اخوال و خالات متوفی، در قید حیات نباشند؛ فرزندان آنها، از متوفی ارث می‌برند. (۱۳۶۶۱) پس فرزندان دایی و خاله متوفی، به تساوی، ترکه را تملک می‌نمایند. اولاد اعمام و عمات نیز، به نسبت ذکور دو برابر اناث، ارث می‌برند مگر درمورد فرزندان اعمام امی، که بنابر احتیاط، باید در تقسیم، مصالحه نمود. (۱۳۶۶۴) همچنین تا وقتی که اولاد اعمام و عمات و اخوال و خالات میت، زنده باشند؛ عمو و عمه و دایی و خاله پدر و مادر متوفی، ارث نمی‌برند. (۴۹۹۷۷)