نظریه شماره 7/1400/929 مورخ 1401/03/09 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
چکیده نظریه شماره 7/1400/929 مورخ 1401/03/09 اداره کل حقوقی قوه قضاییه در مورد تشریفات دادرسی ای که عدم رعایت آنها موجب نقض رأی می شود: منظور از تشریفاتی که موجب بی اعتباری رأی شود، آن دسته از تشریفاتی است که از یک سو، عدم رعایت آن ها در ماهیت رأی دادگاه مؤثر باشد و از سوی دیگر بتوان با نقض حکم از سوی مرجع عالی، آثار و نتایج عدم رعایت آن تشریفات را بر طرف و حقوق از بین رفته اصحاب دعوا را مجددا احیاء نمود.
 | |
| شماره نظریه | ۷/۱۴۰۰/۹۲۹ |
|---|---|
| شماره پرونده | ۱۴۰۰-۱۶۸-۹۲۹ ک |
| تاریخ نظریه | ۱۴۰۱/۰۳/۰۹ |
| موضوع نظریه | نظره مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه |
| محور نظریه | تشریفات دادرسی ای که عدم رعایت آنها موجب نقض رأی می شود |
استعلام
مطابق تبصره ماده ۴۵۵ قانون آیین دادرسی کیفری عدم رعایت تشریفات دادرسی موجب نقض رأی نیست مگر آن که تشریفات مذکور به درجه ای از اهمیت باشد که موجب بی اعتباری رأی شود.
در مرحله تجدیدنظرخواهی عدم رعایت چه نوع تشریفات موجبات بی اعتباری رأی می گردد؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه
اولا، با عنایت به تبصره یک ماده ۱۸ و تبصره ماده ۱۹ قانون شوراهای حل اختلاف مصوب ۱۳۹۴، اصول و قواعد حاکم بر رسیدگی شامل مقررات ناظر به صلاحیت، حق دفاع، حضور در دادرسی، رسیدگی به دلایل و مانند آن است و منظور از تشریفات دادرسی، نحوه اجرای اصول و قواعد دادرسی است همانند مقررات ناظر بر شرایط شکلی دادخواست، نحوه ابلاغ، تعیین اوقات رسیدگی و مانند آن. بر این اساس، محرومیت متهم از حق داشتن وکیل، عدم رعایت اصول دادرسی است نه تشریفات آن.
ثانیا، در صورت عدم رعایت اصول و مقررات حاکم بر دادرسی به صورت مطلق و همچنین عدم رعایت تشریفات قانونی دادرسی، مشروط به آن که آن تشریفات به درجه ای از اهمیت باشد که موجب بی اعتباری رأی شود، رأی از سوی شعبه دیوان عالی کشور یا شعبه دادگاه تجدیدنظر نقض می شود و منظور از تشریفاتی که موجب بی اعتباری رأی شود، آن دسته از تشریفاتی است که از یک سو عدم رعایت آن ها در ماهیت رأی دادگاه مؤثر باشد و از سوی دیگر بتوان با نقض حکم از سوی مرجع عالی، آثار و نتایج عدم رعایت آن تشریفات را بر طرف و حقوق از بین رفته اصحاب دعوا را مجددا احیاء نمود. همانند تشریفات متضمن حقوق دفاعی متهم.