انسان محوری

انسان محوری در حوزه حقوق به این معنا است که موضوع قواعد حقوقی، تنظیم روابط انسانی است و رابطه انسان با غیرانسان از جمله خداوند در این حوزه قرار نمی‌گیرد، بلکه به حوزه الهیات و دین رانده می‌شود. بنابراین، اومانیسم یا انسان‌گرایی حقوقی لزوماً به معنای نفی خداوند یا نقش وی در عرصه حیات بشری نیست، بلکه صرفاً بیانگر اکتفای حقوق به روابط انسانی است. حتی در نگاهی تاریخی، اومانیسم بر خلاف تصور رایج، زاده الحاد نیست و برآمده از دغدغه اصحاب کلیسا به منظور پیرایش اخلاقی تعالیم و وضعیت کلیسا و به تعبیر پترارک، فیلسوف قرون وسطایی، نزدیک کردن هرچه بیشتر خداوند به انسان بوده است.

انسان محوری در قانون اساسی ایران

در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، هرچند از «کرامت و ارزش والای انسان» و آزادی وی سخن گفته شده است (بند ششم، اصل دوم)، و هرچند خداوند، «انسان را بر سرنوشت اجتماعی خویش حاکم ساخته است» (اصل پنجاه و ششم)، با این حال، آزادی انسان، «توأم با مسئولیت او در برابر خدا» (بند دوم، اصل دوم) و در چارچوب «وحی الهی» (بند اول، اصل دوم) محقق می‌گردد.