بررسی تطبیقی ایجاب و قبول در حقوق ایران و اصول حقوق قراردادهای اروپا

عنوان	بررسی تطبیقی ایجاب و قبول در حقوق ایران و اصول حقوق قراردادهای اروپا
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	وجیهه بازی
استاد راهنما	ابراهیم شعاریان ستاری
استاد مشاور	سیدمحمدتقی علوی
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۸۸
دانشگاه	دانشگاه تبریز

بررسی تطبیقی ایجاب و قبول در حقوق ایران و اصول حقوق قراردادهای اروپا عنوان پایان نامه ای است که توسط وجیهه بازی، با راهنمایی ابراهیم شعاریان ستاری و با مشاوره سیدمحمدتقی علوی در سال ۱۳۸۸ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه تبریز دفاع گردید.

چکیده

تحقیق حاضر با استفاده از روش کتابخانه ای انجام یافته و مباحث آن در سه فصل کلی تنظیم یافته است: فصل اول، شامل کلیات که دربرگیرنده مباحث اراده و اجزای آن، نظریات مختلف در باب اعلام اراده و لزوم اعلام اراده می باشد. فصل دوم به تحلیل حقوقی ایجاب و آثار آن اختصاص یافته است. هم چنین این فصل مباحث تعریف ایجاب، خصوصیات ایجاب، ویژگی ها و امتیازات ایجاب، ایجاب عام، امکان رجوع از ایجاب، خسارات ناشی از عدول ایجاب و زوال ایجاب را شامل می شود. فصل سوم نیز شامل تحلیل حقوقی قبول و آثار آن که دربرگیرنده مباحثی چون تعریف قبول، ویژگی های قبول، توالی ایجاب و قبول، اعلان قبول به گوینده ایجاب، مکان انعقاد قرارداد، شکل ایجاب و قبول و زوال قبول می باشد. ضمنا در هر فصل، اصول حقوق قراردادهای اروپا نیز مورد مطالعه تطبیقی قرار گرفته است. نتایج حاصله از این تحقیق نشان می دهد، در قانون مدنی ایران و فقه امامیه حاکمیت اراده باطنی به عنوان اصل پذیرفته شده و اراده ظاهری جنبه استثنایی دارد. اصول حقوق قراردادهای اروپا اراده باطنی تعدیل یافته را به عنوان اصل مورد پذیرش قرار داده است. در سیستم های حقوقی ایران و اصول حقوق قراردادهای اروپا در مواردی که شخصیت طرفین علت عمده انعقاد عقد است، ایجاب عام برای اعلام اراده کافی نیست. در هر دو سیستم، اگر موجب زمان معینی را برای صدور قبولی تعین کرده باشد، در تمام طول این مدت حق رجوع از ایجاب را نداشته و بر پیشنهاد خود ملزم می باشد. هم چنین ایجاب متقابل در حقوق ایران بر عکس اصول حقوق قراردادهای اروپا صلاحیت برای زمینه سازی عنوان عقد را ندارد. نظریه قابل قبول درحقوق ایران درعقود مکاتبه ای، نظریه اعلان قبول است. در حالیکه اصول حقوق قراردادهای اروپا نظریه وصول را برگزیده اند. اما در مورد مکان انعقاد عقد در حقوق ایران، عقد در مکانی صورت می گیرد که قبولی در آن جا به طرف موجب اعلان می گردد. ولی این موضوع در اصول حقوق قراردادهای اروپا تابع حقوق داخلی قابل اعمال دانسته شده است.

ساختار و فهرست پایان نامه

مقدمه–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––۱

فصل اول– کلیات

۱–۱– اراده و اجزای آن ۷

۱–۱–۱– تعریف اراده ۷

۱–۱–۲– تحلیل روانی اراده ۸

۱–۱–۳– مراحل و مراتب قصد ۹

۱–۱–۴– رابطه قصد و رضا ۱۱

۱–۱–۴–۱– حقوق ایران ۱۱

۱–۱–۴–۲– اصول حقوق قراردادهای اروپا ۱۴

۱–۱–۵– نتیجه گیری ۱۵

۱–۲– نظریات مختلف در باب اعلام اراده ۱۵

۱–۲–۱– نظریه اراده باطنی ۱۶

۱–۲–۲– نظریه اراده ظاهری ۱۶

۱–۲–۳– نظریه اراده باطنی تعدیل یافته ۱۷

۱–۲–۴– حقوق ایران ۱۸

۱–۲–۵– اصول حقوق قراردادهای اروپا ۱۹

۱–۲–۶– نتیجه گیری ۲۱

۱–۳– لزوم اعلام اراده و نحوه آن ۲۲

۱–۳–۱– لزوم اعلام اراده ۲۲

۱–۳–۲– نحوه اعلام اراده ۲۵

۱–۳–۳– وسایل اعلام ارده ۲۶

۱–۳–۳–۱– حقوق ایران ۲۶

۱–۳–۳–۱–۱– اعلام اراده بوسیله لفظ ۲۶

۱–۳–۳–۱–۲– اعلام ارده بوسیله فعل ۲۷

۱–۳–۳–۱–۳– اعلام اراده بوسیله نوشته ۲۷

۱–۳–۳–۱–۴– اعلام اراده بوسیله اشاره ۲۸

۱–۳–۳–۱–۵– اعلام اراده بوسیله سکوت ۳۰

۱–۳–۳–۲– اصول حقوق قراردادهای اروپا ۳۳

۱–۳–۴– نتیجه گیری ۳۵

فصل دوم: ایجاب و خصوصیات ایجاب

۲–۱– تعریف ایجاب ۳۷

۲–۱–۱– حقوق ایران ۳۸

۲–۱–۲– اصول حقوق قراردادهای اروپا ۳۹

۲–۲– خصوصیات ایجاب ۴۰

۲–۲–۱– حقوق ایران ۴۰

۲–۲–۱–۱– جدی بودن ایجاب ۴۰

۲–۲–۱–۲– کامل بودن ایجاب ۴۱

۲–۲–۱–۳– مشخص بودن ایجاب ۴۱

۲–۲–۱–۴– قطعی و منجز بودن ایجاب ۴۳

۲–۲–۱–۵– ایجاب باید خطاب به طرف دیگر و برای اعلام به او باشد ۴۴

۲–۲–۲– اصول حقوق قراردادهای اروپا ۴۵

۲–۲–۲–۱– جدی بودن ایجاب ۴۵

۲–۲–۲–۲– مشخص بودن ایجاب ۴۵

۲–۲–۳– نتیجه گیری ۴۸

۲–۳– ویژگی ها و امتیازات ایجاب ۴۹

۲–۳–۱– حقوق ایران ۴۹

۲–۳–۱–۱– ایجاب و مذاکرات پیش قراردادی ۴۹

۲–۳–۱–۲– مسولیت پیش قراردادی ۵۲

۲–۳–۲– اصول حقوق قراردادهای اروپا ۵۴

۲–۳–۲–۱– مفهوم و معنای حقوقی مسولیت پیش قراردادی ۵۴

۲–۳–۲–۲– ماهیت مسولیت پیش قراردادی ۵۶

۲–۳–۲–۳– نقض اطلاعات محرمانه ۵۹

۲–۳–۲–۳–۱– تعریف اسرار تجاری ۵۹

۲–۳–۲–۳–۲– مسولیت ناشی از نقض اطلاعات محرمانه ۶۰

۲–۳–۳– نتیجه گیری ۶۱

۲–۴– ایجاب عام و مصادیق آن ۶۳

۲–۴–۱– حقوق ایران ۶۳

۲–۴–۱–۱– ایجاب عام ۶۳

۲–۴–۱–۲– مصادیق آن ۶۴

۲–۴–۱–۲–۱– مزایده و حراج ۶۴

۲–۴–۱–۲–۲– فهرست کالا همراه به قیمت و عرضه کالا با نصب قیمت بر آنها ۶۶

۲–۴–۱–۲–۳– جعاله ۶۶

۲–۴–۲– اصول حقوق قراردادهای اروپا ۶۷

۲–۴–۲–۱– ایجاب عام ۶۷

۲–۴–۲–۲– مصادیق آن ۶۹

۲–۴–۲–۲–۱– نمایش کالا یا خدمات با درج قیمت در آن–––––––––––––––––––––۶۹

۲–۴–۲–۲–۲– اعلام فهرست کالا ۶۹

۲–۴–۲–۲–۳– جعاله ۷۰

۲–۴–۳– نتیجه گیری ۷۰

۲–۵– امکان رجوع از ایجاب ۷۱

۲–۵–۱– حقوق ایران ۷۱

۲–۵–۱–۱– اصل بر قابل رجوع بودن ایجاب ۷۱

۲–۵–۱–۲– غیر قابل رجوع بودن ایجاب ۷۲

۲–۵–۱–۳– مبانی ایجاب ملزم ۷۶

۲–۵–۱–۳–۱– نظریه تعهد یکطرفه ۷۶

۲–۵–۱–۳–۲– نظریه عقد مقدمی ۷۷

۲–۵–۱–۳–۳– نظریه مسولیت مدنی ۷۸

۲–۵–۲– اصول حقوق قراردادهای اروپا ––––––––––––––––––––––––––––––––––– ۷۹

۲–۵–۲–۱– اصل قابل رجوع بودن ایجاب ۷۹

۲–۵–۲–۲– غیر قابل رجوع بودن ایجاب ۸۱

۲–۵–۳– نتیجه گیری ۸۳

۲–۶– خسارات ناشی از عدول ایجاب ۸۴

۲–۶–۱– حقوق ایران ۸۴

۲–۶–۲– اصول حقوق قراردادهای اروپا ۸۶

۲–۶–۳– نتیجه گیری ۸۷

۲–۷– زوال ایجاب ۸۸

۲–۷–۱– حقوق ایران ۸۸

۲–۷–۱–۱– رد ایجاب ۸۸

۲–۷–۱–۲– مرگ و زوال اهلیت ۸۹

۲–۷–۱–۳– ایجاب متقابل ۹۰

۲–۷–۱–۴– زوال وضعیتی که با توجه به آن ایجاب واقع شده ۹۲

۲–۷–۱–۵– عدم تحقق معلق علیه ۹۳

۲–۷–۱–۶– ورشکستگی ۹۳

۲–۷–۱–۷– تکرار ایجاب قبل از قبول ۹۴

۲–۷–۲– اصول حقوق قراردادهای اروپا ۹۵

۲–۷–۲–۱– پس گرفتن ایجاب ۹۵

۲–۷–۲–۲– رد ایجاب ۹۶

۲–۷–۲–۳– انقضای مدت مقرر برای قبولی ۹۶

۲–۷–۲–۴– رجوع از ایجاب ۹۷

۲–۷–۳– نتیجه گیری ۹۸

فصل سوم: قبول

۳–۱– تعریف قبول ۱۰۰

۳–۱–۱– حقوق ایران ۱۰۰

۳–۱–۲– اصول حقوق قراردادهای اروپا ۱۰۱

۳–۱–۳– نتیجه گیری ۱۰۲

۳–۲– ویژگی های قبول ۱۰۳

۳–۲–۱– تطابق قبول با ایجاب ۱۰۳

۳–۲–۱–۱– حقوق ایران ۱۰۳

۳–۲–۱–۱–۱– تطابق در ماهیت مورد معامله ۱۰۶

۳–۲–۱–۱–۲– تطابق در ناحیه بایع و مشتری ۱۰۷

۳–۲–۱–۱–۳– تطابق در اوصاف مهم مورد معامله ۱۰۹

۳–۲–۱–۱–۴– تطابق در اجزای ثمن و مبیع ۱۰۹

۳–۲–۱–۱–۵– تطابق عنوان معامله ۱۱۱

۳–۲–۱–۱–۶– تطابق در شروط عقد ۱۱۲

۳–۲–۱–۲– اصول حقوق قراردادهای اروپا ۱۱۳

۳–۲–۱–۲–۱– قبول مشروط یا تعدیل یافته ۱۱۳

۳–۲–۱–۲–۲– قبول با تاخیر ۱۱۸

۳–۲–۱–۲–۲–۱– قبول پس از موعد به علت کوتاهی ایجاب شونده در ارسال ۱۱۸

۳–۲–۱–۲–۲–۲– قبول پس از موعد به دلیل تاخیر در انتقال قبول ۱۲۰

۳–۲–۱–۲–۳– نوشته تایید کننده حرفه ای ۱۲۲

۳–۲–۱–۳– نتیجه گیری ۱۲۴

۳–۳– توالی ایجاب و قبول ۱۲۵

۳–۳–۱– حقوق ایران ۱۲۵

۳–۳–۲– اصول حقوق قراردادهای اروپا ۱۲۷

۳–۳–۳– نتیجه گیری ۱۲۸

۳–۴– اعلان قبول به گوینده ایجاب ۱۲۸

۳–۴–۱– حقوق ایران ۱۲۸

۳–۴–۱–۱– زمان انعقاد عقد بین حاضرین ۱۲۸

۳–۴–۱–۲– زمان انعقاد عقد بین غایبین ۱۲۹

۳–۴–۱–۲–۱– نظریه اعلان قبول ۱۳۰

۳–۴–۱–۲–۲– نظریه ارسال ۱۳۲

۳–۴–۱–۲–۳– نظریه دریافت قبول ۱۳۵

۳–۴–۱–۲–۴– نظریه اطلاع قبول ۱۳۶

۳–۴–۱–۲–۵– نظریه منتخب ۱۳۹

۳–۴–۱–۳– آثار آن ۱۴۰

۳–۴–۱–۳–۱– از جهت تشکیل عقد ۱۴۰

۳–۴–۱–۳–۲– از جهت آثار نسبت به متعاقدین و دیگران ۱۴۱

۳–۴–۲– اصول حقوق قراردادهای اروپا ۱۴۲

۳–۴–۲–۱– زمان انعقاد عقد ۱۴۲

۳–۴–۲–۲– آثار آن ۱۴۶

۳–۴–۲–۳– نتیجه گیری ۱۴۷

۳–۵– مکان انعقاد عقد ۱۴۸

۳–۵–۱– حقوق ایران ۱۴۸

۳–۵–۲– اصول حقوق قراردادهای اروپا ۱۴۸

۳–۵–۳– نتیجه گیری ۱۴۹

۳–۶– نحوه ایجاب و قبول ۱۴۹

۳–۶–۱– حقوق ایران ۱۴۹

۳–۶–۲– اصول حقوق قراردادهای اروپا ۱۵۲

۳–۶–۳– نتیجه گیری ۱۵۳

۳–۷– زوال قبول ۱۵۴

۳–۷–۱– حقوق ایران ۱۵۴

۳–۷–۱–۱– مسبوق نبودن به رد ۱۵۴

۳–۷–۱–۲– عدول از قبول ۱۵۴

۳–۷–۱–۳– مرگ و زوال اهلیت ۱۵۴

۳–۷–۱–۴– قبول بعد از سقوط ایجاب ۱۵۴

۳–۷–۱–۵– مسبوق بودن قبول به قبول دیگر ۱۵۵

۳–۷–۲– اصول حقوق قراردادهای اروپا ۱۵۶

۳–۷–۲–۱– عدول از قبول ۱۵۶

۳–۷–۲–۲– قبول بعد از سقوط ایجاب ۱۵۶

۳–۷–۲–۳– مسبوق بودن قبول به قبول دیگر ۱۵۶

۳–۷–۲–۴– نتیجه گیری ۱۵۷

نتیجه گیری کلی ۱۵۸

منابع ۱۶۱

کلیدواژه ها

• قانون گذاری
• ایران
• اروپا
• اراده
• بررسی تطبیقی
• قرارداد
• ایجاب
• قبول
• اصول حقوق قراردادهای اروپا
• اراده
• بررسی تطبیقی
• ایجاب و قبول
• اصول حقوقی