بررسی موافقت نامه بازخرید اسلامی از دیدگاه فقه و حقوق موضوعه ایران

بررسی موافقت نامه بازخرید اسلامی از دیدگاه فقه و حقوق موضوعه ایران عنوان پایان نامه ای است که توسط محمد شریفلو، با راهنمایی علی محمد مکرمی و با مشاوره عباس رفیعی در سال ۱۴۰۰ و در مقطع کارشناسی ارشد موسسه آموزش عالی رضویه دفاع گردید.

عنوان	بررسی موافقت نامه بازخرید اسلامی از دیدگاه فقه و حقوق موضوعه ایران
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	محمد شریفلو
استاد راهنما	علی محمد مکرمی
استاد مشاور	عباس رفیعی
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۴۰۰
دانشگاه	موسسه آموزش عالی رضویه

چکیده

بازار بین بانکی، فرعی اساسی از بازار پول است که محل عرضه و تقاضای وجوه اضافه بانک ها و موسسه های مالی برای یکدیگر است. در این بازار که به طورمعمول ابزارها با هدف تامین مالی کوتاه مدت بانک ها جهت مدیریت نقدینگی استفاده می شوند، ابزار توافق نامه بازخرید (ریپو) اهمیت بالایی دارد. در ایران، دستورالعمل اجرایی تشکیل بازار بین بانکی ریالی در سال ۱۳۸۳ از سوی بانک مرکزی ابلاغ شد و این بازار از سال ۱۳۸۷ فعالیت رسمی خود را آغاز کرد. از آنجا که ابزارهای این بازار محدود بوده، حجم قراردادها در این بازار پایین است. در این نوشتار با هدف معرفی ابزاری جدید برای این بازار به دنبال پاسخ به این پرسش هستیم که آیا توافق نامه بازخرید (ریپو) به عنوان ابزار پولی می تواند با توجه به فقه امامیه و قانون بانکداری بدون ربا در بازار بین بانکی ایران استفاده شود؟ پژوهش پیش رو از نوع پژوهش های کیفی است و با استفاده از روش مطالعه های تلفیقی فقهی مالی و با استفاده از نظر نخبگان و تطبیق جزء به جزء به بررسی توافق نامه بازخرید با ارکان عمومی صحت قراردادها در فقه امامیه می پردازد. نتیجه پژوهش نشان می دهد که توافق نامه بازخرید رایج با اصلاح هایی در موضوع و شرط های قرارداد و تحت عنوان توافق نامه بازخرید اسلامی می تواند در بازار بین بانکی اسلامی استفاده شود.

ساختار و فهرست پایان نامه

فهرست مطالب عنوان صفحه چکیده:

بیان مسیله:

پیشینه تحقیق

اهمیت و ضرورت تحقیق

اهداف تحقیق

هدف اصلی:

اهداف فرعی:

سوال های تحقیق

سوال اصلی

سوال فرعی

فرضیه های تحقیق

فرضیه اصلی

فرضیه فرعی

کاربرد نتایج تحقیق

روش تحقیق

فصل اول : مفاهیم و مبانی نظری مبحث اول: تعریف بازار بین بانکی

مبحث دوم: ابزارهای بازار بین بانکی

مبحث سوم: توافق نامه بازخرید

گفتار اول: تعریف های توافق نامه بازخرید

گفتار دوم: ارکان توافقنامه بازخرید

مبحث چهارم: چرایی نیاز به بازار ریپو

مبحث پنجم: کارکردهای اقتصادی و مالی ریپو

مبحث ششم: انواع توافقنامه های بازخرید

گفتار اول: ریپوی کلاسیک یا سنتی (CLASSIC REPO)

گفتار دوم: ریپوی معکوس (REVERSE REPO )

گفتار سوم: ریپوی سه طرفه/ جانبه

گفتار چهارم: ریپوی تامین مالی وثیقه عمومی (GENERAL COLLATERAL FINANCE (GCF) REPO)

مبحث هفتم: مزیت های ریپوی وثیقه عمومی

مبحث هشتم: انواع توافق نامه بازخرید از نظر زمانی

مبحث نهم: سیستم های تسویه حساب توافق نامه بازخرید

گفتار اول: معامله و تسویه مستقیم

گفتار دوم: معامله و تسویه در بازار میان واسطه ها (INTER– DEALER MARKET )

فصل دوم: بررسی موافقت نامه بازخرید اسلامی از دیدگاه فقه و حقوق موضوعه ایران مبحث اول: بررسی فقهی قرارداد ریپو

مبحث دوم: بیع در اصطلاح فقیهان و قانون مدنی ایران

مبحث سوم: مفهوم شرط

گفتار اول: انواع شرط

گفتار دوم: شرایط صحت شرط

مبحث چهارم: شرط خلاف مقتضای عقد

مبحث پنجم: شرط بازخرید در بیع

گفتار اول: بیع عینه

گفتار دوم: ادله بطلان شرط بازخرید در بیع عینه

گفتار سوم: بیع الخیار

مبحث ششم: بررسی تفصیلی ماهیت فقهی قرارداد ریپو

مبحث هفتم: ماهیت شناسی موافقت نامه بازخرید

گفتار اول: ماهیت شناسی موافقت نامه بازخرید از دید فقه امامیه

گفتار دوم: تفاوتهای ماهوی موافقت نامه بازخرید (ریپو) با بیع العینه و بیع الخیار

مبحث نهم: راهکارهای تصحیح فقهی ریپو

گفتار اول: قرارداد وعد جایگزینی برای ریپو مدل مالزی

گفتار دوم: توافق نامه بازخرید اسلامی (پیشنهادی)

مبحث دهم: ویژگیهای توافق نامه بازخرید اسلامی

مبحث یازدهم: تعریف توافق نامه بازخرید اسلامی

مبحث دوازدهم: نرخ ریپو یا سود ریپو اسلامی از نظر فقهی

مبحث سیزدهم: پاسخ به شبهه ها درباره توافق نامه بازخرید

فصل سوم: بررسی موافقت نامه بازخرید اسلامی از دیدگاه حقوق موضوعه ایران گفتار اول: نسبت سپرده قانونی

گفتار دوم: نرخ تنزیل مجدد

گفتار سوم: عملیات بازار باز

مبحث دوم: ضرورت طراحی ابزارهای مالی مبتنی بر بازار در نظام اسلامی

مبحث سوم: مروری بر ابزارهای مالی اسلامی

گفتار اول: قراردادهای تامین مالی بر حسب عملکرد و هدف

الف) قراردادهای مبادله ای

ب) قراردادهای تامین مالی

ج) قراردادهای واسطه گری مالی

د) قراردادهای (عقود)

گفتار دوم: ابزارهای تامین مالی خاص و عام

الف) ابزارهای تامین مالی خاص

ب) ابزارهای تامین مالی عام

مبحث چهارم: مروری بر ابزارهای پولی معرفی شده تاکنون ۵۰ مبحث پنجم: توسعه ابزارهای بازار پول

مبحث ششم: اولین عملیات با ابزار ریپو

مبحث هفتم: چرا ابزار ریپو مهم است؟

مبحث هشتم:اجرای توافق بازخرید برای اولین بار در بانک های ایران

مبحث نهم: تفاوت قرارداد بازخرید (ریپو) و قرارداد بازخرید معکوس (ریپوی معکوس) چیست؟

مبحث دهم: نحوه محاسبه قرارداد ریپو

مبحث یازدهم: ابهام در استفاده از اصطلاح ریپو

مبحث دوازدهم: مثال هایی از کاربردهای قراردادهای ریپو

نتیجه گیری

منابع

چکیده انگلیسی

کلیدواژه ها

• بازار پول بین بانکی
• توافقنامه ی بازخرید
• شرایط خرید مجدد