رای هیات تخصصی دیوان عدالت اداری (دادنامه شماره: ۹۹۰۹۹۷۰۹۰۶۰۱۱۵۳۸ ،کلاسه پرونده: ۹۹۰۱۰۸۳)

رای هیات تخصصی دیوان عدالت اداری درباره ابطال بند (۳) اصلاحیه ضوابط اجرایی موضوع ماده ۱۷۲ قانون مالیات های مستقیم موضوع تصویب نامه شماره ۷۴۵ وزرای امور اقتصادی و دارایی، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، علوم تحقیقات و فناوری و آموزش و پرورش مورخ ۰۹/۰۱/۱۳۹۹

مرجع صادر کننده	هیأت تخصصی دیوان عدالت اداری
موضوع	ابطال بند (۳) اصلاحیه ضوابط اجرایی موضوع ماده ۱۷۲ قانون مالیات های مستقیم موضوع تصویب نامه شماره ۷۴۵ وزرای امور اقتصادی و دارایی، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، علوم تحقیقات و فناوری و آموزش و پرورش مورخ ۰۹/۰۱/۱۳۹۹
کلاسه پرونده	۹۹۰۱۰۸۳
تاریخ رأی	دوشنبه ۲۵ اسفند ۱۳۹۹
شماره دادنامه	۹۹۰۹۹۷۰۹۰۶۰۱۱۵۳۸

هیات تخصصی مالیاتی ، بانکی

شاکی :حسین عبداللهی

طرف شکایت :وزارت امور اقتصادی و دارایی- وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی- وزارت علوم تحقیقات و فناوری- وزارت آموزش و پرورش

شاکی دادخواستی به طرفیت وزارت امور اقتصادی و دارایی، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، وزارت علوم تحقیقات و فناوری و وزارت آموزش و پرورش، به خواسته ابطال بند (۳) اصلاحیه ضوابط اجرایی موضوع ماده ۱۷۲ قانون مالیات های مستقیم موضوع تصویب نامه شماره ۷۴۵ وزرای امور اقتصادی و دارایی، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، علوم تحقیقات و فناوری و آموزش و پرورش مورخ ۰۹/۰۱/۱۳۹۹، به دیوان عدالت اداری تقدیم کرده است که به هیات عمومی ارجاع شده است. متن مقررات مورد شکایت به قرار زیر می باشد:

- بند (۳) اصلاحیه ضوابط اجرایی موضوع ماده ۱۷۲ قانون مالیات های مستقیم موضوع تصویب نامه شماره ۷۴۵ وزرای امور اقتصادی و دارایی، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، علوم تحقیقات و فناوری و آموزش و پرورش مورخ ۰۹/۰۱/۱۳۹۹

۳- وجوهی که جهت بهداشت و درمان و بهزیستی بیماران به انجمن حمایت از بیماران کلیوی، بنیاد امور بیماری های خاص، موسسه خیریه حمایت از کودکان مبتلا به سرطان، کانون بهبود و پرورش هموفیلیان ایران، انجمن امداد به بیماران سرطانی ایران (انجمن امداد ایران، انجمن حمایت از بیماران سرطانی یزد، موسسه غیر دولتی خیریه باوران مهدی موعود برای ساخت بیمارستان مهدی، کلینیک آموزش و پیشگیری سرطان، انجمن خیریه حمایت از بیماران سرطان آذربایجان متعلق به دانشگاه علوم پزشکی تهران و موسسه تحقیقات غربی، که مورد تایید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی می باشند و آسایشگاه خیریه کهریزک، پژوهشکده رویان، بنیاد خیریه سپهر، موسسه بنیاد خیر به روشنایی امید ایرانیان، ستاد مردمی رسیدگی به امور دیه و کمک به زندانیان نیازمند (ستاد دیه کشور)، بنیاد زینب کبری (س)، موسسه خیریه ایتام و مستمندان امام حسن مجتبی (ع)، خیریه بهشت امام رضا(ع)، مجتمع نیکوکاری رعد، موسسه نیکوکاری کاشانی مهر کاشان، جمعیت طلوع بی نشان ها، انجمن اهدای عضو ایرانیان، انجمن خیریه حمایت از بیماران مبتلا به سرطان استان زنجان (مهرانه)، انجمن حمایت از بیماران سرطانی دزفول، بنیاد قلب فارس، مجمع خیرین سلامت کشور، موسسه خیریه حمایت از بیماران مبتلا به سرطان نور پرداخت می شود، مشروط به رعایت موارد ذیل از درآمد مشمول مالیات عملکرد سال پرداخت و از منبع مالیاتی منتخب مودی کسر می شود.

۳-۱- کمک های نقدی مودیان به اشخاص موضوع این بند حداکثر تا بیست درصد (۲۰٪) در آمد مشمول مالیات منبع مالیاتی انتخاب شده توسط مودی، قابل کسر از درآمد مشمول مالیات عملکرد سال پرداخت او خواهد بود.

۳-۲- موسسات یاد شده (دریافت کننده کمک) مکلفند فهرست وجوه دریافتی هر ماه را تا پایان ماه بعد به اداره کل امور مالیاتی مربوط اعلام و وجوه دریافتی را براساس نظر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به مصرف بهداشت و درمان و بهزیستی بیماران مستمند و تهیه وسایل پزشکی مورد نیاز برسانند و تأییدیه صادره از وزارت مذکور در موردصحت مصرف وجوه دریافتی هر سال را تا پایان تیر ماه سال بعد به اداره کل امور مالیاتی مربوط تسلیم نمایند و سازمان مورد نظر نیز موظف به بررسی موارد مصرف می باشد.

۳-۳- در صورت عدم مصرف وجوه و با کمک های غیر نقدی بلاعوض دریافتی از اشخاص حقیقی یا حقوقی جهت مصرف در موارد مصرح در این بند (بند ۳) توسط موسسات دریافت کننده وجوه و با کمک ها و همچنین عدم ارائه مدارک و مستندات مربوط به چگونگی و نحوه مصرف وجوه به سازمان امور مالیاتی کشور، امکان برخورداری از تسهیلات مقرر در ماده ۱۷۲ قانون مالیات های مستقیم برای اینگونه مودیان (اشخاص حقیقی و حقوقی) نسبت به پرداخت وجوه با کمک های غیر نقدی مذکور میسر نخواهد بود.

دلایل شاکی برای ابطال مقرره مورد شکایت

به موجب ماده ۱۷۲ قانون مالیات های مستقیم، وزارتخانه های مذکور در این ماده مکلف به تعیین ضوابط جهت برخورداری از کسورات مالیاتی موضوع ماده فوق می باشند در حالی که در مقرره مورد شکایت صرفا به تعیین مصادیق بدون ارائه هرگونه ضابطه ایی اقدام گردیده است و این امر موجب: ۱- تبعیض ناروا که در مغایرت با بند (۹) اصل (۳) قانون اساسی می باشد ۲- ایجاد شائبه رانت و فساد اداری می گردد که در مغایرت با ماده (۱۳) قانون ارتقا سلامت نظام اداری و مقابله با فساد می باشد. و بنابر موارد پیش گفته عدم ارائه ضابطه در مغایر با ماده ۱۷۲ قانون مالیات های مستقیم نیز می باشد.

در پاسخ به شکایت مذکور، دفتر حقوقی وزارت امور اقتصادی و دارایی به موجب لایحه شماره ۸۰۲۴۵/۹۱ مورخ ۰۴/۰۶/۱۳۹۹ به طور خلاصه توضیح داده است که:

شرایط اصلی و ملاک های شمول ماده ۱۷۲ قانون مالیات های مستقیم نسبت به اشخاص اعم از حقیقی و حقوقی در این ماده قانونی پیش بینی گردیده است و تکلیف قانون گذار نسبت به وزارتخانه های مصرح در آن ماده قانونی، تعیین ضوابط اجرایی مربوط به این وجوه و یا کمک های غیر نقدی می باشد و وزارتخانه های مسوول بدون ذکر و ایجاد حق یا تکلیف جدید و یا تغییر دایره قانون صرفا به بیان چگونگی اعمال جزییات قواعد مربوط به نحوه اجرایی نمودن ماده ۱۷۲ قانون صدرالذکر پرداخته اند و بخش های مختلف مقرره مورد شکایت برخلاف ادعای شاکی حاوی ضوابط قانونی می باشد.

در پاسخ به شکایت مذکور، اداره کل حقوقی و تنظیم مقررات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به موجب لایحه شماره ۱۸۳۵/۱۰۷ مورخ ۱۶/۰۹/۱۳۹۹ به طور خلاصه توضیح داده است که:

۱- با توجه به این که این وزارتخانه صرفا یکی از امضا کنندگان مصوبه مذکور بوده و این مقرره پس از امضا از سوی وزارت امور اقتصادی و دارایی ابلاغ گردیده، طرح شکایت به طرفیت وزارت بهداشت فاقد وجاهت قانونی می باشد.

۲- ضوابط برخورداری از مزایای مذکور در ماده ۱۷۲ قانون مالیات های مستقیم در بند های ۱-۳ و ۲-۳ مقرره مورد شکایت تصریح گردیده است.

در پاسخ به شکایت مذکور، دفتر حقوقی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به موجب لایحه شماره ۱۰۰۲۲۳/۷۵/۷ مورخ ۰۴/۰۶/۱۳۹۹ به طور خلاصه توضیح داده است که:

۱- تنظیم لیست مصادیق مذکور در مقرره مورد شکایت توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی صورت گرفته و این وزارتخانه نقشی در این زمینه نداشته است.

۲- صرف بیان مصادیق به جای تعیین ضوابط نمی تواند از موجبات ابطال کلیت بند مورد شکایت قرار گیرد.

۳- اعطای مهلت مناسب برای تکمیل دستورالعمل متناسب با قانون و بیان ضوابط مورد پیشنهاد می باشد.

در پاسخ به شکایت مذکور، دفتر حقوقی، املاک و حمایت قضایی وزارت آموزش و پرورش به موجب لایحه شماره ۸۸۰۱۹/۸۱۰ مورخ ۰۳/۰۶/۱۳۹۹ به طور خلاصه توضیح داده است که:

۱- دادخواست شاکی از لحاظ شکلی در مغایرت با تبصره ذیل ماده ۸۰ و بند (ب) ماده ۱۸ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری از جهت عدم قید مشخصات طرف شکایت می باشد.

۲- با مداقه در مقرره مورد شکایت و با توجه به احصا مصادیق، دعوای مطروحه متوجه این وزارتخانه نمی باشد.

رای هیات تخصصی مالیاتی ، بانکی دیوان عدالت اداری

با مداقه در اوراق و محتوای پرونده ، به موجب ماده (۱۷۲) اصلاحی قانون مالیات های مستقیم مصوب ۰۷/۰۲/۱۳۷۱ ، صد درصد (۱۰۰%) وجوهی که به حسابهای تعیین شده از طرف دولت به منظور بازسازی یا کمک و نظایر آن به صورت بلاعوض پرداخت می شود و همچنین وجوه پرداختی یا تخصیصی و یا کمکهای غیر نقدی بلاعوض اشخاص اعم از حقیقی یا حقوقی جهت تعمیر، تجهیز، احداث و یا تکمیل مدارس، دانشگاهها، مراکز آموزش عالی و مراکز بهداشتی و درمانی و یا اردوگاههای تربیتی و آسایشگاه ها و مراکز بهزیستی و کمیته امداد امام خمینی (ره) و جمعیت هلال احمر و کتابخانه و مراکز فرهنگی و هنری( دولتی) طبق ضوابطی که توسط وزارتخانه های آموزش و پرورش، علوم، تحقیقات و فنآوری، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و امور اقتصادی و دارایی تعیین می شود از درآمد مشمول مالیات عملکرد سال پرداخت منبعی که مودی انتخاب خواهد کرد قابل کسر می باشد. ، نظر به این که مقررات مورد شکایت در تبیین حکم مقنن و شیوه های اجرایی آن بوده، خلاف قانون و خارج از اختیار نبوده، لذا به استناد بند ب ماده ۸۴ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب ۱۳۹۲ ، رای به رد شکایت صادر و اعلام می کند. رای صادره ظرف مدت بیست روز از تاریخ صدور ، از سوی ریاست ارزشمند دیوان عدالت اداری و یا ده نفر از قضات گرانقدر دیوان قابل اعتراض است.

دکتر زین العابدین تقوی

رئیس هیأت تخصصی مالیاتی ، بانکی

دیوان عدالت اداری

کدمنبع: 14113