سکوت و آثار آن در فقه امامیه حقوق ایران آمریکا و انگلیس

عنوان	سکوت و آثار آن در فقه امامیه حقوق ایران آمریکا و انگلیس
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	حسین زارع شعار
استاد راهنما	سیدابوالقاسم نقیبی
استاد مشاور	اصغر محمودی، رامین پورسعید
مقطع	دکتری
سال دفاع	۱۳۹۵
دانشگاه	دانشگاه پیام نور استان تهران

سکوت و آثار آن در فقه امامیه حقوق ایران آمریکا و انگلیس عنوان رساله ای است که توسط حسین زارع شعار، با راهنمایی سیدابوالقاسم نقیبی و با مشاوره اصغر محمودی و رامین پورسعید در سال ۱۳۹۵ و در مقطع دکتری دانشگاه پیام نور استان تهران دفاع گردید.

چکیده

سکوت در اصطلاح به معنی عدم بیان است. گاهی یکی از طرفین با یک عمل حقوقی، اراده و یا رضایت خود را اعلام نمی کند، یعنی سکوت می کند. در این حالت نسبت به دلالت سکوت اختلاف شده است. اهمیت دلالت مزبور از این جهت است که قانون گذار در مواد ۱۹۰و ۱۹۱ قانون مدنی از قصد و اراده طرفین قرارداد به عنوان یکی از ارکان اصلی صحت معامله یاد کرده است. از آنجایی که در دلالت سکوت بر اراده و رضا و عدم آن تا کنون تحقیقی تطبیقی در دو نظام حقوقی ایران تحت تاثیر مستقیم فقه متن مدار و نظام حقوقی آمریکا و انگلیس(کامن لا) تحت تاثیر عرف، صورت نگرفته و انجام این تحقیق ضروری است. مسیله اصلی تعیین دلالت سکوت در دو نظام و بررسی میزان تاثیر آن و آثاری که در اعمال و وقایع حقوقی ایجاد می کند، است. در واقع پیرو این مطلب با بررسی مصادیق مختلف، تعیین اشتراکات و افتراقات، چه در رویکرد و چه در آثار سکوت در این امر ضروری تحقیق و پژوهش در این موضوع است. حسب ادله ای همچون عرف، نصوص، قراین و امارات موجود پیرامون یک عمل و یا واقعه حقوقی است که سکوت گاهی حاکی از اراده است و یا گاهی دال بر رضا. در حقوق ایران به تبعیت پاره ای از نصوص در باب اجاره، گاهی سکوت مستاجر معنای رضا می دهد. در سکوت دختر باکره در امر خواستگاری طبق نظر عرف چنین معنایی از سکوت مستنبط است. در نظام حقوقی کامن لا هم قراین و امارات دلالت معنایی سکوت را تعیین می کنند. در نتیجه می توان گفت سکوت فی حد نفسه و ذاته، دلالت خاصی ندارد و ماهیتی مهمله دارد و دو نظام حقوقی در این مورد متفق هستند اما با بررسی آثار در پاره ای موارد و مشخصا در بحث اجاره اختلاف دارند.

ساختار و فهرست رساله

مقدمه ۱

بیان مساله ۲

۲) اهمیت و ضرورت تحقیق ۲

۳) پیشینه تحقیق ۲

۴) سوالات تحقیق ۴

۵ ) فرضیه های تحقیق ۵

۷) جنبه نوآوری تحقیق ۵

۸) روش تحقیق ۵

۹) سازماندهی تحقیق ۶

فصل اول : مفهوم سکوت و مصادیق برجسته آن ۷

۱–۱– معنا شناسی سکوت در لغت ۸

۱–۲– معنا شناسی سکوت در اصطلاح فقه ۸

۱–۲–۱– معنا شناسی سکوت در اصطلاح حقوق ۹

۱–۳– انواع سکوت ۱۰

۱–۳–۱– سکوت عمدی یا کتمان ۱۱

۱–۳–۲– سکوت غیرعمدی ۱۲

۱–۲–۳–۱– سکوت محض یا سکوت مجرد ۱۲

۱–۳–۲–۲ سکوت محفوف به قرینه و اماره ۱۳

۱–۴ – نسبت واژه سکوت با کلمات مشابه ۱۴

۱–۴–۱– نسبت سکوت با کتمان ۱۴

۱–۴–۲– نسبت سکوت با توریه ۱۵

۱–۵– برخی مصادیق برجسته سکوت ۱۵

۱–۵–۱– سکوت دختر باکره رشیده در عقد نکاح ۱۵

۱–۵–۲– سکوت در خیار فسخ ۱۷

۱–۵–۳– سکوت در معاملات فضولی ۱۷

۱–۵–۴– سکوت در برابر ایجاب ۱۷

۱–۵–۵– سکوت در ادعا ۱۸

۱–۵–۶– سکوت پس از ولادت ۱۹

۱–۵–۷– سکوت در مقام بیان ۱۹

۱–۵–۸– سکوت از منابع استنباط احکام ۲۰

۱–۵–۹– سکوت بر اساس نص یا عرف ۲۰

فصل دوم : سکوت و آثار آن در فقه امامیه ۲۳

۲–۱– سکوت در اعمال و وقایع حقوقی ۲۴

۲–۱–۱ سکوت دختر باکره در عقد نکاح در فقه امامیه ۲۴

۲–۱–۱–۲– سکوت دختره باکره در عقد نکاح در فقه عامه ۲۴

۲–۱–۲– سکوت در خیار فسخ ۲۵

۲–۱–۳– : سکوت پس از تولد ۲۷

۲–۱–۴– سکوت در معاملات فضولی ۲۹

۲–۱–۴–۱– سکوت در نکاح فضولی ۳۰

۲–۱–۵– سکوت در برابر ایجاب ۳۰

۲–۲– سکوت در دعاوی ۳۱

۲–۲–۱– سکوت در شهادت ۳۴

۲–۲–۳– سکوت خوانده ۳۵

۲–۲–۳–۱– حبس خوانده ۳۵

۲–۲–۴– سکوت در مقام بیان اراده ۳۶

۲–۲–۵– سکوت به رد سوگند یا نکول ۳۷

۲–۲–۶– سکوت در ثبوت ادعا ۴۰

۲–۶– سکوت ملابس ۴۲

۲–۶–۱– معیار سکوت ملابس ۴۳

فصل سوم : آثار سکوت در حقوق ایران ۴۶

۳–۱– سکوت در حقوق ایران ۴۷

۳–۲– سکوت در اعمال و وقایع حقوقی ۴۷

۳–۲–۱– سکوت در خیار فسخ ۴۷

۳–۲–۲– سکوت صاحب خیار ۴۸

۳–۳– سکوت در مقابل فضول ۴۹

۳–۴– سکوت در عقد اجاره ۵۰

۳–۵– سکوت در برابر ایجاب ۵۵

۳–۶– اقرار به نسب فرزندى ۵۵

۳–۶–۱– عدم مخالفت با شرع ۵۶

۳–۶–۲– عدم تعارض ۵۶

۳–۷– سکوت در قانون آیین دادرسی ۵۷

۳–۷–۱– سکوت خواهان ۶۱

۳–۷–۲– سکوت خوانده ۶۲

۳–۷–۳– سکوت طرفین قرارداد در برابر قوانین تکمیلی و عرف ۶۳

۳–۸– سکوت در ادله اثبات دعوا ۶۴

۳–۸–۱– سکوت در اقرار ۶۵

۳–۸–۲– سکوت در قسم ۶۷

۳–۸–۳– سکوت در اسناد ۶۷

۳–۹– اعتبار و اثر حقوقی سکوت در مسیولیت مدنی ۷۱

۳–۹–۱– نقش و جایگاه حقوقی سکوت ۷۱

۳–۹–۲– اثر سکوت در ایجاد مسیولیت مدنی ۷۴

۳–۹–۳– اثر سکوت محض در ایجاد مسیولیت مدنی ۷۵

۳–۹–۳–۱– الزام قانونی، قراردادی یا عرفی به بیان (عدم سکوت) ۷۵

۳–۹–۳–۲– معیار حسن نیت وتاثیر آن در ایجاد مسیولیت ساکت ۷۶

۳–۹–۴– اثر سکوت عمدی در ایجاد مسیولیت مدنی ۷۶

۳–۹–۴–۱– مسیولیت مدنی ساکت بر مبنای تقصیر ۷۷

۳–۹–۴–۲– مسیولیت مدنی ساکت بر مبنای تسبیب ۷۷

۳–۹–۴–۳– قاعده تدلیس ۷۸

۳–۹–۴–۴– قاعده غرور ۸۱

۳–۹–۵– مسیولیت مدنی ناشی از سکوت برمبنای نظریه مسیولیت محض ۸۳

۳–۱۰– سکوت متهم در قانون اساسی ۸۵

۳–۱۰–۱– جایگاه حق سکوت متهم در حقوق ایران ۹۰

۳–۱۰–۲– حق سکوت ۹۳

۳–۱۰–۳– مبانی اخلاقی و شرعی حق سکوت متهم ۹۶

۳–۱۰–۴– مبانی قانونی حق سکوت متهم ۹۶

۳–۱۰–۵– اصل برایت ۹۷

۳–۱۱– حق سکوت در قانون احترام به آزادی های مشروع و حفظ حقوق شهروندی ۹۹

فصل چهارم : سکوت و آثار آن در حقوق آمریکا، انگلستان و اسناد بین الملل ۱۰۲

۴–۱– سکوت و آثار آن در حقوق امریکا و انگلستان ۱۰۳

۴–۱–۱– سکوت و آثار آن در تدلیس در حقوق آمریکا و انگلیس ۱۰۷

۴–۱–۲– حفظ سکوت ۱۰۹

۴–۱–۳– عنصر روانی تدلیس ۱۱۵

۴–۱–۴– قصد مدلس ۱۱۵

۴–۱–۵– سکوت و آثار آن در حقوق فرانسه ۱۱۷

۴–۱–۶– سکوت در حقوق نوشته ۱۱۷

۴–۲– سکوت و آثار آن در کنوانسیون بیع بین‏المللی کالا (۱۹۸۰) ۱۱۸

۴–۲–۱– آثار سکوت در ایجاب قبول در کنوانسیون بیع کالا ۱۹۸۰ ۱۲۱

۴–۳– کنوانسیون اروپایی راجع به داوری بازرگانی بین الملل(۱۹۶۱) ۱۲۲

۴–۳–۱– حاکمیت اراده و سکوت طرفین برقراردادهای بین الملل خصوصی ۱۲۳

۴–۳–۲– قانون حاکم بر وجود و اعتبار قرارداد و سکوت قانونگذار ۱۲۴

نتایج و یافته ها ۱۲۶

منابع فارسی ۱۲۸

منابع عربی ۱۳۳

منابع لاتین ۱۳۸

کلیدواژه ها

• سکوت
• نظام حقوقی ایران
• نظام حقوقی امریکا
• نظام حقوقی انگلیس
• عرف
• نص
• امارات.
• نص
• فقه جعفری
• عرف (حقوق)
• نظام حقوقی
• سکوت
• آمریکا
• ایران
• انگلستان