شیوه‌های جایگزین حل‌و‌فصل امور و دعاوی خانوادگی در پرتو مطالعۀ تطبیقی

شیوه‌های جایگزین حل‌و‌فصل امور و دعاوی خانوادگی در پرتو مطالعۀ تطبیقی عنوان مقاله ای از مریم السادات محقق داماد، عصمت گلشنی و سحر حسینیان سرشت است که در دی 1403 و در شماره 37 نشریه مطالعات حقوق تطبیقی معاصر منتشر شده است.

مطالعات حقوق تطبیقی معاصر
عنوانشیوه‌های جایگزین حل‌و‌فصل امور و دعاوی خانوادگی در پرتو مطالعۀ تطبیقی
نویسندهمریم السادات محقق داماد
عصمت گلشنی
سحر حسینیان سرشت
محور موضوعیحقوق خانواده
حقوق تطبیقی
سال نشر۱۴۰۳
منتشر شده درنشریه مطالعات حقوق تطبیقی معاصر
دوره۱۵
شماره۳۷
دانلود مقالهدانلود از سایت نشریه


چکیده

تراکم پرونده‌های قضایی خصوصاً دعاوی خانواده، بی‌ثباتی نهاد خانواده، اطالۀ دادرسی، پایین ‌آمدن کیفیت رسیدگی قضایی و عدم تحقق دادرسی عادلانه ازجمله چالش‌های مهم نظام قضایی ایران و بسیاری از کشورهای جهان محسوب می‌شوند. این عوامل و دلایل متعدد دیگری سبب شده است که روز به ‌روز تمایل اشخاص در جهان به حل‌و‌فصل اختلافات خود از طریق شیوه‌های غیرقضایی یا شیوه‌های جایگزین حل‌و‌فصل اختلاف که زیر ‌نظر نهادهای دولتی نیستند افزایش یابد و بخش خصوصی و دولت‌ها نیز در جهت ترویج و معرفی این روش‌های غیرقضایی و استفادۀ هرچه بیشتر طرفین اختلاف از این شیوه‌ها اقدامات مختلفی انجام دهند. لذا خصوصی‌سازی و به‌ویژه شیوه‌های جایگزین حل‌و‌فصل اختلاف، به‌عنوان زیرمجموعۀ خصوصی‌سازی، ازجمله بسترهای حل دعاوی و کاهش بار مراجع قضایی شمرده ‌می‌شوند. در این راستا باید به این پرسش پاسخ داد که چگونه می‌توان حل امور و دعاوی خانوادگی را به‌ سمت خصوصی‌سازی سوق داد؟ هدف نگارندگان پژوهش حاضر این است که با استفاده از روش اسنادی- کتابخانه‌ای، چگونگی خصوصی‌سازی امور و دعاوی خانوادگی در این سیستم را به ‌صورت تطبیقی بررسی و تبیین نمایند. با بررسی‌های صورت‌گرفته روشن‌ شده است که شیوه‌های جایگزین حل‌و‌فصل اختلاف، در ایران نقش مهمی در حل‌و‌فصل اختلافات ندارند و غالباً خانواده‌ها به دلایلی چون ناشناخته بودن و اعتقاد بر کارآمد نبودن این شیوه‌ها، نبود مؤسسات و نهادهای خصوصی داوری، میانجیگری برای دعاوی خانوادگی و نیز دلایل فرهنگی، سیستم قضایی را جهت حل اختلاف خود انتخاب می‌کنند. این درحالی است که در بسیاری از کشورهای دنیا با تأسیس سازمان‌ها و مؤسسات خصوصی و نیمه‌دولتی و نیز استفاده از فناوری حقوقی برای ارائۀ خدمات جایگزین حل‌وفصل اختلاف به ‌سمت خصوصی‌سازی پیش رفته‌اند. در ایران نیز با فرهنگ‌سازی و معرفی این شیوه‌ها در جامعه و روشن ساختن مزایای استفاده از آن‌ها، می‌توان برای کاهش پرونده‌های دعاوی خانوادگی و افزایش دقت در رسیدگی در راستای حفظ بنیان خانواده گام مهمی برداشت.

کلیدواژه‌ها

مواد مرتبط