مطالعه تطبیقی سازه های حقوق در حقوق سنتی و حقوق مدرن


مطالعه تطبیقی سازه های حقوق در حقوق سنتی و حقوق مدرن عنوان رساله ای است که توسط صفیه السادات ملاباشی، با راهنمایی محمد صالحی مازندرانی و با مشاوره احمد دیلمی در سال ۱۳۹۶ و در مقطع دکتری دانشگاه قم دفاع گردید.

مطالعه تطبیقی سازه های حقوق در حقوق سنتی و حقوق مدرن
عنوانمطالعه تطبیقی سازه های حقوق در حقوق سنتی و حقوق مدرن
رشتهحقوق خصوصی
دانشجوصفیه السادات ملاباشی
استاد راهنمامحمد صالحی مازندرانی
استاد مشاوراحمد دیلمی
مقطعدکتری
سال دفاع۱۳۹۶
دانشگاهدانشگاه قم


چکیده

سنت گرایی، مدرنیسم و پست مدرنیسم سه جریان عمده فکری بشری است که می توانند در سه عنوان کلیِ هستی شناسی، شناخت شناسی و انسان شناسی مضامین فکری خود را معرفی کنند. به جز پست مدرنیسم که هنوز در قالب نظام اجتماعی سیاسی تبلور نیافته است و بیشتر در نظریات و تحلیل ها، رویکردهای خود را ارایه می دهد، سنت گرایی و مدرنیسم واجد نظام فکری اجتماعیِ قدرتمند و دارای اصول و مبانی فلسفی کلامیِ مستقلی هستند که آن ها را قادر ساخته است تا در حوزه های مختلف نظریه، زیست و عمل انسانی تصمیم سازی کنند. این دو رویکرد در حقوق نیز توانسته اند نظامی مدون و منسجم طراحی کنند که هرکدام نسبت به دیگری دارای نقاط ضعف و قوتی است. سنت گرایی و مدرنیسم ویژگی هایی را که از مبانی کلامی فلسفی خویش اقتباس کرده اند، در حوزه های سه گانه حقوق شناسی یعنی هستی شناسیِ حقوق اعم از مفهوم شناسی و مبناشناسی، انسان شناسی حقوق و شناخت شناسی حقوق، اعم از منبع شناسی و روش شناسیِ حقوقی، به کار گرفته اند و سبب تمایز بنیادین حقوق مدرن و حقوق سنتی از یکدیگر، صرفنظر از مصادیق خارجیِ آن ها، در ماهیت حقوق، شیوه اعتبارآفرینی، مفاد و روش های پژوهش شده اند. فهم عمیق سه گانه سنت گرایی، مدرنیسم و پست مدرنیسم به پژوهشگر حقوقی قدرت تحلیلی اعطا می کند که می تواند به وسیله آن ریشه گرایش های حقوقی و گزاره های منتج از آن را به خوبی دریابد و با توانایی تحلیلی که به دست آورده است، هر گزاره را در ساختار حقوقی و فلسفی خویش فهم کند. به علاوه، این امکان را خواهد داد تا با فهم ریشه های هر گزاره حقوقی، انتقال مفهومی از یک نظام حقوقی به نظامی دیگر مبنایی تر انجام پذیرد و مطالعات حقوقی ثمربخش تر شود.

ساختار و فهرست رساله

چکیده

مقدمه

بیان مسیله

اهداف

پیشینه پژوهش

روش تحقیق

پرسش های اصلی و فرعی

فرضیه پژوهش

سازماندهی پژوهش

بخش اول: مبناشناسی (سنت گرایی، مدرنیسم، پست مدرنیسم)

فصل اول: مدرنیسم

۱ ۱ هستی شناسی مدرن

۱ ۱ ۱ مابعدالطبیعه

۱ ۱ ۱ ۱ وارونه کردن نسبت میان انسان و خدا

۲ ۱ ۱ ۱ تمایز مابعدالطبیعه و ماوراءالطبیعه

۳ ۱ ۱ ۱ مراتب هستی

۴ ۱ ۱ ۱ دگرگونی معنای عالم

۲ ۱ ۱ ثنویت دکارتی مبدا خلط امر روانی و روحانی

۳ ۱ ۱ تقابل با مسیحیت و نقد کلیسا

۴ ۱ ۱ دگرگونی معنای دین

۵ ۱ ۱ دییسم

۶ ۱ ۱ تاریخ، تاریخی گری و ایده پیشرفت

۷ ۱ ۱ فراروایت

۲ ۱ انسان شناسی مدرن

۱ ۲ ۱ معناشناسی و ظهور فلسفی اومانیسم

۲ ۲ ۱ نسبت اومانیسم و فردگرایی

۱ ۲ ۲ ۱ تعریف فردگرایی و ظهور فلسفی آن

۲ ۲ ۲ ۱ آثار فردگرایی

۱ ۲ ۲ ۲ ۱ تاثیر فردگرایی در حوزه هستی شناسی

۲ ۲ ۲ ۲ ۱ تاثیر فردگرایی در حوزه انسان شناسی

۱ ۲ ۲ ۲ ۲ ۱ نظریه مدارا

۲ ۲ ۲ ۲ ۲ ۱ برابری

۳ ۲ ۲ ۲ ۲ ۱ اراده گرایی

۴ ۲ ۲ ۲ ۲ ۱ قراردادگرایی ۵۰ ۳ ۲ ۲ ۲ ۱ تاثیر فردگرایی در حوزه شناخت شناسی

۳ ۲ ۱ نسبت اومانیسم و سیاست

۴ ۲ ۱ نسبت اومانیسم و اقتصاد

۳ ۱ شناخت شناسی مدرن

۱ ۳ ۱ فاعل شناسا

۲ ۳ ۱ موضوع شناسایی (ابژه)

۳ ۳ ۱ ابزار شناسایی

۴ ۳ ۱ مشروعیت شناخت

۵ ۳ ۱ تناسب ابژه شناخت و ابزار شناخت

فصل دوم: سنت گرایی

۱ ۲ تعریف سنت

۱ ۱ ۲ سنت در معنای بدوی و جامعه فولک

۲ ۱ ۲ سنت در معنای یونانیمسیحی

۳ ۱ ۲ سنت در معنای حکمت خالده

۴ ۱ ۲ سنت در معنای سنت اسلامی

۵ ۱ ۲ قدر جامع تعاریف

۲ ۲ هستی شناسی سنتی

۱ ۲ ۲ معنای عالم

۲ ۲ ۲ مراتب هستی

۳ ۲ ۲ رابطه میان انسان و خدا

۴ ۲ ۲ رابطه میان انسان و طبیعت

۵ ۲ ۲ معنای دین

۶ ۲ ۲ معنای تاریخ

۳ ۲ انسان شناسیِ سنتی

۴ ۲ شناخت شناسی سنتی

فصل سوم: پست مدرنیسم

۱ ۳ مفاهیم

۱ ۱ ۳ پست مدرنیته

۲ ۱ ۳ پست مدرنیسم

۲ ۳ هستی شناسیِ پست مدرن

۱ ۲ ۳ خودمختاری جهان

۲ ۲ ۳ نفی ثبات

۳ ۲ ۳ نفی تاریخمندی و پایان تاریخ

۳ ۳ انسان شناسیِ پست مدرن

۴ ۳ شناخت شناسیِ پست مدرن

بخش دوم: حقوق مدرن و حقوق سنتی

فصل اول: هستی شناسیِ حقوق

۱ ۱ مفهوم شناسی حقوق

۱ ۱ ۱ مفهوم شناسیِ سنت گرایانه حقوق

۱ ۱ ۱ ۱ تعاریف سنت گرایانه از حقوق مبتنی بر سنت مسیحی

۲ ۱ ۱ ۱ تعریف سنت گرایانه از حقوق مبتنی بر فقه امامیه

۲ ۱ ۱ مفهوم شناسیِ مدرن حقوق

۱ ۲ ۱ ۱ مفهوم شناسیِ روشنگرانه از حقوق

۱ ۱ ۲ ۱ ۱ دکارت

۲ ۱ ۲ ۱ ۱ کانت

۳ ۱ ۲ ۱ ۱ هگل

۴ ۱ ۲ ۱ ۱ اسمیت

۵ ۱ ۲ ۱ ۱ فیخته

۶ ۱ ۲ ۱ ۱ ککمن

۷ ۱ ۲ ۱ ۱ جمع بندی

۲ ۲ ۱ ۱ تعاریف وراحقوقی

۳ ۲ ۱ ۱ تعاریف پوزیتیویسمی

۱ ۳ ۲ ۱ ۱ آستین

۲ ۳ ۲ ۱ ۱ بنتام

۳ ۳ ۲ ۱ ۱ هابز

۴ ۳ ۲ ۱ ۱ وبر

۵ ۳ ۲ ۱ ۱ هابرماس

۶ ۳ ۲ ۱ ۱ هارت

۷ ۳ ۲ ۱ ۱ کلمن

۸ ۳ ۲ ۱ ۱ کلسن

۹ ۳ ۲ ۱ ۱ رز

۱۰ ۳ ۲ ۱ ۱ دورکین

۱۱ ۳ ۲ ۱ ۱ فولر

۴ ۲ ۱ ۱ برآمد

۳ ۱ ۱ تاثیر انسانگرایی بر تعریف حقوق

۴ ۱ ۱ تاثیر تفاوت تعریف حقوق بر مبنا و منبع حقوق

۲ ۱ مبناشناسی حقوق

۱ ۲ ۱ تعریف مبنای قاعده حقوقی

۲ ۲ ۱ مبناشناسی حقوق سنتی

۳ ۲ ۱ مبناشناسیِ حقوق مدرن

۱ ۳ ۲ ۱ روند تحول مبنای قاعده حقوقی

۲ ۳ ۲ ۱ مبناشناسیِ پوزیتیویسمی

۱ ۲ ۳ ۲ ۱ مسیله مشروعیت

۲ ۲ ۳ ۲ ۱ رویکردهای پوزیتویسمی

۱ ۲ ۲ ۳ ۲ ۱ فرضیه اجتماعی حقوق

۲ ۲ ۲ ۳ ۲ ۱ جدایی پذیری

۱ ۲ ۲ ۲ ۳ ۲ ۱ تقلیل گرایی

۲ ۲ ۲ ۲ ۳ ۲ ۱ شمول گرایی

۳ ۲ ۲ ۳ ۲ ۱ فرضیه وجود

۴ ۲ ۲ ۳ ۲ ۱ نظریه معنایی

فصل دوم: انسان شناسی حقوق

۱ ۲ تعریف انسان شناسی حقوقی؛ انسان شناسیِ حقوقی فلسفه علم و انسان شناسیِ حقوقی مردم شناسی

۲ ۲ انسان شناسیِ حقوقی سنتی

۱ ۲ ۲ انسانِ مخلوق

۲ ۲ ۲ انسانِ بنده

۳ ۲ ۲ انسانِ آزاد

۴ ۲ ۲ انسانِ عاقل

۵ ۲ ۲ انسانِ اراده مند

۶ ۲ ۲ انسانِ مکلف

۷ ۲ ۲ انسانِ برابر

۳ ۲ انسان شناسیِ حقوقیِ مدرن

۱ ۳ ۲ انسانِ آزاد

۲ ۳ ۲ انسانِ عاقل

۳ ۳ ۲ انسانِ اراده مند

۴ ۳ ۲ انسانِ مشروعیت بخش

۵ ۳ ۲ انسانِ برابر

فصل سوم: شناخت شناسی حقوق

۱ ۳ منبع شناسی حقوق

۱ ۱ ۳ تعریف منبع حقوق

۲ ۱ ۳ منبع شناسی سنتی حقوق

۱ ۲ ۱ ۳ قرآن

۲ ۲ ۱ ۳ سنت

۳ ۲ ۱ ۳ عقل

۴ ۲ ۱ ۳ قرارداد

۵ ۲ ۱ ۳ عرف

۳ ۱ ۳ منبع شناسیِ مدرن حقوق

۱ ۳ ۱ ۳ عرف

۲ ۳ ۱ ۳ عقل

۳ ۳ ۱ ۳ قرارداد

۴ ۳ ۱ ۳ قانون و کدبندی

۱ ۴ ۳ ۱ ۳ اثباتی سازی

۲ ۴ ۳ ۱ ۳ حاکمیت قانون

۳ ۴ ۳ ۱ ۳ رویکرد پوزیتیویسمی به قانون

۲ ۳ روش شناسی حقوق

۱ ۲ ۳ مفهوم شناسی

۱ ۱ ۲ ۳ روش شناسی

۲ ۱ ۲ ۳ روش

۳ ۱ ۲ ۳ روش شناسی اولیه و ثانویه

۲ ۲ ۳ نسبت روش شناسی و دیگر ساحت های معرفتی

۱ ۲ ۲ ۳ نسبت روش شناسی و شناخت شناسی

۲ ۲ ۲ ۳ نسبت روش شناسی و تیوری

۳ ۲ ۲ ۳ نسبت روش شناسی و علم

۳ ۲ ۳ روش شناسی حقوقی اسلامی

۱ ۳ ۲ ۳ آیا اصول فقه علم روش شناسیِ حقوقیِ اسلامی است؟

۲ ۳ ۲ ۳ مبانی روش شناسیِ حقوقیِ اسلامی

۱ ۲ ۳ ۲ ۳ مبانی فلسفی

۲ ۲ ۳ ۲ ۳ مبانی کلامی

۳ ۳ ۲ ۳ اصول روش شناسیِ حقوقیِ اسلامی

۱ ۳ ۳ ۲ ۳ صغری و کبری در روش شناسیِ حقوقیِ اسلامی

۱ ۱ ۳ ۳ ۲ ۳ قضیه کبروی

۱ ۱ ۱ ۳ ۳ ۲ ۳ حجیت قطع و ضرورت آن

۲ ۱ ۱ ۳ ۳ ۲ ۳ طرق دست یابی به حجیت قطع

۳ ۱ ۱ ۳ ۳ ۲ ۳ قضیه صغروی در قیاس استنباط

۱ ۳ ۱ ۱ ۳ ۳ ۲ ۳ قضیه صغروی در دلیل شرعی

۲ ۳ ۱ ۱ ۳ ۳ ۲ ۳ قضیه صغروی در دلیل لفظی

۴ ۲ ۳ روش شناسی حقوقی مدرن

۱ ۴ ۲ ۳ مکاتب روش شناسی مدرن، مبانی و آثار

۱ ۱ ۴ ۲ ۳ طبیعت گرایی

۲ ۱ ۴ ۲ ۳ استقراگرایی

۳ ۱ ۴ ۲ ۳ ابطال گرایی

۴ ۱ ۴ ۲ ۳ معقول گرایی نسبی گرایی

۵ ۱ ۴ ۲ ۳ آفاقی گری فردگرایی

۶ ۱ ۴ ۲ ۳ واقع گرایی ابزارگرایی

۲ ۴ ۲ ۳ روش شناسی پوزیتیویسمی و تاثیر آن بر روش شناسی حقوقی مدرن

۱ ۲ ۴ ۲ ۳ ریشه های فلسفی روش شناسیِ مدرن

۱ ۱ ۲ ۴ ۲ ۳ دکارت

۲ ۱ ۲ ۴ ۲ ۳ کانت

۳ ۱ ۲ ۴ ۲ ۳ وبر

۲ ۲ ۴ ۲ ۳ عینیت حقوق؛ جدایی حقوق از ریشه های قدسی

۳ ۲ ۴ ۲ ۳ حقوق به مثابه علم

۴ ۲ ۴ ۲ ۳ روش شناسیِ علم و تاثیر آن بر روش شناسی حقوقی

برآمد

کتابنامه

Abstract

کلیدواژه ها

  • حقوق مدرن
  • حقوق سنتی