مطالعه تطبیقی شروط غیر منصفانه در قرار داد ایران ومصر

مطالعه تطبیقی شروط غیر منصفانه در قرار داد ایران ومصر عنوان پایان نامه ای است که توسط مرضیه محمدهاشم جاسبی، با راهنمایی سعید کرمی و با مشاوره جلیل بیک در سال ۱۳۹۶ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تفت دفاع گردید.

عنوان	مطالعه تطبیقی شروط غیر منصفانه در قرار داد ایران ومصر
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	مرضیه محمدهاشم جاسبی
استاد راهنما	سعید کرمی
استاد مشاور	جلیل بیک
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۶
دانشگاه	دانشگاه آزاد اسلامی واحد تفت

چکیده

هدف از این پژوهش بررسی و تطبیق شروط غیرمنصفانه قراردادها در ایران و مصر است، زیرا قراردادهای شخصی، عین عدالت نیست و بنابر نیازهای اجتماعی شروط های غیرمنصفانه موردتوافق قرارمی گیرد که دغدغه تمام کشورهاست. روش انجام این پژوهش توصیفی– تحلیلی است. برای انجام این پژوهش از منابع کتابخانه ای و تارنماهای معتبر استفاده شده است. یافته ها نشان می دهد که اقدامات درجهت رفع شروط غیرمنصفانه در قراردادهای مصرف کننده می باشد. همچنین تحولات عمیق اقتصادی و اجتماعی، تغییرات مهمی دراین عرصه ایجادکرده و منجر به تصویب قوانین بیمه، استاندارد، قراردادهای بانکی و ... شده است. بر این اساس درکشور مصر آژانس حفاظت از مصرف کننده در سال ۲۰۰۶ با الگو گرفتن از اتحادیه اروپا تاسیس و قوانینی را تصویب نموده اند. در قانون اساسی این کشور، در مقرره ای مستقل ذیل قسمت مربوط به حقوق عمومی و آزادی ها، به حقوق مالکیت فکری اشاره شده و در قانون مدنی آن کشور شروط غیرمنصفانه به نام عقودالحاقی و عقود نامشروع تصویب شده است. در ایران هم در سال ۱۳۸۸ قانون حمایت از مصرف کننده تصویب شد که به خاطر مغایر بودن آن با موازین فقهی، مقرراتی برای مقابله با اینگونه شروط وضع نگردید. مبانی حقوقی که این شروط بر آن پایه گذاری شود، وجود دارد، ولی کنترل تقیینی صورت نگرفته است و به همین علت دادگاه ها در این زمینه پیشگام اند و با بهره گیری از قواعد عمومی قراردادها، با استناد به مبانی نظم عمومی و قاعده لاضررو...، از شروط ناعادلانه جلوگیری می کنند. در نتیجه در ایران اشراف فقه در وضع قوانین و از سوی دیگر الگو نگرفتن از قوانین حقوقی کشورهای اروپایی مخصوصا در سطح بین الملل در زمینه قوانین مصرف کننده قانون مصرحی وجود ندارد و یا کمتر به چشم می خورد. اما در کشور مصر به دلیل اثرپذیری بیشتر از قوانین بین المللی و وضع چندین قانون در قانون مدنی این نقیصه کمتراست. به طور کلی ضعف قوانین در این زمینه در دو کشور مشهوداست.

ساختار و فهرست پایان نامه

چکیده

فصل اول: کلیات تحقیق مقدمه

۱–۱– بیان مسیله

۱–۲– سوابق پژوهش

۱–۳– سوالات پژوهش

۱–۳–۱– سوال اصلی

۱–۳–۲– سوالات فرعی

۱–۴– فرضیه ها

۱–۵– اهداف پژوهش

۱–۵–۱– هدف اصلی

۱–۵–۲– اهداف فرعی

۱–۶– بهره وران

۱–۷ جنبه نوآوری و جدید بودن تحقیق در چیست؟

۱–۸– روش پژوهش

۱–۹– ساماندهی پژوهش

فصل دوم : مفاهیم و مبانی شروط غیرمنصفانه ۲–۱– مبانی و مفاهیم حقوقی عدالت درایران

۲–۱–۱– رابطه حقوق و عدالت درایران

۲–۱–۲– بررسی لزوم عادلانه بودن قرارداد درایران

۲–۱–۳– عدالت در عقد تبادلی درحقوق مصر

۲–۱–۳–۱– ماهیت عدالت عقد تبادلی

۲–۱–۳–۲– مفهوم تناسب و عدالت تبادلی

۲–۱–۳–۳– عدالت در قوانین مصر

۲–۲– معنی اصطلاحی و مفهوم حقوقی انصاف

۲–۲–۱– معیارهای تشخیص انصاف

۲–۲–۲– انواع انصاف

۲–۲–۳– جایگاه انصاف در حقوق ایران

۲–۲–۴– تفاوت انصاف با عدل

۲–۳– مفهوم حاکمیت اراده ها

۲–۳–۱– اصل حاکمیت اراده در حقوق فرانسه

۲–۴– محدوده ی حاکمیت اراده بر عقد در حقوق مصر

۲–۴–۱– موضع قانون جدید مصر

۲–۴–۲– زمان تاثیر اعلام اراده درمصر

۲–۴–۳– محدودیت های حاکمیت اراده در قراردادها

۲–۴–۳–۱– قانون

۲–۴–۳–۲– نظم عمومی

۲–۴–۴–۳– اخلاق حسنه

۲–۴–۴– شرایط اخلاق حسنه در قانون مدنی مصر

۲–۲–۴–۱– شرط عدم مخالفت با نظم عمومی در حقوق مصر

۲–۴–۴–۲– شرط مخالف با اخلاق حسنه درحقوق مصر

۲–۵– نتایج اصل آزادی قراردادی

۲–۵–۱– آزادی انتخاب نوع قرارداد

۲–۵–۲– آزادی انتخاب آثار قرارداد

۲–۵–۳– آزادی انتخاب مفاد قرارداد

۲–۵–۴– الزام به رعایت مفاد قرارداد

۲–۵–۵– عدم تشریفات

۲–۵–۶– استثنایی بودن محدودیت اصل آزادی قراردادی

۲–۵–۷– عدم تغییرآزادی قراردادی به عدالت قراردادی

۲–۶– مرحله شناسایی وضعیت شروط غیرمنصفانه

۲–۶–۱– کنترل شروط ناعادلانه قراردادی

۲–۶–۲– تفاوت وصف ناعادلانه با غیرمنصفانه

۲–۷– مفهوم شناسی غیرمنصفانه بودن قرارداد

۲–۷–۱– مفهوم غیرمنصفانه بودن قرارداد

۲–۷–۲– پیشینهی نظریهی غیرمنصفانه بودن قرارداد

فصل سوم : وضعیت شروط غیرمنصفانه درقراردادها ۳–۱– قراردادهای محتوی شروط ناعادلانه ۴۵

–۱–۱– قراردادهای مصرف ۴۶

–۱–۲– قراردادهای مصرف در حقوق مصر

۳–۱–۳– قانون حمایت از مصرف کنندگان درحقوق ایران

۳–۱–۴– قانون نظام صنفی ۵۰ ۳–۱–۵– قراردادهای استاندارد فرم

۳–۱–۶– قراردادهای الحاقی

۳–۱–۶–۱– تفاوت قراردادهای استاندارد و قراردادهای الحاقی

۳–۱–۶–۲– حکم عقود الحاقی در قوانین قدیم و جدید در حقوق مصر

۳–۲– اقسام غیر منصفانه بودن قرارداد

۳–۲–۱– مفهوم غیر منصفانه بودن شکلی(فرآیندی)

۳–۲–۲– مفهوم غیر منصفانه بودن ماهوی

۳–۲–۳– حجم تشکیلاتی یک طرف در مقابل دیگری

۳–۲–۴– در اختیار داشتن منابع بیشتر

۳–۲–۵– مزیت تهدید

۳–۲–۶– مذاکره ای نبودن شروط

۳–۳– ماهیت حقوقی کنترل شروط ناعادلانه

۳–۳–۱– اضطرار سبب شروط غیرمنصفانه

۳–۳–۱–۱– وضعیت اضطرار در حقوق مصر

۳–۳–۲– تیوری سوء استفاده از حق

۳–۳–۲–۱– تیوری حسن نیت و نظریه ی سوء استفاده از حق

۳–۳–۲–۲– رکود نظریه سوءاستفاده از حق در مصر

۳–۳–۳– شروط نامشروع یا ناعادلانه در حقوق مصر

۳–۳–۳–۱– تیوری حسن نیت

۳–۳–۳–۲– حسن نیت در قانون تعهدات و قراردادهای حقوق مصر

۳–۳–۳–۳– گیرنده ی با حسن نیت

۳–۳–۳–۴– حسن نیت درکنوانسیون بیع بین المللی کالا(۱۹۸۰)

۳–۴– رابطه شروط تحمیلی و غیر منصفانه

۳–۴–۱– تعریف شروط غیر منصفانه در حقوق فرانسه

۳–۴–۱–۱– اقدامات تقنینی

۳–۴–۱–۲– اقدامات قضایی

۳–۴–۱–۳– کنترل اداری

۳–۴–۲– موارد غیر منصفانه بودن قرارداد در نظام حقوقی ایران (قانون تجارت الکترونیک)

۳–۴–۲–۱– قانون دریایی ایران

۳–۴–۳– عرف وشروط متعارف درحقوق مصر

۳–۴–۳–۱– استانداردهای حقوقی مصر

۳–۴–۳–۲– عرف ضمانت اجرای حسن نیت در مرحله اجرای قرارداد در مصر

۳–۵– آزادی قراردادهای در فقه اسلامی

۳–۵–۱– روایت المومنون (المسلمون) عند شروطهم

۳–۵–۲– آیه اوفوا بالعقود

۳–۵–۳– آیه تجارت عن تراض

۳–۵–۴– روایت الناس مسلطون علی اموالهم

۳–۶– مقایسه شروط کیفری و شروط غیر منصفانه

۳–۶–۱ شروط غیر منصفانه و رقابت غیر منصفانه

۳–۶–۲– شروط غیر منصفانه و شروط گزاف

۳–۷– کنترل پنهان ناعادلانه بودن مفاد قرارداد اصل رضایت

۳–۷–۱– عقد رضایی درحقوق مصر

۳–۷–۲– اکراه

۳–۷–۲–۱– اکراه ترس مخدوش کننده ی رضایت در حقوق مصر

۳–۷–۲–۲– اکراه موجب حذف رضا و اکراه موجب انعدام آن

۳–۷–۲–۳– عمل غیر مشروع بودن اکراه

۳–۷–۲–۴– عمل در خواست حق ما به عنوان وسیله ای برای اعمال اکراه

۳–۷–۳– نصوص قانونی مصر

۳–۷–۳–۱– اعمال نفوذ ناروا

۳–۷–۳–۲– ایفای ناروا و ارکان آن در حقوق مصر

۳–۷–۳–۳– خواسته در دعوای استرداد ناروا در قانون مدنی مصر

۳–۷–۴– فریب و تدلیس

۳–۷–۵– دکترین عوض

۳–۷–۶– عیوب اراده

۳–۷–۷– اشتباه درحقوق مصر

۳–۷–۷–۱– معیار اشتباه در حقوق مصر

۳–۷–۷–۲– تمسک به اشتباه به گونه ای معارض با حسن نیت

۳–۷–۷–۳– اثر اشتباه در بطلان معامله (ایران)

۳–۷–۷–۴– رابطه ی تدلیس با اشتباه

۳–۸– کنترل ناعادلانه بودن شروط قرارداد

۳–۸–۱– قاعده درج(استاندارد)

۳–۸–۲– دکترین برخلاف وجدان بودن

۳–۸–۳– شروط استثنا شده از دامنه کنترل

۳–۸–۳–۱– شرط کلی پایه گذاری شد ه براساس حسن نیت

۳–۹– قاعده عمومی درج در قراردادهای استاندارد

۳–۹–۱– تفسیر علیه تهیه کننده در قراردادهای استاندارد

۳–۹–۲– لیست های سیاه و خاکستری

۳–۹–۲–۱– شروط ممنوع یا باطل

۳–۹–۲–۲– شروطی که می تواند باطل اعلام شود

فصل چهارم : مکانیزم های کنترل شروط غیرمنصفانه ۴–۱– روش کنترل

۴–۱–۱– ارایه معیار واحد برای غیر منصفانه بودن

۴–۱–۲– کنترل شکلی مستقیم

۴–۱–۲–۱– شرط شفافیت

۴–۱–۲–۲– قاعده تفسیر علیه تهیه کننده

۴–۱–۳– بررسی تطبیقی نحوه اعمال دستور العمل

۴–۱–۴– ضمانت اجرای غیر منصفانه بودن

۴–۲– بررسی موضوع حقوق ایران در خصوص کنترل شروط ناعادلانه

۴–۲–۱– وضعیت فعلی کنترل شروط ناعادلانه درحقوق ایران

۴–۲–۱–۱– کنترل خاص شروط ناعادلانه

۴–۲–۲– رابطه کنترل شروط ناعادلانه و ادله فقهی دال بر آزادی قراردادها

۴–۲–۲–۱– عدم منافات کنترل شروط نا عادلانه با موازین فقهی

۴–۲–۲–۲– موارد استناد به قاعده لاضرر درایران

۴–۲–۳– ضرر و بار اثبات ضرر در حقوق مصر

۴–۲–۳–۱– شرایط ضررقابل مطالبه (در حقوق مصر)

۴–۲–۳–۲– رابطه سببیت میان خطا و ضرر درحقوق مصر

۴–۳– ضمانت اجرای حسن نیت در مرحله اجرای قرارداد

۴–۳–۱– قابلیت استناد به قاعده لاضرر برای کنترل شروط ناعادلانه

فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهادات ۵–۱ نتایج

۵–۲– پیشنهادات

منابع و مآخذ

منابع فارسی

منابع لاتین

چکیده لاتین

کلیدواژه ها

• شروط غیرمنصفانه
• انصاف
• عدالت
• قرارداد