۸٬۲۳۶
ویرایش
ماده ۱۵ قانون مسئولیت مدنی: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''ماده 15 قانون مسئولیت مدنی''': كسی كه در مقام [[دفاع مشروع]] موجب [[خسارت بدنی|خسارات بدنی]] يا [[خسارت مالی|مالی]] شخص متعددی شود مسئول [[خسارت]] نيست مشروط بر اين كه خسارت وارده بر حسب متعارف متناسب با دفاع باشد. | |||
== مواد مرتبط == | == مواد مرتبط == | ||
* [[ماده ۱۰ قانون آیین دادرسی کیفری]] | |||
== توضیح واژگان == | |||
دفاع مشروع: عبارت است از دفاع قانونی در برابر تهاجم غیر قانونی و به منظور دفع آن.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ترمینولوژی حقوق نوین (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=کیان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6652008|صفحه=|نام۱=منصور|نام خانوادگی۱=اباذری فومشی|چاپ=1}}</ref> | |||
خسارت: در لغت به مفهوم ضرر کردن، ضرر و زیان و ضد ربح می باشد. در اصطلاح حقوقی خسارت در دو مفهوم به کار می رود؛ یکی به مفهوم زیان وارد شده و دیگری به مفهوم جبران ضرر وارده.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=خسارات ناشی از عدم انجام تعهدات قراردادی|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=خط سوم|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6651868|صفحه=|نام۱=حشمت اله|نام خانوادگی۱=سماواتی|چاپ=4}}</ref> | |||
== فلسفه و مبانی نظری ماده == | |||
در مسئولیت مدنی، به این دلیل مدافع در برابر مهاجم مسئولیت ندارد که [[سبب]] (فعل مهاجم) اقوی از [[مباشرت|مباشر]] (فعل مدافع) است. در حقیقت مهاجم با حمله نامشروع، مسبب ایجاد خسارت به خویش است. بنابراین، در دفاع مشروع، نمی توان بین فعل مدافع و خسارت وارده رابطه سببیت عرفی برقرار نمود. از این رو شرایط تحقق [[مسئولیت مدنی]] حاصل نمی شودو به عبارت دیگر با وجود رابطه سببیت مادی میان فعل مدافع و ضرر وارده چون رابطه سببیت عرفی میان این دو رکن مسئولیت برقرار نیست لذا مسئولیت مدنی محقق نمی شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (جلد چهارم) (مسئولیت مدنی)|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4922584|صفحه=|نام۱=علی عباس|نام خانوادگی۱=حیاتی|چاپ=1}}</ref> | |||
== نکات توضیحی تفسیری دکترین == | |||
بر طرف کردن تعدی از خود یا دیگری دفاع مشروع است و این دیگری ممکن است [[شخص حقیقی]] یا [[شخص حقوقی]] باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=الزام ها و مسئولیت مدنی بدون قرارداد|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=248440|صفحه=|نام۱=سیدمرتضی|نام خانوادگی۱=قاسم زاده|چاپ=6}}</ref> هرگاه شرایط دفاع مشروع، تحقق یابد، [[تقصیر]] از عهده شخص مدافع بر داشته می شود و به تبع آن [[مسئولیت جزایی]] و مدنی برطرف می شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دایره المعارف حقوق مدنی و تجارت (جلد اول) (حقوق تعهدات عقود و ایقاعات)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4225408|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=1}}</ref> | |||
برای تحقق دفاع مشروع باید شرایط ذیل موجود باشد: 1-دفاع باید با تجاوز و خطر متناسب باشد. لذا عمل ارتکابی نباید بیش از حد لازم باشد و حمله و دفاع تناسب داشته باشند. تشخیص تناسب دفاع با تجاوز در هر مورد با [[دادگاه]] است ولی ضرورتی ندارد که ثابت شود چاره ای جز دفاع به آن صورت نبوده است. کافی است احراز شود که انسان متعارف و معقولی نیز به جای مدافع بود چنین واکنشی از خود نشان می داد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره مقدماتی حقوق مدنی وقایع حقوقی (مسئولیت مدنی)|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=شرکت سهامی انتشار|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2573788|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=8}}</ref> 2-دفاع باید در برابر تجاوز فعلی یا قریب الوقوع باشد و باید اقدام از سوی زیان زننده برای زیان دیده ایجاد اضطرار کند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (جلد سوم) (مسئولیت مدنی، ضمان قهری، سقوط تعهدات، شرایط ضمن عقد)|ترجمه=|جلد=|سال=1383|ناشر=پایدار|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=62408|صفحه=|نام۱=سیدجلال الدین|نام خانوادگی۱=مدنی|چاپ=1}}</ref> 3-دفاع از [[ناموس]]، عرض، [[مال]] و یا [[آزادی]] فرد دیگری، هنگای جایز است که او ناتوان از دفاع باشد و نیاز به کمک داشته باشد. 4-توسل به قوای به قوای دولتی بدون فوت وقت ممکن نباشد و یا مداخله قوای مذکور در رفع خطر موثر نباشد. 5- خطر و تجاوز به سبب اقدام آگاهانه یا تجاوز خود شخص صورت نگرفته باشد. 6-تجاوز و حمله باید نامشروع باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مسئولیت مدنی (ضمان فهری)|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=دانشگاه پیام نور|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3470212|صفحه=|نام۱=ابراهیم|نام خانوادگی۱=تقی زاده|نام۲=سیدابراهیم|نام خانوادگی۲=هاشمی|چاپ=1}}</ref> | |||
== مصادیق و نمونه ها == | |||
به عنوان نمونه اگر دزدی به خانه ای برود و مالی را برباید در این حال صاحب خانه مانع بردن مال شود و هنگام کشمکش لباس دزد پاره شود، صاحب خانه از مسئولیت معاف است زیرا از مال خود دفاع مشروع کرده است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دوره مقدماتی حقوق مدنی وقایع حقوقی (مسئولیت مدنی)|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=شرکت سهامی انتشار|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2573784|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=8}}</ref> یا چنانچه شخصی برای دفع حمله سگی که صاحبش آن را بدون قلاده بیرون آورده، سنگی پرتاب کند و سگ مجروح شود، مسئول نیست مشروط بر این که دفاع متناسب با خطر بوده و بیش از آن نباشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (جلد چهارم) (الزام های بدون قرارداد)|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4068516|صفحه=|نام۱=ایراندخت|نام خانوادگی۱=نظری|چاپ=1}}</ref> | |||
== منابع == | |||
{{پانویس}} | |||
[[رده:مواد قانون مسئولیت مدنی]] | [[رده:مواد قانون مسئولیت مدنی]] | ||
[[رده:مسئولیت مدنی]] | [[رده:مسئولیت مدنی]] | ||
[[رده:دفاع مشروع]] | [[رده:دفاع مشروع]] | ||
[[رده:مسئولیت مدنی در دفاع مشروع]] | [[رده:مسئولیت مدنی در دفاع مشروع]] | ||