ماده ۵۱۵ قانون مدنی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''ماده ۵۱۵ قانون مدنی''': اگر کسی بدون تعیین انتهای مدت، [[اجیر]] شود مدت اجاره محدود خواهد بود به مدتی که مزد از قرار آن معین شده‌است؛ بنابراین اگر مزد اجیر از قرار روز یا هفته یا ماه یا سالی فلان مبلغ معین شده باشد مدت اجاره محدود به یک روز یا یک هفته یا یک ماه یا یک سال خواهد بود و پس از انقضای مدت مزبور، اجاره برطرف می‌شود ولی اگر پس از انقضای مدت، اجیر به خدمت خود دوام دهد و موجر او را نگاه دارد، اجیر نظر به مراضات حاصله به همان طوری که در زمان اجاره بین او و موجر مقرر بود مستحق [[اجرت]] خواهد شد.

== پیشینه ==

این ماده، که اراده ضمنی را مورد پذیرش قرار داده؛ از قانون مدنی فرانسه اقتباس گردیده‌است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=اشتباه در شخص طرف قرارداد (مطالعه تطبیقی در حقوق ایران و فرانسه)|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=دانشگاه امام صادق (ع)|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4434500|صفحه=|نام۱=سعید|نام خانوادگی۱=محسنی|چاپ=1}}</ref>

مراضات موضوع این ماده، مراضات معاطاتی است نه عقدی.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=فلسفه حقوق مدنی (جلد اول) (عناصر عمومی عقود)|ترجمه=|جلد=|سال=1380|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=124856|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=1}}</ref>

درمواردی که مستأجر، دررابطه با استفاده از موضوع اجاره تصمیم قطعی نداشته؛ و نمی‌داند که تا چه زمان، می‌خواهد از منافع اجیر استفاده نماید؛ دراینصورت عقد را برای کمترین مدت عرفی معین می‌نمایند؛ و دیگر سخنس از تمام مدت اجاره به میان نمی‌آید.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی عقود معین (قسمت اول) (معاملات معوض، عقود تملیکی، بیع، معاوضه، اجاره، قرض)|ترجمه=|جلد=|سال=1374|ناشر=مدرس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3649484|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=6}}</ref>

ممکن است قانونگذار، آثاری را بر نتیجه ای که طرفین خواسته‌اند؛ بار نماید که اصلاً موردنظر آنان نبوده باشد. مانند اینکه در عقدی، به تصور اینکه اجیر، به‌طور دائمی به خدمت گرفته می‌شود؛ مدتی تعیین نگردد؛ دراینصورت مدت اجاره، محدود به زمانی خواهد بود که ظرف آن مدت، باید اجاره بها تأدیه گردد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق تعهدات (جلد دوم) (اعمال حقوقی، تشکیل عقد)|ترجمه=|جلد=|سال=1378|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=773204|صفحه=|نام۱=عبدالمجید|نام خانوادگی۱=امیری قائم مقامی|چاپ=1}}</ref>

قانونگذار در این ماده، اجاره را نسبت به مازاد بر مدت تأدیه اجرت، درصورتی که اجیر، با رضایت طرف مقابل به کار خود ادامه دهد؛ به عنوان یک اباحه معوض غیرعقدی صحیح دانسته؛ که درماهیت و آثار، با عقد اجاره تفاوت دارد. پس از دیدگاه مقنن، رابطه حقوقی مزبور، دارای ماهیتی دوگانه بوده؛ و ترکیبی است از اجاره و اباحه معوض غیرقراردادی.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=سلسله مباحث فقهی حقوقی عقد اجاره|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2718024|صفحه=|نام۱=اسداله|نام خانوادگی۱=لطفی|چاپ=1}}</ref>