قانون آیین دادرسی مدنی: تفاوت میان نسخه‌ها

پرش به ناوبری پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
(ابرابزار)
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۱۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
'''قانون آیین دادرسی مدنی'''، در اصطلاحات اسلامی مطلقاً به مقررات رسیدگی [[طرق الحکم|طرق‌الحکم]] می‌گفتند و در واقع قوانینی است که [[قاضی|قضات]] در رسیدگی [[مدنی]] و [[امور حسبی]] به کار می‌برند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد چهارم)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=338332|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=4}}</ref>
'''قانون آیین دادرسی مدنی'''، در اصطلاحات اسلامی مطلقاً به مقررات رسیدگی [[طرق الحکم|طرق‌الحکم]] می‌گفتند و در واقع [[قانون|قوانینی]] است که [[قاضی|قضات]] در رسیدگی [[امور مدنی|مدنی]] و [[امور حسبی]] به کار می‌برند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد چهارم)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=338332|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=4}}</ref> قانون آیین دادرسی مدنی لازم الاجرای کنونی مشتمل بر 529 ماده و 72 تبصره است که در تاریخ 1379/1/21 به تصویب [[مجلس شورای اسلامی]] رسید و در تاریخ 1379/1/28 مورد تایید [[شورای نگهبان]] قرار گرفت.<ref>https://rc.majlis.ir/fa/law/show/93305</ref>


== پیشینه ==
== سیر تحولات قانون آیین دادرسی مدنی ==
قبل از استقرار حکومت مشروطه در ایران سازمان قضایی از نوع کنونی وجود نداشت و تنها دیوان خانه عدالت در تهران مستقر بود که آن هم مقررات رسیدگی و آیین قضاوت خاصی نداشت. در شهرستان ها و روستاها نیز حکام ولایات بین مردم حل اختلاف می‌کردند. پس از مشروطه مقرراتی در این باره تصویب شد که ذیلا اشاره می‌گردد؛
 
=== 1.قانون اصول محاکمات حقوقی مصوب 1290 ===
اولین قانون مشابه با قانون آیین دادرسی مدنی فعلی در ایران، تحت عنوان [[قوانین موقتی اصول محاکمات حقوقی]] در سال ۱۲۹۰ شمسی، پس از پیروزی انقلاب مشروطه و توسط کمیسیون قوانین عدلیه در دومین دوره [[مجلس شواری ملی]] به تصویب رسید.
اولین قانون مشابه با قانون آیین دادرسی مدنی فعلی در ایران، تحت عنوان [[قوانین موقتی اصول محاکمات حقوقی]] در سال ۱۲۹۰ شمسی، پس از پیروزی انقلاب مشروطه و توسط کمیسیون قوانین عدلیه در دومین دوره [[مجلس شواری ملی]] به تصویب رسید.
در سال های 1301 تا 1312 اصلاحاتی بر این قانون صورت گرفت که دو مورد از مهمترین آنها به موجب قانون اصول محاکمات آزمایش در سال 1305 و قانون تسریع محاکمات مصوب 1309 بود.
=== 2. قانون آیین دادرسی مدنی مصوب 1318 ===
توسط [[مجلس سنا]] و [[مجلس شورای ملی|شورای ملی]] در 789 ماده تصویب گردید. پس از انقلاب اسلامی بخشی از مواد این [[قانون]] در مورد مرور زمان و [[خسارت تاخیر تادیه]] از سوی [[شورای نگهبان]] خلاف [[شرع]] اعلام شد و با تصویب قوانین زیر بخش عمده ای از آن قانون به صورت [[نسخ صریح|صریح]] یا [[نسخ ضمنی|ضمنی]] [[نسخ]] شد:
==== 1.قانون تشکیل دادگاه های عمومی مصوب 1358 ====
==== 2.لایحه قانونی دادگاه مدنی خاص 1358 ====
==== 3.قانون دیوان عدالت اداری مصوب 1360 ====
==== 4. قانون تشکیل دادگاه های حقوقی 1 و 2 مصوب 1364 ====
==== 5.قانون تعیین موارد تجدیدنظر احکام دادگاه ها و نحوه‌ی رسیدگی دادگاه هامصوب 1372 ====
==== 6.قانون تشکیل دادگاه های کیفری 1 و 2 شعب دیوان عالی کشور مصوب 1368 ====
==== 7.قانون تشکیل دادگاه های عمومی و انقلاب مصوب 1373 ====
=== 3. قانون آیین دادرسی مصوب 1379 ===
این قانون هم اکنون نیز [[لازم الاجرا|لازم الاجراست]].<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی مدنی (جلد اول)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6665148|صفحه=|نام۱=محمدجواد|نام خانوادگی۱=بهشتی|نام۲=نادر|نام خانوادگی۲=مردانی|چاپ=4}}</ref>
== تقسیم بندی قانون آیین دادرسی مدنی ==
=== ‌کتاب اول - در امور مدنی ===
==== ‌کلیات ====
===== باب اول - در [[صلاحیت]] [[دادگاه]] ها =====
====== ‌فصل اول - در [[صلاحیت ذاتی]] و [[صلاحیت نسبی|نسبی]] دادگاه ها ======
====== ‌فصل دوم - اختلاف در صلاحیت و ترتیب حل آن ======
===== ‌باب دوم - [[وکالت]] در [[دعاوی]] =====
===== باب سوم - [[دادرسی]] نخستین =====
====== فصل اول - [[دادخواست]] ======
مبحث اول - تقدیم [[دادخواست]]
مبحث دوم - شرایط دادخواست
‌مبحث سوم - موارد [[توقیف دادخواست]]
‌مبحث چهارم - پیوستهای دادخواست
====== فصل دوم - [[بهای خواسته]] ======
====== ‌فصل سوم - جریان دادخواست تا [[جلسه رسیدگی]] ======
مبحث اول - جریان دادخواست
‌مبحث دوم - [[ابلاغ]]
مبحث سوم - [[ایرادات]] و موانع رسیدگی
====== فصل چهارم - جلسه دادرسی ======
====== ‌فصل پنجم - [[توقیف دادرسی]] و [[استرداد دعوا]] و [[استرداد دادخواست|دادخواست]] ======
====== ‌فصل ششم - [[امور اتفاقی]] ======
‌مبحث اول - [[تأمین خواسته]]
‌مبحث دوم - [[ورود ثالث|ورود شخص ثالث]]
‌مبحث سوم - [[جلب ثالث|جلب شخص ثالث]]
‌مبحث چهارم - [[دعوای متقابل]]
‌مبحث پنجم - [[تامین اتباع خارجی|اخذ تأمین از اتباع دولتهای خارجی]]
====== ‌فصل هفتم - [[تأمین دلیل]] و [[اظهارنامه]] ======
‌مبحث اول - تأمین دلیل
‌مبحث دوم - اظهارنامه
====== ‌فصل هشتم - دعاوی [[تصرف عدوانی]]، [[ممانعت از حق]] و [[مزاحمت از حق|مزاحمت]] ======
====== ‌فصل نهم - [[سازش]] و درخواست آن ======
‌مبحث اول - سازش
‌مبحث دوم - درخواست سازش
====== ‌فصل دهم - رسیدگی به دلایل ======
‌مبحث اول - کلیات
‌مبحث دوم - [[اقرار]]
‌مبحث سوم - [[اسناد]]
مبحث چهارم - [[شهادت|گواهی]]
مبحث پنجم - [[معاینه محل]] و [[تحقیق محلی]]
‌مبحث ششم - رجوع به‌[[کارشناسی|کارشناس]]
مبحث هفتم - [[سوگند]]
‌مبحث هشتم - [[نیابت قضایی]]
====== ‌فصل یازدهم - [[رأی]] ======
مبحث اول - صدور و انشاء رأی
مبحث دوم - ابلاغ رأی
‌مبحث سوم - [[حکم حضوری]] و [[حکم غیابی|غیابی]]
مبحث چهارم - [[واخواهی]]
مبحث پنجم - [[تصحیح رای|تصحیح رأی]]
مبحث ششم - دادرسی فوری
===== ‌باب چهارم - [[تجدیدنظر خواهی|تجدیدنظر]] =====
====== فصل اول - احکام و [[قرار|قرارهای]] قابل نقض و تجدیدنظر ======
====== ‌فصل دوم - آرای قابل تجدیدنظر ======
====== ‌فصل سوم - مهلت تجدیدنظر ======
====== فصل چهارم - دادخواست و مقدمات رسیدگی ======
====== فصل پنجم - جهات تجدیدنظر ======
===== ‌باب پنجم - [[فرجام خواهی|فرجام‌خواهی]] =====
====== ‌فصل اول - فرجام‌خواهی در امور مدنی ======
مبحث اول - فرجام‌خواهی و آرای قابل فرجام
‌مبحث دوم - موارد نقض
‌مبحث سوم - ترتیب فرجام‌خواهی
‌مبحث چهارم - ترتیب رسیدگی
‌مبحث پنجم - مهلت فرجام‌خواهی
‌مبحث ششم - اقدامات پس از نقض
‌مبحث هفتم - [[فرجام تبعی]]
====== فصل دوم - [[اعتراض شخص ثالث]] ======
====== ‌فصل سوم - [[اعاده دادرسی]] ======
مبحث اول - جهات اعاده دادرسی
‌مبحث دوم - مهلت درخواست اعاده دادرسی
مبحث سوم - ترتیب درخواست اعاده دادرسی و رسیدگی
===== باب ششم - مواعد =====
====== ‌فصل اول - تعیین و حساب مواعد ======
====== ‌فصل دوم - دادن مهلت و تجدید موعد ======
===== ‌باب هفتم - [[داوری]] =====
===== ‌باب هشتم - [[هزینه دادرسی]] و [[اعسار]] =====
====== ‌فصل اول - هزینه دادرسی ======
====== ‌فصل دوم - اعسار از هزینه دادرسی ======
===== ‌باب نهم - [[مطالبه]] [[خسارت]] و [[الزام به انجام تعهد|اجبار به انجام تعهد]] =====
====== فصل اول - کلیات ======
====== فصل دوم - خسارات ======
====== ‌فصل سوم - [[مستثنیات دین|مستثنیات دِ‌ین]]<ref>https://rc.majlis.ir/fa/law/show/93305</ref> ======
== قوانین مرتبط ==
=== 1.[[قانون شوراهای حل اختلاف]] ===
=== 2.[[قانون اجرای احکام مدنی]] ===
=== 3.[[قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی]] ===


== رویه‌های قضایی ==
== رویه‌های قضایی ==
* [[نظریه شماره ۱۰۰۲/۹۵/۷ مورخ ۱۳۹۵/۰۵/۰۲ اداره کل حقوقی قوه قضاییه]]
 
* [[نظریه شماره 1002/95/7 مورخ 1395/05/02 اداره کل حقوقی قوه قضاییه]]


== منابع ==
== منابع ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}{{پانویس}}


[[رده:اصطلاحات قانون آیین دادرسی مدنی]]
[[رده:اصطلاحات قانون آیین دادرسی مدنی]]
[[رده:اصطلاحات حقوق خصوصی]]
[[رده:اصطلاحات حقوق خصوصی]]
[[رده:فهرست قوانین]]
۱٬۹۰۹

ویرایش

منوی ناوبری