ماده ۱۰ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری: تفاوت میان نسخه‌ها

پرش به ناوبری پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
'''ماده ۱۰ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری:''' [[صلاحیت]] و حدود اختیارات دیوان به قرار زیر است:
'''ماده ۱۰ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری:''' [[صلاحیت]] و حدود اختیارات [[دیوان عدالت اداری|دیوان]] به قرار زیر است:


۱ ـ رسیدگی به شکایات و تظلّمات و اعتراضات اشخاص حقیقی یا حقوقی از:
۱ ـ رسیدگی به [[شکایت|شکایات]] و تظلّمات و [[اعتراض|اعتراضات]] [[شخص حقیقی|اشخاص حقیقی]] یا [[شخص حقوقی|حقوقی]] از:


الف ـ تصمیمات و اقدامات واحدهای دولتی اعم از وزارتخانه‌ها و سازمان‌ها و مؤسسات و [[شرکت دولتی|شرکت‌های دولتی]] و شهرداری‌ها و [[سازمان تأمین اجتماعی]] و تشکیلات و نهادهای انقلابی و مؤسسات وابسته به آنها
الف ـ تصمیمات و اقدامات واحدهای دولتی اعم از [[وزارتخانه|وزارتخانه‌ها]] و [[سازمان|سازمان‌ها]] و [[مؤسسات دولتی|مؤسسات]] و [[شرکت دولتی|شرکت‌های دولتی]] و [[شهرداری|شهرداری‌ها]] و [[سازمان تأمین اجتماعی]] و تشکیلات و نهادهای انقلابی و [[مؤسسه|مؤسسات]] وابسته به آن‌ها


ب ـ تصمیمات و اقدامات مأموران واحدهای مذکور در بند «الف» در امور راجع به وظایف آنها
ب ـ تصمیمات و اقدامات مأموران واحدهای مذکور در بند «الف» در امور راجع به وظایف آن‌ها


۲ ـ رسیدگی به اعتراضات و شکایات از آراء و تصمیمات قطعی هیئت‌های رسیدگی به [[تخلفات اداری]] و کمیسیون‌هایی مانند کمیسیون‌های مالیاتی، هیئت حل اختلاف کارگر و کارفرما، [[کمیسیون موضوع ماده (۱۰۰)]] قانون شهرداری‌ها منحصراً از حیث نقض قوانین و مقررات یا مخالفت با آنها
۲ ـ رسیدگی به اعتراضات و شکایات از [[رأی|آراء]] و تصمیمات [[رأی قطعی|قطعی]] هیئت‌های رسیدگی به [[تخلفات اداری]] و کمیسیون‌هایی مانند [[کمیسیون مالیاتی|کمیسیون‌های مالیاتی]]، [[هیئت حل اختلاف کارگر و کارفرما]]، [[کمیسیون موضوع ماده ۱۰۰ قانون شهرداری‌ها|کمیسیون موضوع ماده (۱۰۰) قانون شهرداری‌ها]] منحصراً از حیث [[نقض]] [[قانون|قوانین]] و [[مقررات]] یا مخالفت با آنها


۳ ـ رسیدگی به شکایات قضات و مشمولان قانون مدیریت خدمات کشوری و سایر مستخدمان واحدها و مؤسسات مذکور در بند (۱) و مستخدمان مؤسساتی که شمول این قانون نسبت به آنها محتاج ذکر نام است اعم از لشکری و کشوری از حیث تضییع حقوق [[استخدام|استخدامی]]
۳ ـ رسیدگی به شکایات قضات و مشمولان [[قانون مدیریت خدمات کشوری]] و سایر مستخدمان واحدها و مؤسسات مذکور در بند (۱) و مستخدمان مؤسساتی که شمول این قانون نسبت به آن‌ها محتاج ذکر نام است اعم از لشکری و کشوری از حیث تضییع حقوق [[استخدام|استخدامی]]


تبصره ۱ (اصلاحی ۱۴۰۲/۰۲/۱۰)ـ رسیدگی به دعاوی مطالبه خسارت در صلاحیت [[دادگاه عمومی]] است. لیکن در مواردی که مطالبه خسارت ناشی از تخلف در اجرای وظایف قانونی و اختصاصی یا ترک فعل از انجام وظایف مذکور از سوی واحدهای دولتی یا دستگاه‌های مذکور در بندهای (۱) و (۲) این ماده و مأموران واحدها و دستگاه‌های یاد شده باشد، موضوع در [[دیوان عدالت اداری]] مطرح و شعبه دیوان ضمن رسیدگی به احراز وقوع تخلف نسبت به اصل مطالبه خسارت و تعیین خسارت وارده، اقدام و حکم مقتضی صادر می‌نماید.
تبصره ۱ (اصلاحی ۱۴۰۲/۰۲/۱۰)ـ رسیدگی به دعاوی [[مطالبه]] [[خسارت]] در [[صلاحیت]] [[دادگاه عمومی]] است. لیکن در مواردی که مطالبه خسارت ناشی از [[تخلف]] در اجرای وظایف قانونی و اختصاصی یا [[ترک فعل]] از انجام وظایف مذکور از سوی واحدهای دولتی یا دستگاه‌های مذکور در بندهای (۱) و (۲) این ماده و مأموران واحدها و دستگاه‌های یاد شده باشد، موضوع در [[دیوان عدالت اداری]] مطرح و شعبه دیوان ضمن رسیدگی به احراز وقوع [[تخلف]] نسبت به اصل مطالبه خسارت و تعیین خسارت وارده، اقدام و حکم مقتضی صادر می‌نماید.


تبصره ۲ ـ تصمیمات و آراء دادگاه‌ها و سایر [[مراجع قضائی دادگستری]] و نظامی و [[دادگاه‌های انتظامی قضات]] دادگستری و نیروهای مسلح قابل شکایت در دیوان عدالت اداری نمی‌باشد.
تبصره ۲ ـ تصمیمات و [[رأی|آراء]] [[دادگاه|دادگاه‌ها]] و سایر [[مراجع قضائی دادگستری]] و نظامی و [[دادگاه‌های انتظامی قضات]] دادگستری و نیروهای مسلح قابل شکایت در [[دیوان عدالت اداری]] نمی‌باشد.


تبصره ۳ (الحاقی ۱۴۰۲/۰۲/۱۰)- رسیدگی به شکایات و اعتراضات [[اشخاص حقیقی]] و حقوقی از وقوع تخلف و عدم رعایت قوانین و مقررات در مراحل انعقاد قرارداد توسط دستگاه‌های اجرائی در صلاحیت شعب دیوان عدالت اداری است، لیکن رسیدگی به دعاوی ناشی از اجرای قرارداد فی ما بین طرفین در صلاحیت دیوان نیست.
تبصره ۳ (الحاقی ۱۴۰۲/۰۲/۱۰)- رسیدگی به [[شکایت|شکایات]] و [[اعتراض|اعتراضات]] [[شخص حقیقی|اشخاص حقیقی]] و [[شخص حقوقی|حقوقی]] از وقوع [[تخلف]] و عدم رعایت [[قانون|قوانین]] و [[مقررات]] در مراحل انعقاد قرارداد توسط دستگاه‌های اجرائی در صلاحیت شعب [[دیوان عدالت اداری]] است، لیکن رسیدگی به دعاوی ناشی از اجرای [[قرارداد]] فی ما بین طرفین در [[صلاحیت]] دیوان نیست.


== اصول و مواد مرتبط ==
== اصول و مواد مرتبط ==
خط ۲۲: خط ۲۲:


== نکات توضیحی تفسیری دکترین ==
== نکات توضیحی تفسیری دکترین ==
بر اساس این قانون از نهادها و [[مؤسسه عمومی غیردولتی|موسسات عمومی غیردولتی]] تنها شکایت از شهرداری و سازمان تأمین اجتماعی در دیوان عدالت اداری قابل پذیرش در دیوان اعلام شده در خصوص سایر موسسات و نهادهای عمومی غیردولتی حکمی بیان نشده‌است. ممکن است تصور شود ذکر شهرداری هال و سازمان تأمین اجتماعی از باب تمثیل بود و خصوصیت خاصی در سازمان‌های مذکور وجود ندارد. ولی با توجه عبارت بند ۱ ماده ۱۰ قانون و نیز سابقه تصویببند مذکور که در پیش نویس اولیه موسسات عمومی غیردولتی ذکر شده بود که با ایراد شورای نگهبان مواجه و سپس مجمع تشخیص بند یک را به شرح مذکور تصویب کرد و با عنایت به صلاحیت خاص ذپدیوان عدالت اداری تصور فوق موجه به نظز نمی‌رسد و دیوان عدالت اداری بر اساس ماده ۱۰ این قانون از بین موسسات عمومی غیردولتی فقط صلاحیت رسیدگی به شکایت علیه شهرداری‌ها و سازمان تأمین اجتماعی را دارد و موسساتی از قبیل هلال احمر، کمیته ملی المپیک و سایر نهادها و موسسات عمومی غیردولتی قابل پذیرش در دیوان نخواهد بود. ناگفته نماند شکایت از بانک‌های خصوصی شده مانند بانک صادرات، تجارت و ملت نیز به دلیل اینکه مؤسسه عمومی غیردولتی محسوب می‌شوند بعد از واگذاری، در دیوان قابلیت استماع ندارد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=صلاحیت و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4666348|صفحه=|نام۱=غلامرضا|نام خانوادگی۱=مولابیگی|چاپ=1}}</ref>
بر اساس این قانون از نهادها و [[موسسات عمومی غیر دولتی]] تنها [[شکایت]] از [[شهرداری]] و [[سازمان تأمین اجتماعی]] در [[دیوان عدالت اداری]] قابل پذیرش در دیوان اعلام شده در خصوص سایر [[موسسات عمومی غیر دولتی|موسسات]] و نهادهای عمومی غیردولتی حکمی بیان نشده‌است. ممکن است تصور شود ذکر [[شهرداری|شهرداری‌ها]] و [[سازمان تأمین اجتماعی]] از باب تمثیل بود و خصوصیت خاصی در سازمان‌های مذکور وجود ندارد. ولی با توجه عبارت بند ۱ [[ماده ۱۰ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری|ماده ۱۰ قانون]] و نیز سابقه تصویب بند مذکور که در پیش‌نویس اولیه [[موسسات عمومی غیر دولتی]] ذکر شده بود که با ایراد [[شورای نگهبان]] مواجه و سپس مجمع تشخیص بند یک را به شرح مذکور تصویب کرد و با عنایت به صلاحیت خاص [[دیوان عدالت اداری]] تصور فوق موجه به نظر نمی‌رسد و دیوان عدالت اداری بر اساس [[ماده ۱۰ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری|ماده ۱۰ این قانون]] از بین موسسات عمومی غیردولتی فقط صلاحیت رسیدگی به شکایت علیه شهرداری‌ها و [[سازمان تأمین اجتماعی]] را دارد و موسساتی از قبیل [[هلال احمر]]، [[کمیته ملی المپیک]] و سایر نهادها و موسسات عمومی غیردولتی قابل پذیرش در دیوان نخواهد بود. ناگفته نماند شکایت از [[بانک‌ خصوصی|بانک‌های خصوصی]] شده مانند بانک صادرات، تجارت و ملت نیز به دلیل این‌که [[موسسات عمومی غیر دولتی|مؤسسه عمومی غیردولتی]] محسوب می‌شوند بعد از واگذاری، در دیوان قابلیت [[استماع دعوا|استماع]] ندارد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=صلاحیت و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4666348|صفحه=|نام۱=غلامرضا|نام خانوادگی۱=مولابیگی|چاپ=1}}</ref>


== نکات توضیحی ==
== نکات توضیحی ==
هر چند اصل ۱۷۳ قانون اساسی مقام شاکی در دعاوی داخل در صلاحیت دیوان را مردم دانسته‌است اما در قسمت آخر همین اصل حدود اختیارات و نحوه عمل دیوان به حکم قانون عادی منوط شده‌است. بر همین اساس قانون دیوان عدالت اداری اشخاص حقیقی و حقوقی را در مقام شاکی در دیوان می‌شناسد. بنابر این اطلاق عبارت [[شخص حقوقی|اشخاص حقوقی]] در این ماده ایجاب می‌کند که دیوان را در رسیدگی به اشخاص حقوقی حقوق عمومی صالح بدانیم.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=صلاحیت و حدود اختیارات دیوان عدالت اداری|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=فصلنامه اندیشه‌های حقوق عمومی (معرفت حقوقی سابق) شماره 1 پاییز 1390|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4988832|صفحه=|نام۱=سیدعلی|نام خانوادگی۱=میردامادنجف آبادی|چاپ=}}</ref>
هر چند [[اصل ۱۷۳ قانون اساسی]] مقام [[شاکی]] در دعاوی داخل در صلاحیت دیوان را مردم دانسته‌است اما در قسمت آخر همین اصل حدود اختیارات و نحوه عمل دیوان به حکم قانون عادی منوط شده‌است. بر همین اساس قانون [[دیوان عدالت اداری]] [[شخص حقیقی|اشخاص حقیقی]] و [[شخص حقوقی|حقوقی]] را در مقام [[شاکی]] در [[دیوان عدالت اداری|دیوان]] می‌شناسد. بنابر این اطلاق عبارت [[شخص حقوقی|اشخاص حقوقی]] در این ماده ایجاب می‌کند که دیوان را در رسیدگی به اشخاص حقوقی حقوق عمومی صالح بدانیم.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=صلاحیت و حدود اختیارات دیوان عدالت اداری|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=فصلنامه اندیشه‌های حقوق عمومی (معرفت حقوقی سابق) شماره 1 پاییز 1390|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4988832|صفحه=|نام۱=سیدعلی|نام خانوادگی۱=میردامادنجف آبادی|چاپ=}}</ref>
==رویه های قضایی==
==رویه های قضایی==
* [[رای وحدت رویه شماره 747 مورخ 1394/10/29 هیات عمومی دیوان عالی کشور]]
* [[رای وحدت رویه شماره 747 مورخ 1394/10/29 هیات عمومی دیوان عالی کشور]]

منوی ناوبری