۳۴٬۱۶۳
ویرایش
جز (added Category:وصیت به نفع حمل using HotCat) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۵: | خط ۵: | ||
[[رده:اصطلاحات قانون مدنی]] | [[رده:اصطلاحات قانون مدنی]] | ||
[[رده:موصی له]] | [[رده:موصی له]] | ||
[[ | برخی از حقوقدانان، [[وصیت بر معدوم]] به تبع موجود را، [[نفوذ|نافذ]] دانسته؛ و برخی دیگر [[باطل]] میشمارند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نسبی بودن آثار قراردادها و تعهد به سود شخص ثالث در حقوق ایران|ترجمه=|جلد=|سال=1386|ناشر=آثار اندیشه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1065052|صفحه=|نام۱=ودود|نام خانوادگی۱=برزی|چاپ=1}}</ref> مطابق مقررات [[قانون مدنی ایران|قانون مدنی]]، '''وصیت برای حمل''' صحیح است لیکن [[تملک]] او منوط است بر این که زنده [[ولادت|متولد]] شود،<ref>[[ماده ۸۵۱ قانون مدنی]]</ref> <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (دوره عقود معین، قسمت سوم) (عطایا، هبه، وصیت)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2779212|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=7}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=بررسی فقهی و حقوقی وصیت مواد 825-860 قانون مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=مرکز نشر علوم اسلامی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=201588|صفحه=|نام۱=سیدمصطفی|نام خانوادگی۱=محقق داماد|چاپ=4}}</ref> و به محض تولد، [[مالکیت|مالک]] [[موصی به]] میگردد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=اساس در قوانین مدنی (المدونه)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1444656|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=1}}</ref> در مورد زمان انعقاد [[نطفه]]، میتوان به [[اماره قانونی]] [[اماره نسب|نسب]] استناد نمود،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ارث|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=154836|صفحه=|نام۱=مهدی|نام خانوادگی۱=شهیدی|چاپ=8}}</ref> و چنانچه [[جنین|حمل]]، در فاصله کمتر از شش ماه از [[ایجاب]] [[وصیت]]، به دنیا آمده باشد؛ دلالت بر این دارد که نطفه او به هنگام وصیت نیز، تشکیل شده بودهاست؛ زیرا حداقل مدت [[بارداری]]، شش ماه است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=بررسی فقهی و حقوقی وصیت مواد 825-860 قانون مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=مرکز نشر علوم اسلامی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=201544|صفحه=|نام۱=سیدمصطفی|نام خانوادگی۱=محقق داماد|چاپ=4}}</ref> | ||
[[ | |||
== مواد مرتبط == | == مواد مرتبط == | ||
خط ۱۴: | خط ۱۳: | ||
* [[ماده ۸۵۲ قانون مدنی]] | * [[ماده ۸۵۲ قانون مدنی]] | ||
== قبول در وصیت به نفع حمل == | |||
[[قبول]]، در وصیت به نفع حمل لازم نیست،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق کودک|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=سازمان انتشارات|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3830428|صفحه=|نام۱=غلامرضا|نام خانوادگی۱=پیوندی|چاپ=1}}</ref> زیرا وصیت بر جنین، از قبیل وصیت بر امور عمومی بوده؛ و چنین وصیتی، نیاز به قبول [[موصی له]] یا [[ولی]] او ندارد،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق کودک|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=سازمان انتشارات|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3830412|صفحه=|نام۱=غلامرضا|نام خانوادگی۱=پیوندی|چاپ=1}}</ref> اما در مقابل، قبول در وصیت بر حمل، ضروری دانسته شدهاست.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق کودک|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=سازمان انتشارات|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3830452|صفحه=|نام۱=غلامرضا|نام خانوادگی۱=پیوندی|چاپ=1}}</ref> | |||
در وصیت به حمل، همانند [[وصیت عام|وصیت بر غیرمحصور]]، نیاز به قبول نمیباشد؛ و به محض زنده متولد شدن وی، تملک او نسبت به موصی به حاصل میگردد؛ و چنانچه لحظاتی پس از ولادت، [[وفات|فوت]] شود؛ [[وارث|ورثه]] او بدون نیاز به قبول، موصی به را تملک میکنند،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (دوره عقود معین، قسمت سوم) (عطایا، هبه، وصیت)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2779200|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=7}}</ref> در واقع اگر حمل، لحظاتی بعد از تولد بمیرد؛ ورثه او موصی به را، به سبب [[ارث]]، تملک میکنند؛ نه به موجب وصیت،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (دوره عقود معین، قسمت سوم) (عطایا، هبه، وصیت)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2779212|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=7}}</ref> و بنا به نظر برخی دیگر از حقوقدانان، در وصیت به نفع حمل، چنانچه حمل زنده به دنیا بیاید؛ و پس از لحظاتی بمیرد؛ ورثه او جهت تملک موصی به، ابتدا باید وصیت را قبول نمایند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (وصیت)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=299264|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=2}}</ref> | |||
== منتفی شدن نسب حمل با لعان == | |||
در صورت منتفی شدن [[نسب]] حمل با [[لعان]]، وصیت بر او نیز باطل میگردد، چرا که معمولاً [[موصی]]، به اعتبار نسب حمل، به نفع او وصیت میکند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (وصیت)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=299288|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=2}}</ref> | |||
== در فقه == | |||
[[اصل عدم]]، مقتضی است که به هنگام ایجاب وصیت به نفع حمل، باید نطفه او منعقد شده باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=بررسی فقهی و حقوقی وصیت مواد 825-860 قانون مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=مرکز نشر علوم اسلامی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=201528|صفحه=|نام۱=سیدمصطفی|نام خانوادگی۱=محقق داماد|چاپ=4}}</ref> در وصیت به نفع حمل، اگر مادر [[طفل]]، فاقد [[زوج]] بوده؛ و از تاریخ ایجاب وصیت تا تولد طفل، زمانی به مدت شش ماه یا بیشتر سپری شده باشد؛ [[فرزند نامشروع|طفل نامشروع]] بوده؛ و وصیت بر او باطل است، در انتقاد به این نظر، بیان شده که [[قاعده غلبه]]، با توجه به ظاهر حال مادران، آنان را از تولد فرزند نامشروع بری میداند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (وصیت)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=299276|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=2}}</ref> | |||
== سقط حمل در اثر جرم پس از وصیت == | |||
=== به ارث رسیدن موصیبه به ورثه === | |||
[[ماده ۸۵۲ قانون مدنی]]: اگر حمل در نتیجهٔ [[جرم|جرمی]] [[سقط جنین|سقط]] شود موصیبه به ورثه او میرسد مگر این که جرم [[موانع ارث|مانع ارث]] باشد. | |||
قانونگذار، کسی را که مرتکب جرم سقط جنین شدهاست؛ قاتل شناخته؛ و [[قتل]] را نیز، از موانع ارث تلقی نمودهاست.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=بررسی فقهی و حقوقی وصیت مواد 825-860 قانون مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=مرکز نشر علوم اسلامی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=202572|صفحه=|نام۱=سیدمصطفی|نام خانوادگی۱=محقق داماد|چاپ=4}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (جلد سوم) (در شفعه، وصایا، ارث) (با تجدیدنظر، تصحیح کامل اضافات)|ترجمه=|جلد=|سال=1376|ناشر=اسلامیه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=15256|صفحه=|نام۱=سیدحسن|نام خانوادگی۱=امامی|چاپ=13}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=اساس در قوانین مدنی (المدونه)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1444660|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=1}}</ref> بعضی از حقوقدانان، معتقدند که در وصیت به نفع حمل، با توجه به [[ماده ۸۵۱ قانون مدنی]]، در مواردی که حمل، در نتیجه عمل مجرمانه سقط شدهاست؛ ورثه او، در صورتی مالک موصی به خواهند شد که حمل، ابتدا زنده به دنیا آمده؛ و سپس بر اثر آن جرم بمیرد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=99756|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=26}}</ref> | |||
==== مبنا ==== | |||
برخی از حقوقدانان معتقدند که قانونگذار، به دلیل جلوگیری از [[سوء قصد|سوءقصد]] ورثه موصی نسبت به حمل، و فراهم نمودن موجبات از بین بردن او، موصی به را در فرض وقوع جرم سقط جنین، متعلق به وراث حمل میداند،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (دوره عقود معین، قسمت سوم) (عطایا، هبه، وصیت)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2779784|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=7}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=بررسی فقهی و حقوقی وصیت مواد 825-860 قانون مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=مرکز نشر علوم اسلامی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=202560|صفحه=|نام۱=سیدمصطفی|نام خانوادگی۱=محقق داماد|چاپ=4}}</ref> در واقع قانونگذار به جهت جلوگیری از سوء استفاده ورثه جنین، سقط [[عمد|عمدی]] حمل توسط وراث وی را، مانع از ارث بری آنان دانستهاست.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ارث|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=155240|صفحه=|نام۱=مهدی|نام خانوادگی۱=شهیدی|چاپ=8}}</ref> | |||
==== مصادیق ==== | |||
*اگر مرد، با وارد نمودن [[ضرب|ضربه]] ای به پهلوی همسر خویش، باعث خونریزی مغزی جنین وی، و در نتیجه سقط حمل گردد؛ از طفل ارث نمیبرد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (جلد هشتم) (ارث، وصیت، اخذ به شفعه)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=748108|صفحه=|نام۱=پرویز|نام خانوادگی۱=نوین|نام۲=عباس|نام خانوادگی۲=خواجه پیری|چاپ=3}}</ref> | |||
*اگر حین بحث شدید بین زوج و [[زوجه]]، جنین سقط گردیده؛ ولی علت سقط وی، منازعه بین پدر و مادرش نبوده باشد؛ بلکه علت سقط، ناتوانی و نقص رحم مادر، در نگهداری حمل بوده باشد؛ در این صورت قتلی رخ نداده؛ تا کسی از ارث محروم شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (جلد هشتم) (ارث، وصیت، اخذ به شفعه)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=748108|صفحه=|نام۱=پرویز|نام خانوادگی۱=نوین|نام۲=عباس|نام خانوادگی۲=خواجه پیری|چاپ=3}}</ref> | |||
*در صورتی که پدربزرگ حمل، [[مال|مالی]] را به نفع او وصیت نموده باشد؛ و سپس بر اثر ضربه ای که مرد، به پهلوی همسر خویش وارد میسازد؛ حمل سقط شود؛ در اینجا پدر حمل، از ارث محروم گردیده؛ و مال مزبور به مادر او میرسد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون مدنی (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=206848|صفحه=|نام۱=سیدعلی|نام خانوادگی۱=حائری شاه باغ|چاپ=3}}</ref> | |||
==== فوت طفل پس از تولد در اثر عمل مجرمانه پیش از تولد ==== | |||
حتی اگر حمل، زنده به دنیا بیاید، اما به دلیل [[ضرب|ضربه]]، یا عمل مجرمانه ای که پیش از تولد او رخ داده؛ بمیرد؛ باز هم قاتل او از ارث محروم میگردد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=بررسی فقهی و حقوقی وصیت مواد 825-860 قانون مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=مرکز نشر علوم اسلامی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=202572|صفحه=|نام۱=سیدمصطفی|نام خانوادگی۱=محقق داماد|چاپ=4}}</ref> | |||
==مقالات مرتبط== | |||
*[[کارکرد فرض قانونی در نظام های حقوقی|کارکرد فرض قانونی در نظامهای حقوقی]] | |||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
خط ۲۱: | خط ۵۳: | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{پانویس}} |
ویرایش