تبیین اصول و ضوابط حاکم بر توصیف عقد در حقوق ایران و فقه امامیه: تفاوت میان نسخه‌ها

==چکیده==

مهم ترین مساله ای که در تشخیص صحت و بطلان و نیز شرایط، احکام و آثار مترتب بر عقد مطرح است، تعیین ماهیت عقد یا در اصطلاح توصیف عقد است. مساله ی اساسی این رساله آن است که با چه معیارها و اصولی می توان به توصیف صحیح دست یافت. با توجه به اینکه مساله ی توصیف در عقد صلح و عقود مختلط با دشواری هایی دوچندان روبروست پرداختن به این عقود به طور خاص لازم به نظر می رسد. روش تحقیق در این رساله توصیفی و مبتنی بر تحلیل محتواست و منابع اصلی آن، قانون و دیدگاه های فقهاء و حقوقدانان در کتب فقهی و حقوقی است. برای توصیف عقد، مطمین ترین معیار ، تحلیل مضمون اعتباری انشاء شده از سوی متعاقدین، صرف نظر از عنوان منتخب آنها و تطبیق آن با مقومات ماهوی عقود معین است. در صورت عدم انطباق قرارداد با مقومات ماهوی عقود معین باید آن را عقدی غیر معین دانست. در صورتی که نتوان با روش فوق به توصیف عقد دست یافت باید با تمسک به اصاله الظهور به عنوانی که متعاقدین انتخاب نموده اند اعتماد نمود. در صورتی که هیچ یک از معیار های پیش گفته نتواند به توصیف صحیح منتهی شود باید به اصول عملیه مراجعه نمود. برای توصیف عقد صلح هر جا طرفین از عنوان صلح استفاده کنند، به دلیل شمول قلمرو صلح، قرارداد را باید صلح قلمداد کرد. در سایر موارد چنانچه عقد، در مقام فصل نزاع واقع شده باشد انتخاب جانب صلح ترجیح دارد. در عقود مختلط در صورتی که ترکیب عقود، به ادغام منتهی نشده باشد عقد از احکام هر یک از عقود سازنده تبعیت می نماید و در صورت ادغام، ماهیت جدیدی پدید می آید که از احکام و شرایط خاص خود تبعیت می نماید.