اصل ۱۶۹ قانون اساسی: تفاوت میان نسخه‌ها

* [[اصل ۱۶۸ قانون اساسی|مشاهده اصل قبلی]]

* [[اصل ۱۷۰ قانون اساسی|مشاهده اصل بعدی]]

== مواد مرتبط ==

* [[اصل ۸ قانون اساسی]]

* [[اصل ۱۶۷ قانون اساسی]]

* [[ماده ۱۰ قانون مجازات اسلامی]]

== فلسفه و مبانی نظری ==

مبنای این قاعده همچون [[اصل قانونی بودن جرایم و مجازات ها|اصل قانونی بودن جرم و مجازات]]، حفظ حقوق و آزادی‌های فردی است؛ زیرا اگر قرار باشد [[عطف به ماسبق نشدن قوانین کیفری|قانون لاحق به گذشته عطف]] شود هیچ‌کس از حقوق و آزادی‌هایی که امروز از آن برخوردار است، برخوردار نخواهد بود و این امر مایه تشویش مردمان است، همچنین خلاف عدالت است که برای افعالی مردم مورد بازخواست قرار گیرند که زمان این افعال مباح بوده و پس از آن منع شده‌است.<ref name=":0">{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون اساسی در نظام حقوقی ایران پیشینه، آموزه‌ها، قوانین|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=نامه هستی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4456392|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=ایمانی|نام۲=امیررضا|نام خانوادگی۲=قطمیری|چاپ=1}}</ref>

== نکات تفسیری دکترین اصل 169 قانون اساسی ==

انصاف و عدالت حکم می‌کند ابتدا قانون به اطلاع عموم برسد بعد قابل اجرا باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=جستاری بر قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=شهر دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=5183412|صفحه=|نام۱=محمد|نام خانوادگی۱=محمدی گرگانی|چاپ=1}}</ref>در این راستا تأثیر قوانین در گذشته در امور کیفری، زنندگی بیشتری دارد و اخلاق جهانی آن را نمی‌پذیرد و در حقوق غالب کشورها قانون گذار از مجازات کردن اعمال مباح گذشته منع شده‌است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=کلیات حقوق (نظریه عمومی)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=شرکت سهامی انتشار|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2974856|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=3}}</ref>

== سوابق و مستندات فقهی ==

=== سوابق و مستندات فقهی ===

مبنای فقهی این اصل، [[قاعده قبح عقاب بلا بیان|قبح عقاب بلا بیان]] است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در نظم حقوق کنونی|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4744932|صفحه=|نام۱=امیر|نام خانوادگی۱=ساعدوکیل|نام۲=پوریا|نام خانوادگی۲=عسکری|چاپ=3}}</ref>همچنین [[آیه ۷ سوره اسرا|سوره اسرا آیه ۷]]، [[آیه ۱۵ سوره طلاق|سوره طلاق آیه ۱۵]] و [[حدیث رفع]] از پیامبر اکرم (ص)<ref name=":0" />

{{هوش مصنوعی (ماده)}}

# عدم عطف به ما سبق بودن قوانین کیفری؛ یعنی قوانین کیفری نمی‌توانند به اعمال یا ترک اعمالی که قبل از وضع آن قانون انجام شده‌اند، اعمال شوند.

# جلوگیری از اعمال دلخواهانه و خودسرانه قانون‌گذار با وضع قوانین جدید نسبت به امور گذشته.

# تضمین‌کننده اصل شفافیت و پیش‌بینی‌پذیری قوانین در زمینه حقوق کیفری.

== رویه های قضایی ==

* [[رای هیات تخصصی دیوان عدالت اداری (دادنامه شماره: ۳۵۸)]]

* [[نظریه شماره 7/1400/428 مورخ 1400/06/06 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره عطف به ماسبق نشدن افزایش میزان جزای نقدی مندرج در ماده ۲۸ قانون مجازات اسلامی]]

* [[نظریه شماره 7/1400/28 مورخ 1400/03/05 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره عطف به ماسبق نشدن قانون مبارزه با پولشویی مصوب ۱۳۹۷ و شک در صحت معاملات]]

== مقالات مرتبط ==

* [[جرایم علیه امنیت و حقوق شهروندی در پرتو اصول جرم انگاری]]

* [[تاریخچه‌ و ضرورت‌ اصلاح‌ قوانین‌ ناظر بر چک]]

* [[حمایت کیفری از حقوق ملت]]

== منابع ==

{{پانویس}}