ماده ۵۲۲ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲): تفاوت میان نسخه‌ها

مسئولیت مالک حیوان را در حقوق ایران عده ای از مصادیق [[تسبیب]] محسوب نموده اند،<ref>{{یادکرد کتاب۲||}}</ref>عده ای معتقدند مسئولیت مالک حیوان را باید مبتنی بر تقصیر و کوتاهی هایی دانست که ممکن است از سوی آنان و در انجام وظیفه خود روی میدهد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||}}</ref> در واقع عدم آگاهی بر [[عدوان|عدوانی]] بودن [[فعل]] مرتکب، ممکن است مانع از ضمان شود، به طوری که در این ماده نیز مسئولیت صاحب حیوان منوط به اطلاع وی از خطر حمله حیوان قرار داده شده است،<ref>{{یادکرد کتاب۲||}}</ref>لذا [[عنصر مادی]] این جرم را باید [[ترک فعل]] یا همان ترک حفاظت از حیوان دانست.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق تجارت (جلد سوم) (اسناد تجاری، بانکی، خزانه و اوراق قرضه و اسناد حمل و نقل)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2848056|صفحه=|نام۱=جواد|نام خانوادگی۱=افتخاری|چاپ=2}}</ref>در هر حال همانطور که از ماده مورد بررسی نیز پیداست، گاه [[جنایت|جنایتی]] که توسط حیوان رخ می دهد، موجب [[مسئولیت کیفری]] مالک آن می شود،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون آیین دادرسی مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1385|ناشر=سلسبیل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=473704|صفحه=|نام۱=علی عباس|نام خانوادگی۱=حیاتی|چاپ=2}}</ref>مشروط بر این که تقصیر مالک ثابت شود،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق تجارت (جلد سوم) (اسناد تجاری، بانکی، خزانه و اوراق قرضه و اسناد حمل و نقل)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2847928|صفحه=|نام۱=جواد|نام خانوادگی۱=افتخاری|چاپ=2}}</ref>بنابراین درست آن است که باید در تعیین مسئولیت صاحب حیوان، [[تفریط]] وی مورد نظر قرار داده شود،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=تعارض اسناد معاملات املاک|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3339240|صفحه=|نام۱=محمدرضا|نام خانوادگی۱=یزدان پناه|چاپ=1}}</ref>اما اگر صاحب حیوان قادر به کنترل حیوان خود نباشد و جنایتی از سوی حیوان رخ دهد، ضمان مالک را باید منتفی دانست.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مجموعه محشای قانون مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1711624|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=3}}</ref>در غیر این صورت و در فرض توانایی مالک بر کنترل حیوان، جنایت واقع شده را باید از مصادیق [[جنایت ناشی از ترک فعل]] دانست.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=رویه قضایی دادگاه های تجدیدنظر استان تهران در امور مدنی وکالت 82-86|ترجمه=|جلد=|سال=بي‌تا|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2907400|صفحه=|نام۱=محمدرضا|نام خانوادگی۱=زندی|چاپ=-}}</ref>

همچنین اگر عواملی دیگر مثل حمله یک حیوان به همراه فعل جانی در وقوع جنایت موثر باشد، باید قائل به اخذ نصف [[دیه]] از جانی بود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=دادستان و میثاق عدالت|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1430024|صفحه=|نام۱=سیدمهدی|نام خانوادگی۱=حجتی|نام۲=مجتبی|نام خانوادگی۲=باری|چاپ=1}}</ref>

مستند شرعی این ماده را روایاتی از ائمه معصومین (ع) می دانند،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق تجارت (جلد سوم) (اسناد تجاری، بانکی، خزانه و اوراق قرضه و اسناد حمل و نقل)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2847896|صفحه=|نام۱=جواد|نام خانوادگی۱=افتخاری|چاپ=2}}</ref>همچنین گروهی بر اساس برخی از روایات نظیر حدیث «العجماء جبارُ» معتقدند در فرض عدم ارتکاب تقصیر در نگهداری حیوان از سوی صاحب وی، نباید او را ضامن دانست.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=جرم ها و مجازات ها در اسلام (قوانین جزایی و قضایی در اسلام)|ترجمه=|جلد=|سال=1378|ناشر=آیدین|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3339272|صفحه=|نام۱=حسن|نام خانوادگی۱=عباس زاده اهری|چاپ=1}}</ref>

برخی از فقها در خصوص موردی که فردی اجباراً کودکی را که قادر به کشیدن قاطر وی نیست، به منظور نجات خواهرانش به محل حرکت قاطر فرستاده و در نتیجه بستن ریسمان حیوان به کمر کودک از سوی یکی از خواهران و کشیده شدن کودک توسط حیوان و فوت او در نتیجه این اقدامات، [[اجبار]] کننده را ضامن چیزی نمی دانند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=سقوط تعهدات (با اصلاحات)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=122536|صفحه=|نام۱=مهدی|نام خانوادگی۱=شهیدی|چاپ=9}}</ref>

به موجب نظر کمیسیون در یکی از [[نشست قضایی|نشست های قضایی]]، اگر به موجب [[غفلت|اهمال]] شخصی نسبت به نگهداری از سگ خود ، آسیبی به شخصی وارد شود، بر مبنای دیه امکان تعیین میزان خسارت وارده به مصدوم وجود دارد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=فرهنگ فقه (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3367128|صفحه=|نام۱=آیت اله سیدمحمود|نام خانوادگی۱=هاشمی شاهرودی|چاپ=2}}</ref>