۱۵٬۶۷۷
ویرایش
ماده ۵۰۲ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲): تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
Abozarsh12 (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Abozarsh12 (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
*{{زیتونی|[[ماده ۵۰۳ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲)|مشاهده ماده بعدی]]}} | *{{زیتونی|[[ماده ۵۰۳ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲)|مشاهده ماده بعدی]]}} | ||
== پیشینه == | == پیشینه == | ||
[[ماده 327 قانون مجازات اسلامی مصوب 1370|ماده 327 قانون مجازات اسلامی (مصوب 1370)]]، سابقاً در این خصوص وضع شده بود،670872 ایراد این ماده آن بود که در قسمت ذیل آن، پرت شدن و لغزش منجر به جنایتی که در اثر علل قهری و بدون اختیار رخ دهد را مستوجب ضمان خود فرد می دانست نه [[عاقله]] او، در حالی که به نظر می رسد باید در چنین مواردی نه خود فرد را ضامن دانست و نه عاقله وی را.1424580 | [[ماده 327 قانون مجازات اسلامی مصوب 1370|ماده 327 قانون مجازات اسلامی (مصوب 1370)]]، سابقاً در این خصوص وضع شده بود،670872 ایراد این ماده آن بود که در قسمت ذیل آن، پرت شدن و لغزش منجر به جنایتی که در اثر علل قهری و بدون اختیار رخ دهد را مستوجب ضمان خود فرد می دانست نه [[عاقله]] او، در حالی که به نظر می رسد باید در چنین مواردی نه خود فرد را ضامن دانست و نه عاقله وی را.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=دادستان و میثاق عدالت|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1424580|صفحه=|نام۱=سیدمهدی|نام خانوادگی۱=حجتی|نام۲=مجتبی|نام خانوادگی۲=باری|چاپ=1}}</ref> | ||
== نکات توضیحی تفسیری دکترین == | == نکات توضیحی تفسیری دکترین == | ||
این ماده از مواردی است که به موجب آن ورود خسارت جانی را به علت عدم توجه [[تقصیر]] به مرتکب، موجب ضمان وی ندانسته اند. | این ماده از مواردی است که به موجب آن ورود خسارت جانی را به علت عدم توجه [[تقصیر]] به مرتکب، موجب ضمان وی ندانسته اند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نشریه دادرسی شماره 37 فروردین و اردیبشهت 1382|ترجمه=|جلد=|سال=1382|ناشر=سازمان قضایی نیروهای مسلح|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1694104|صفحه=|نام۱=سازمان قضایی نیروهای مسلح|نام خانوادگی۱=|چاپ=}}</ref> افعال صادره از انسان چنانچه موجب [[تلف]] شدن یا [[نقص عضو]] شوند، باید بر اساس قاعده بر حسب نوع [[عنصر مادی]]، موجب ضمان شود، یکی از این اعمال، انداختن و القاء است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دیات (دیه نفس، موجبات ضمان کیفری، دیات اعضا و منافع آنها، اعضایی که دیه مقدر دارند، دیه بر منافع اعضا، دیه زخم های سر و صورت)|ترجمه=|جلد=|سال=1382|ناشر=دانشگاه تهران|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=834596|صفحه=|نام۱=ابوالقاسم|نام خانوادگی۱=گرجی|چاپ=2}}</ref> اگرچه می توان شخصی را که به میل خود از جایی به پایین پریده است و موجب مرگ یا [[جراحت]] دیگری شده است، محکوم به [[جنایت عمد]]<nowiki/>ی، [[جنایت شبه عمد|شبه عمدی]] یا [[جنایت خطای محض|خطای محض]] نمود، اما به نظر نمی رسد بتوان در فرض مصدومیت این فرد، دیگری را که بر روی او افتاده است به هیچ نوع جنایتی محکوم کرد زیرا [[عرف|عرفاً]] امکان انتساب [[نتیجه جرم|نتیجه]] به وی وجود ندارد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق کیفری اختصاصی (جرایم علیه اشخاص)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=353836|صفحه=|نام۱=حسین|نام خانوادگی۱=میرمحمدصادقی|چاپ=7}}</ref> همچنین گروهی بر این باورند که اگر مرتکب قصد پرت شدن را داشته باشد اما بی اراده یا به صورت اتفاقی بر روی [[مجنی علیه]] دیگر پرت شود، باید رفتار را خطای محض دانست، چرا که [[فعل]] و قصد بر هم منطبق نمی باشند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=711608|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=4}}</ref> | ||
ضامن نبودن فرد در صورت وقوع حالت مورد بحث در قسمت ذیل ماده را ناشی از [[اصل برائت]] دانسته | ضامن نبودن فرد در صورت وقوع حالت مورد بحث در قسمت ذیل ماده را ناشی از [[اصل برائت]] دانسته اند،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=محشای قانون مجازات اسلامی|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=670880|صفحه=|نام۱=ایرج|نام خانوادگی۱=گلدوزیان|چاپ=5}}</ref> به عنوان مثال در صورت پرت شدن فردی بر روی دیگری در اثر وزیدن باد، نه می توان خود او را مسئول دانست و نه عاقله اش را.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دیات (دیه نفس، موجبات ضمان کیفری، دیات اعضا و منافع آنها، اعضایی که دیه مقدر دارند، دیه بر منافع اعضا، دیه زخم های سر و صورت)|ترجمه=|جلد=|سال=1382|ناشر=دانشگاه تهران|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=834604|صفحه=|نام۱=ابوالقاسم|نام خانوادگی۱=گرجی|چاپ=2}}</ref> | ||
بنابراین عده ای برای این ماده، چهار حالت را پیش بینی نموده اند: | بنابراین عده ای برای این ماده، چهار حالت را پیش بینی نموده اند: | ||
| خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
3-مسبوق به قصد قبلی بودن مرتکب و وقوع رفتاری غیر ارادی از سوی او که موجب ثبوت دیه بر او است. | 3-مسبوق به قصد قبلی بودن مرتکب و وقوع رفتاری غیر ارادی از سوی او که موجب ثبوت دیه بر او است. | ||
4-وقوع رفتاری غیر ارادی در اثر حادثه ای قهری که کسی را نباید در این حالت مسئول دانست.1694108 | 4-وقوع رفتاری غیر ارادی در اثر حادثه ای قهری که کسی را نباید در این حالت مسئول دانست.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نشریه دادرسی شماره 37 فروردین و اردیبشهت 1382|ترجمه=|جلد=|سال=1382|ناشر=سازمان قضایی نیروهای مسلح|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1694108|صفحه=|نام۱=سازمان قضایی نیروهای مسلح|نام خانوادگی۱=|چاپ=}}</ref> | ||
== مطالعات فقهی == | == مطالعات فقهی == | ||
=== مستندات فقهی === | === مستندات فقهی === | ||
مستند شرعی این ماده را روایاتی از ائمه معصومین (ع) دانسته اند.4766596 | مستند شرعی این ماده را روایاتی از ائمه معصومین (ع) دانسته اند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دیات (دیه نفس، موجبات ضمان کیفری، دیات اعضا و منافع آنها، اعضایی که دیه مقدر دارند، دیه بر منافع اعضا، دیه زخم های سر و صورت)|ترجمه=|جلد=|سال=1382|ناشر=دانشگاه تهران|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4766596|صفحه=|نام۱=ابوالقاسم|نام خانوادگی۱=گرجی|چاپ=2}}</ref> | ||
=== سوابق فقهی === | === سوابق فقهی === | ||
بر اساس قول [[مشهور فقها|مشهور]]، اگر کسی بی اراده و در اثر حوادثی نظیر وزش باد یا لغزش از ارتفاعی بر روی دیگری پرت شده و موجب مرگ او شود، دیه ای به مقتول تعلق نخواهد گرفت، زیرا استناد فعل به سقوط کننده خالی از اشکال نست. | بر اساس قول [[مشهور فقها|مشهور]]، اگر کسی بی اراده و در اثر حوادثی نظیر وزش باد یا لغزش از ارتفاعی بر روی دیگری پرت شده و موجب مرگ او شود، دیه ای به مقتول تعلق نخواهد گرفت، زیرا استناد فعل به سقوط کننده خالی از اشکال نست.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مجموعه نظریات مشورتی فقهی در امور کیفری (جلد هفتم) (دیات)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1300976|صفحه=|نام۱=معاونت آموزش|تحقیقات قوه قضاییه|نام خانوادگی۱=|چاپ=2}}</ref> اما اگر کسی از جای بلندی بر دیگری بیفتد در حالی که قصد قتل نداشته باشد و فرد دوم فوت کند، این قتل را باید مشروط به غالباً کشنده بودن مکان، شبه عمد دانست.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=فقه استدلالی (ترجمه تحریر الروضه فی شرح اللمعه)|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=طه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4025372|صفحه=|نام۱=سیدمهدی (ترجمه)|نام خانوادگی۱=دادمرزی|چاپ=23}}</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{پانویس}} | |||
{{مواد قانون مجازات اسلامی}} | {{مواد قانون مجازات اسلامی}} | ||
[[رده:دیات]] | [[رده:دیات]] | ||
[[رده:موجبات ضمان]] | [[رده:موجبات ضمان]] | ||
[[رده:ضمان پرتاب کننده]] | [[رده:ضمان پرتاب کننده]] | ||
[[رده:مواد قانون مجازات اسلامی]] | [[رده:مواد قانون مجازات اسلامی]] | ||