ماده ۱۹۰ قانون آیین دادرسی کیفری: تفاوت میان نسخه‌ها

متهم می‌تواند در مرحله تحقیقات مقدماتی، یک نفر وکیل دادگستری همراه خود داشته باشد. این حق باید پیش از شروع تحقیق توسط بازپرس به متهم ابلاغ و تفهیم شود. چنانچه متهم احضار شود این حق در برگه احضاریه قید و به او ابلاغ می‌شود. وکیل متهم می‌تواند با کسب اطلاع از اتهام و دلایل آن، مطالبی را که برای کشف حقیقت و دفاع از متهم یا اجرای قانون لازم بداند، اظهار کند. اظهارات وکیل در صورتمجلس نوشته می‌شود

تبصره ۱ ماده ۱۹۰: (اصلاحی ۱۳۹۴/۰۳/۲۴)- سلب حق همراه داشتن وکیل و عدم تفهیم این حق به متهم به ترتیب موجب مجازات انتظامی درجه هشت و سه است.

تبصره ۳ ماده ۱۹۰: در جرائمی که مجازات آن سلب حیات یا حبس ابد است، چنانچه متهم اقدام به معرفی وکیل در مرحله تحقیقات مقدماتی ننماید، بازپرس برای وی وکیل تسخیری انتخاب می‌کند.

تبصره ۳ ماده ۱۹۰: در مورد این ماده و نیز چنانچه اتهام مطرح مربوط به منافی عفت باشد، مفاد ماده (۱۹۱) جاری است.

سابقاً ماده ۱۱۲ قانون آیین دادرسی کیفری (مصوب ۱۲۹۱) در این خصوص وضع شده بود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4683264|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=خالقی|چاپ=1}}</ref>

امکان گرفتن وکیل توسط متهم در همان جلسات نخستین، از ویژگی‌های نظام دادرسی اتهامی است که موجب تضمین حقوق دفاعی متهم می‌شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=کلیات آیین دادرسی کیفری|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1737828|صفحه=|نام۱=رجب|نام خانوادگی۱=گلدوست جویباری|چاپ=7}}</ref>از همین روی ماده فوق نیز در مقام تصریح به حق متهم در برخورداری از وکیل در مراحل تحقیقات مقدماتی وضع شده‌است. از همین روی عده ای معتقدند مقصود از کلمه همراه را در ماده فوق نباید به معنای همراهی فیزیکی دانست. بلکه مقصود معاضدت حقوقی است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4682840|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=خالقی|چاپ=1}}</ref> بر اساس ماده فوق این حق به متهم داده شده‌است که در جریان تحقیقات مقدمات، یک نفر وکیل دادگستری با خود به همراه داشته باشد تا بدون دخالت در امر تحقیق، اقدامات لازم را برای دفاع از متهم و نیز بیان مطالب لازم در راستای کشف حقیقت را به عمل آورد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی مدنی (جلد اول) (دوره پیشرفته)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=دراک|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1379944|صفحه=|نام۱=عبدالله|نام خانوادگی۱=شمس|چاپ=24}}</ref>البته یادآوری قانون و حقوق متهم به بازپرس را نباید مداخله در امر تحقیق تلقی نمود. بلکه صرفاً اعمالی مجرمانه نظیر پنهان کردن دلایل جرم، شهادت دروغ و … را که روند قانونی تحقیق را با اخلال موجه می‌کند باید منع نمود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مجله حقوقی دادگستری شماره 56-57 دوره جدید پاییز و زمستان 1385|ترجمه=|جلد=|سال=1385|ناشر=قوه قضائیه جمهوری اسلامی ایران|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1706592|صفحه=|نام۱=قوه قضائیه جمهوری اسلامی ایران|نام خانوادگی۱=|چاپ=}}</ref>

اهمیت حق فوق به قدری است که باید به توسط بازپرس در احضاریه ای که برای متهم ارسال می‌شود نیز بدان اشاره شود. در فرض جلب متهم یا حضور وی بدون احضاریه نیز باید فوراً این حق را به او تفهیم کرد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4682840|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=خالقی|چاپ=1}}</ref> البته شروع به تحقیقات را نباید متوقف بر حضور وکیل متهم دانست.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4683228|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=خالقی|چاپ=1}}</ref>

نظریه مشورتی شماره ۷/۹۳/۱۵۸۰ _ ۹۳/۷/۶ اداره کل حقوقی قوه قضاییه: با توجه به اینکه مطابق [[ماده ۹۴ قانون آیین دادرسی کیفری]] ۱۳۹۲ [[تحقیقات مقدماتی]] باید به سرعت انجام شود و با عنایت به اینکه وفق [[ماده ۱۸۹ قانون آیین دادرسی کیفری|ماده ۱۸۹ قانون مذکور]] [[بازپرس]] مکلف است حداکثر ظرف ۲۴ ساعت از زمان حضور متهم مبادرت به تحقیق نماید وبا التفات به اینکه تعیین وکیل تسخیری غالباً در مدت ۲۴ ساعت ممکن نیست بنابراین الزام به تعیین وکیل تسخیری در تبصره ۲ ماده ۱۹۰ قانون مذکور مانع انجام تحقیقات مقدماتی و تفهیم اتهام نیست. ضمناً وکیل موصوف نیز مکلف به حضور و اقدام قانونی در اجرای وظایف حرفه ای خود میباشد و درصورت عدم حضور وی بازپرس موظف به معرفی وکیل متخلف به مراجع انتظامی ذیربط و تعیین وکیل تسخیری دیگری می‌باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=محشای قانون آیین دادرسی کیفری کاربردی مصوب 1392|ترجمه=|جلد=|سال=1397|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6279732|صفحه=|نام۱=نصرت|نام خانوادگی۱=حسن‌زاده|چاپ=1}}</ref>