دادگاه اطفال و نوجوانان: تفاوت میان نسخه‌ها

پرش به ناوبری پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
'''دادگاه اطفال و نوجوانان''' را باید [[دادگاه اختصاصی|دادگاهی اختصاصی]] دانست که صالح به رسیدگی به [[جرم|جرایم]] افراد زیر هجده سال تمام شمسی است؛ لذا ملاک [[صلاحیت]] در این دادگاه را باید سن مرتکب در زمان ارتکاب جرم قرار داد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4695620|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=خالقی|چاپ=1}}</ref> افراد زیر هجده سال اعم از آن که [[بلوغ|بالغ]] یا [[صغر|نابالغ]] باشند، در این دادگاه‌ها مورد محاکمه قرار می‌گیرند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی کیفری (جلد اول و دوم) (از وقوع جرم تا اجرای حکم، دادسرا، مراحل کشف، تحقیق و تعقیب، دادگاه کیفری عمومی، دادگاه کیفری استان، تجدیدنظر، شعب تشخیص، فرجام، دعاوی ناشی از جرم، احکام و قرارهای کیفری، ادله اثبات جرم، وظایف قضات، وکلا و ضابطین دادگستری)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=پایدار|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=891636|صفحه=|نام۱=سیدجلال الدین|نام خانوادگی۱=مدنی|چاپ=4}}</ref> البته گروهی معتقدند [[طفل|اطفال]] زیر شش سال تمام قابل [[تعقیب]] و محاکمه نیستند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی کیفری (جلد اول و دوم) (از وقوع جرم تا اجرای حکم، دادسرا، مراحل کشف، تحقیق و تعقیب، دادگاه کیفری عمومی، دادگاه کیفری استان، تجدیدنظر، شعب تشخیص، فرجام، دعاوی ناشی از جرم، احکام و قرارهای کیفری، ادله اثبات جرم، وظایف قضات، وکلا و ضابطین دادگستری)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=پایدار|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=891624|صفحه=|نام۱=سیدجلال الدین|نام خانوادگی۱=مدنی|چاپ=4}}</ref>این جرایم در خصوص اطفال، در [[دادسرا]] مطرح نشده و [[دادرسی علنی|غیر علنی]] هستند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی کیفری (جلد دوم) (سازمان و صلاحیت مراجع کیفری)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=سازمان چاپ و انتشارات|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2762420|صفحه=|نام۱=محمود|نام خانوادگی۱=آخوندی اصل|چاپ=12}}</ref>
'''دادگاه اطفال و نوجوانان''' را باید [[دادگاه اختصاصی|دادگاهی اختصاصی]] دانست که صالح به رسیدگی به [[جرم|جرایم]] افراد زیر هجده سال تمام شمسی است؛ لذا ملاک [[صلاحیت ذاتی|صلاحیت]] در این دادگاه را باید سن مرتکب در زمان ارتکاب جرم قرار داد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4695620|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=خالقی|چاپ=1}}</ref> افراد زیر هجده سال اعم از آن که [[بلوغ|بالغ]] یا [[صغر|نابالغ]] باشند، در این دادگاه‌ها مورد محاکمه قرار می‌گیرند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی کیفری (جلد اول و دوم) (از وقوع جرم تا اجرای حکم، دادسرا، مراحل کشف، تحقیق و تعقیب، دادگاه کیفری عمومی، دادگاه کیفری استان، تجدیدنظر، شعب تشخیص، فرجام، دعاوی ناشی از جرم، احکام و قرارهای کیفری، ادله اثبات جرم، وظایف قضات، وکلا و ضابطین دادگستری)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=پایدار|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=891636|صفحه=|نام۱=سیدجلال الدین|نام خانوادگی۱=مدنی|چاپ=4}}</ref> البته گروهی معتقدند [[طفل|اطفال]] زیر شش سال تمام قابل [[تعقیب]] و محاکمه نیستند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی کیفری (جلد اول و دوم) (از وقوع جرم تا اجرای حکم، دادسرا، مراحل کشف، تحقیق و تعقیب، دادگاه کیفری عمومی، دادگاه کیفری استان، تجدیدنظر، شعب تشخیص، فرجام، دعاوی ناشی از جرم، احکام و قرارهای کیفری، ادله اثبات جرم، وظایف قضات، وکلا و ضابطین دادگستری)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=پایدار|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=891624|صفحه=|نام۱=سیدجلال الدین|نام خانوادگی۱=مدنی|چاپ=4}}</ref>این جرایم در خصوص اطفال، در [[دادسرا]] مطرح نشده و [[دادرسی علنی|غیر علنی]] هستند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی کیفری (جلد دوم) (سازمان و صلاحیت مراجع کیفری)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=سازمان چاپ و انتشارات|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2762420|صفحه=|نام۱=محمود|نام خانوادگی۱=آخوندی اصل|چاپ=12}}</ref>


== مواد مرتبط ==
== مواد مرتبط ==
خط ۱۱: خط ۱۱:


[[ماده ۴۰۸ قانون آیین دادرسی کیفری]]
[[ماده ۴۰۸ قانون آیین دادرسی کیفری]]
[[ماده ۴۰۹ قانون آیین دادرسی کیفری]]


[[ماده ۴۱۰ قانون آیین دادرسی کیفری]]
[[ماده ۴۱۰ قانون آیین دادرسی کیفری]]


[[ماده ۴۱۱ قانون آیین دادرسی کیفری]]
[[ماده ۴۱۱ قانون آیین دادرسی کیفری]]
[[ماده ۴۱۲ قانون آیین دادرسی کیفری]]


[[ماده ۴۱۳ قانون آیین دادرسی کیفری]]
[[ماده ۴۱۳ قانون آیین دادرسی کیفری]]
خط ۳۲: خط ۳۶:


=== ارتکاب جرم توسط طفل یا نوجوان با همراهی  اشخاص بزرگسال ===
=== ارتکاب جرم توسط طفل یا نوجوان با همراهی  اشخاص بزرگسال ===
اصل کلی آن است که در صورت همراهی یک فرد بزرگسال در ارتکاب جرم از سوی یک کودک مجرم به صورت معاونت یا مشارکت، به جرم شریک یا معاون بزرگسال در دادگاه اطفال رسیدگی نمی‌شود، بلکه پرونده‌های این افراد را باید از هم تفکیک کرد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی کیفری (جلد اول)|ترجمه=|جلد=|سال=1386|ناشر=فکرسازان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=482160|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|نام۲=علی|نام خانوادگی۲=مهاجری|چاپ=3}}</ref>نکته مهم در این خصوص آن است که در هر صورت وجود شرکا یا معاونان [[بلوغ|بالغ]]، رسیدگی به جرایم ارتکابی از سوی طفل را در دادگاه اطفال و نوجوانان مانع نیست.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی کیفری (جلد اول و دوم) (از وقوع جرم تا اجرای حکم، دادسرا، مراحل کشف، تحقیق و تعقیب، دادگاه کیفری عمومی، دادگاه کیفری استان، تجدیدنظر، شعب تشخیص، فرجام، دعاوی ناشی از جرم، احکام و قرارهای کیفری، ادله اثبات جرم، وظایف قضات، وکلا و ضابطین دادگستری)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=پایدار|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=889520|صفحه=|نام۱=سیدجلال الدین|نام خانوادگی۱=مدنی|چاپ=4}}</ref>
اصل کلی آن است که در صورت همراهی یک فرد بزرگسال در ارتکاب جرم از سوی یک کودک مجرم به صورت [[معاونت در جرم|معاونت]] یا [[شرکت در جرم|مشارکت]]، به جرم شریک یا معاون بزرگسال در دادگاه اطفال رسیدگی نمی‌شود، بلکه پرونده‌های این افراد را باید از هم تفکیک کرد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی کیفری (جلد اول)|ترجمه=|جلد=|سال=1386|ناشر=فکرسازان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=482160|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|نام۲=علی|نام خانوادگی۲=مهاجری|چاپ=3}}</ref>نکته مهم در این خصوص آن است که در هر صورت وجود شرکا یا معاونان بالغ، رسیدگی به جرایم ارتکابی از سوی طفل را در دادگاه اطفال و نوجوانان مانع نیست.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی کیفری (جلد اول و دوم) (از وقوع جرم تا اجرای حکم، دادسرا، مراحل کشف، تحقیق و تعقیب، دادگاه کیفری عمومی، دادگاه کیفری استان، تجدیدنظر، شعب تشخیص، فرجام، دعاوی ناشی از جرم، احکام و قرارهای کیفری، ادله اثبات جرم، وظایف قضات، وکلا و ضابطین دادگستری)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=پایدار|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=889520|صفحه=|نام۱=سیدجلال الدین|نام خانوادگی۱=مدنی|چاپ=4}}</ref>


==== در قانون ====
==== در قانون ====
مطابق [[ماده ۳۱۲ قانون آیین دادرسی کیفری]]: «هرگاه یک یا چند طفل یا [[نوجوان]] با [[شرکت|مشارکت]] یا [[معاونت در جرم|معاونت]] اشخاص بزرگسال مرتکب جرم شوند یا در ارتکاب جرم با اشخاص بزرگسال معاونت نمایند، فقط به [[جرایم اطفال و نوجوانان|جرائم اطفال و نوجوانان]] در دادگاه اطفال و نوجوانان رسیدگی می‌شود.
مطابق [[ماده ۳۱۲ قانون آیین دادرسی کیفری]]: «هرگاه یک یا چند طفل یا [[نوجوان]] با مشارکت یا معاونت اشخاص بزرگسال مرتکب جرم شوند یا در ارتکاب جرم با اشخاص بزرگسال معاونت نمایند، فقط به [[جرایم اطفال و نوجوانان|جرائم اطفال و نوجوانان]] در دادگاه اطفال و نوجوانان رسیدگی می‌شود.


تبصره - در جرائمی که تحقق آن منوط به [[فعل]] دو یا چند نفر است، در صورتی که رسیدگی به اتهام یکی از [[متهم|متهمان]] در [[صلاحیت ذاتی|صلاحیت]] دادگاه اطفال و نوجوانان باشد، رسیدگی به اتهام کلیه متهمان در دادگاه اطفال و نوجوانان به عمل می‌آید. در این صورت اصول حاکم بر رسیدگی به جرائم اشخاص بالاتر از هجده سال تابع قواعد عمومی است.»
تبصره - در جرائمی که تحقق آن منوط به [[فعل]] دو یا چند نفر است، در صورتی که رسیدگی به اتهام یکی از [[متهم|متهمان]] در صلاحیت دادگاه اطفال و نوجوانان باشد، رسیدگی به اتهام کلیه متهمان در دادگاه اطفال و نوجوانان به عمل می‌آید. در این صورت اصول حاکم بر رسیدگی به جرائم اشخاص بالاتر از هجده سال تابع قواعد عمومی است.»


==== قلمرو حکم ====
==== قلمرو حکم ====
خط ۴۵: خط ۴۹:
به موجب [[نظریه مشورتی|نظریه]] شماره ۷/۴۲۸۸–۱۳۸۶/۶/۳۱ اگر شرکاء و معاونین جرم و متهم اصلی همگی بالای ۱۸ سال نبوده یا جرایم آن‌ها از جمله جرایمی نباشد که باید در دادگاه اطفال مورد رسیدگی قرار گیرند، لذا بایستی قائل به تفکیک شده و صرفاً به جرایم اطفال و اشخاصی که رسیدگی به جرایم آن‌ها در صلاحیت دادگاه اطفال است در این دادگاه رسیدگی شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مجموعه قوانین و مقررات آیین دادرسی کیفری (جلد اول)|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=معاونت حقوقی ریاست جمهوری|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=492264|صفحه=|نام۱=معاونت تدوین تنقیح|انتشار قوانین|مقررات ریاست جمهوری|نام خانوادگی۱=|چاپ=11}}</ref>
به موجب [[نظریه مشورتی|نظریه]] شماره ۷/۴۲۸۸–۱۳۸۶/۶/۳۱ اگر شرکاء و معاونین جرم و متهم اصلی همگی بالای ۱۸ سال نبوده یا جرایم آن‌ها از جمله جرایمی نباشد که باید در دادگاه اطفال مورد رسیدگی قرار گیرند، لذا بایستی قائل به تفکیک شده و صرفاً به جرایم اطفال و اشخاصی که رسیدگی به جرایم آن‌ها در صلاحیت دادگاه اطفال است در این دادگاه رسیدگی شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مجموعه قوانین و مقررات آیین دادرسی کیفری (جلد اول)|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=معاونت حقوقی ریاست جمهوری|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=492264|صفحه=|نام۱=معاونت تدوین تنقیح|انتشار قوانین|مقررات ریاست جمهوری|نام خانوادگی۱=|چاپ=11}}</ref>
== تشکیلات دادگاه ==
== تشکیلات دادگاه ==
=== در قانون ===
به موجب [[ماده ۲۹۸ قانون آیین دادرسی کیفری]] (اصلاحی ۲۴/۰۳/۱۳۹۴): «دادگاه اطفال و نوجوانان با حضور یک قاضی و یک [[مشاور دادگاه|مشاور]] تشکیل می‌شود. نظر مشاور، مشورتی است.
به موجب [[ماده ۲۹۸ قانون آیین دادرسی کیفری]] (اصلاحی ۲۴/۰۳/۱۳۹۴): «دادگاه اطفال و نوجوانان با حضور یک قاضی و یک [[مشاور دادگاه|مشاور]] تشکیل می‌شود. نظر مشاور، مشورتی است.


تبصره - در هر [[حوزه قضایی]] شهرستان یک یا چند شعبه دادگاه اطفال و نوجوانان بر حسب نیاز تشکیل می‌شود. تا زمانی که دادگاه اطفال و نوجوانان در محلی تشکیل نشده‌است، به کلیه جرایم اطفال و نوجوانان به جز جرایم مشمول [[ماده ۳۱۵ قانون آیین دادرسی کیفری|ماده (۳۱۵)]] این قانون، در شعبه [[دادگاه كيفری دو|دادگاه کیفری دو]] یا دادگاهی که وظایف آن را انجام می‌دهد رسیدگی می‌شود.»
تبصره - در هر [[حوزه قضایی]] شهرستان یک یا چند شعبه دادگاه اطفال و نوجوانان بر حسب نیاز تشکیل می‌شود. تا زمانی که دادگاه اطفال و نوجوانان در محلی تشکیل نشده‌است، به کلیه جرایم اطفال و نوجوانان به جز جرایم مشمول [[ماده ۳۱۵ قانون آیین دادرسی کیفری|ماده (۳۱۵)]] این قانون، در شعبه [[دادگاه كيفری دو|دادگاه کیفری دو]] یا دادگاهی که وظایف آن را انجام می‌دهد رسیدگی می‌شود.»


مشاور دادگاه را باید فردی بجز [[مستشار]] دادگاه دانست، مستشار دارای [[پایه قضایی]] و نیز دارای حق رأی است، اما مشاور پایه قضایی نداشته و حق رای نیز ندارد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4694704|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=خالقی|چاپ=1}}</ref>
=== قضات دادگاه اطفال و نوجوانان ===


=== قضات دادگاه اطفال و نوجوانان ===
==== در قانون ====
سابقاً مقنن توجهی به لزوم انتخاب قضات دادگاه‌های اطفال و نوجوانان از میان قضات آموزش دیده، ننموده بود،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=تحلیل ماده به ماده قانون آیین دادرسی کیفری 1392 در مقایسه با قوانین سابق|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6278760|صفحه=|نام۱=صادق|نام خانوادگی۱=سلیمی|نام۲=امین|نام خانوادگی۲=بخشی زاده اهری|چاپ=1}}</ref>اما در حال حاضر به موجب [[ماده ۴۰۹ قانون آیین دادرسی کیفری]]: «قضات دادگاه و [[دادسرای ویژه نوجوانان|دادسرای اطفال و نوجوانان]] را [[رئیس قوه قضائیه]] از بین قضاتی که حداقل پنج سال سابقه خدمت قضائی دارند و شایستگی آنان را برای این امر با رعایت سن و جهات دیگر از قبیل تأهل، گذراندن دوره آموزشی و ترجیحاً داشتن فرزند محرز بداند ، انتخاب می‌کند.»
سابقاً مقنن توجهی به لزوم انتخاب قضات دادگاه‌های اطفال و نوجوانان از میان قضات آموزش دیده، ننموده بود،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=تحلیل ماده به ماده قانون آیین دادرسی کیفری 1392 در مقایسه با قوانین سابق|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6278760|صفحه=|نام۱=صادق|نام خانوادگی۱=سلیمی|نام۲=امین|نام خانوادگی۲=بخشی زاده اهری|چاپ=1}}</ref>اما در حال حاضر به موجب [[ماده ۴۰۹ قانون آیین دادرسی کیفری]]: «قضات دادگاه و [[دادسرای ویژه نوجوانان|دادسرای اطفال و نوجوانان]] را [[رئیس قوه قضائیه]] از بین قضاتی که حداقل پنج سال سابقه خدمت قضائی دارند و شایستگی آنان را برای این امر با رعایت سن و جهات دیگر از قبیل تأهل، گذراندن دوره آموزشی و ترجیحاً داشتن فرزند محرز بداند، انتخاب می‌کند.»


==== جایگزین قاضی دادگاه اطفال و نوجوانان ====
==== جایگزین قاضی دادگاه اطفال و نوجوانان ====
===== در قانون =====
مطابق [[ماده ۴۱۱ قانون آیین دادرسی کیفری]]: «هرگاه قاضی دادگاه اطفال و نوجوانان به جهتی از جهات قانونی از انجام وظیفه باز بماند، رئیس دادگستری می‌تواند شخصاً به جای او انجام وظیفه کند یا یکی از قضات واجد شرایط را به جای قاضی دادگاه اطفال و نوجوانان به‌طور موقت مأمور رسیدگی نماید.»
مطابق [[ماده ۴۱۱ قانون آیین دادرسی کیفری]]: «هرگاه قاضی دادگاه اطفال و نوجوانان به جهتی از جهات قانونی از انجام وظیفه باز بماند، رئیس دادگستری می‌تواند شخصاً به جای او انجام وظیفه کند یا یکی از قضات واجد شرایط را به جای قاضی دادگاه اطفال و نوجوانان به‌طور موقت مأمور رسیدگی نماید.»


خط ۶۰: خط ۶۸:


=== مشاوران دادگاه‌ اطفال و نوجوانان ===
=== مشاوران دادگاه‌ اطفال و نوجوانان ===
مشاور دادگاه را باید فردی بجز [[مستشار]] دادگاه دانست، مستشار دارای [[پایه قضایی]] و نیز دارای حق رأی است، اما مشاور پایه قضایی نداشته و حق رای نیز ندارد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4694704|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=خالقی|چاپ=1}}</ref>
==== در قانون ====
مطابق [[ماده ۴۱۰ قانون آیین دادرسی کیفری]]: «مشاوران دادگاه اطفال و نوجوانان از بین متخصصان علوم تربیتی، روانشناسی، جرم‌شناسی، [[مددکار اجتماعی|مددکاری اجتماعی]]، دانشگاهیان و فرهنگیان آشنا به مسائل روانشناختی و تربیتی کودکان و نوجوانان اعم از شاغل و بازنشسته انتخاب می‌شوند.
مطابق [[ماده ۴۱۰ قانون آیین دادرسی کیفری]]: «مشاوران دادگاه اطفال و نوجوانان از بین متخصصان علوم تربیتی، روانشناسی، جرم‌شناسی، [[مددکار اجتماعی|مددکاری اجتماعی]]، دانشگاهیان و فرهنگیان آشنا به مسائل روانشناختی و تربیتی کودکان و نوجوانان اعم از شاغل و بازنشسته انتخاب می‌شوند.


خط ۶۶: خط ۷۷:
تبصره ۲ - در صورت مؤنث بودن متهم، حداقل یکی از مشاوران باید زن باشد.»
تبصره ۲ - در صورت مؤنث بودن متهم، حداقل یکی از مشاوران باید زن باشد.»


مشاور دادگاه را باید فردی بجز [[مستشار]] دادگاه دانست، مستشار دارای [[پایه قضایی]] و نیز دارای حق رأی است، اما مشاور پایه قضایی نداشته و حق رای نیز ندارد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4694704|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=خالقی|چاپ=1}}</ref>
عده ای از حقوقدانان، تکلیف به انتخاب مشاوران دادگاه اطفال و نوجوانان از بین متخصصان رشته‌های مذکور را تکلیفی بلند پروازانه و دور از واقعیت تلقی کرده‌اند. اجرای این تصمیم به خصوص در نقاطی از کشور که از حضور افراد متخصص به تعداد کافی بی بهره اند مشکلاتی را به همراه خواهد داشت. راه حل این گروه از حقوقدانان، پیش‌بینی حضور [[کارشناسی|کارشناس]] بجای متخصص است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4709572|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=خالقی|چاپ=1}}</ref>


عده ای از حقوقدانان، تکلیف به انتخاب مشاوران دادگاه اطفال و نوجوانان از بین متخصصان رشته‌های مذکور را تکلیفی بلند پروازانه و دور از واقعیت تلقی کرده‌اند. اجرای این تصمیم به خصوص در نقاطی از کشور که از حضور افراد متخصص به تعداد کافی بی بهره اند مشکلاتی را به همراه خواهد داشت. راه حل این گروه از حقوقدانان، پیش‌بینی حضور کارشناس بجای متخصص است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4709572|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=خالقی|چاپ=1}}</ref>
=== ریاست دادگاه اطفال و نوجوانان ===


=== ریاست دادگاه اطفال و نوجوانان ===
==== در قانون ====
به موجب [[ماده ۴۰۸ قانون آیین دادرسی کیفری]]: «رئیس دادگستری یا رئیس کل دادگاه‌های شهرستان مرکز استان هر حوزه حسب مورد ریاست دادگاه‌های اطفال و نوجوانان را نیز بر عهده دارد.»
به موجب [[ماده ۴۰۸ قانون آیین دادرسی کیفری]]: «رئیس دادگستری یا رئیس کل دادگاه‌های شهرستان مرکز استان هر حوزه حسب مورد ریاست دادگاه‌های اطفال و نوجوانان را نیز بر عهده دارد.»


خط ۸۵: خط ۹۶:


=== اشخاص حاضر در دادگاه اطفال و نوجوانان ===
=== اشخاص حاضر در دادگاه اطفال و نوجوانان ===
مطابق [[ماده ۴۱۳ قانون آیین دادرسی کیفری]]: «در دادگاه اطفال و نوجوانان، والدین، [[ولی|اولیاء]] یا [[سرپرست قانونی|سرپرست]] طفل و [[نوجوان]]، وکیل مدافع، [[شاکی خصوصی|شاکی]]، اشخاصی که نظر آنان در [[تحقیقات مقدماتی]] جلب شده، [[شهادت|شهود]]، [[مطلع|مطلعان]] و مددکار اجتماعی [[سازمان بهزیستی]] حاضر می‌شوند. حضور اشخاص دیگر در جلسه رسیدگی با موافقت دادگاه بلامانع است.»


==== در قانون ====
مطابق [[ماده ۴۱۳ قانون آیین دادرسی کیفری]]: «در دادگاه اطفال و نوجوانان، والدین، [[ولی|اولیاء]] یا [[سرپرست قانونی|سرپرست]] طفل و نوجوان، وکیل مدافع، [[شاکی خصوصی|شاکی]]، اشخاصی که نظر آنان در [[تحقیقات مقدماتی]] جلب شده، [[شهادت|شهود]]، [[مطلع|مطلعان]] و مددکار اجتماعی [[سازمان بهزیستی]] حاضر می‌شوند. حضور اشخاص دیگر در جلسه رسیدگی با موافقت دادگاه بلامانع است.»
==== مبنای حکم ====
گروهی از نویسندگان، علت وضع این حکم را جلوگیری از شکل‌گیری تبلیغات پر سر و صدایی دانسته‌اند که می‌تواند در تشویق سایر مجرمان به ارتکاب جرم و نیز تباه نمودن آینده طفلی که مورد محاکمه قرار می‌گیرد مؤثر باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق کیفری اطفال در اسناد سازمان ملل|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3951720|صفحه=|نام۱=مریم|نام خانوادگی۱=عباچی|چاپ=2}}</ref> لزوم حفظ [[سرّ|اسرار]] و [[هویت]] طفل نیز سختگیری نسبت به حضور افراد دیگر در جلسه محاکمه را توجیه می‌کند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=اصول آیین دادرسی کیفری ایران|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4068064|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=2}}</ref>
گروهی از نویسندگان، علت وضع این حکم را جلوگیری از شکل‌گیری تبلیغات پر سر و صدایی دانسته‌اند که می‌تواند در تشویق سایر مجرمان به ارتکاب جرم و نیز تباه نمودن آینده طفلی که مورد محاکمه قرار می‌گیرد مؤثر باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق کیفری اطفال در اسناد سازمان ملل|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3951720|صفحه=|نام۱=مریم|نام خانوادگی۱=عباچی|چاپ=2}}</ref> لزوم حفظ [[سرّ|اسرار]] و [[هویت]] طفل نیز سختگیری نسبت به حضور افراد دیگر در جلسه محاکمه را توجیه می‌کند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=اصول آیین دادرسی کیفری ایران|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4068064|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=2}}</ref>


=== اخذ تأمین کیفری ===
=== اخذ تأمین کیفری ===
برخی از نویسندگان، در راستای جلوگیری از تشویق دیگر اطفال به ارتکاب جرم و نیز دسترسی به متهم خردسالی که مورد محاکمه قرار می‌گیرد و جلوگیری از فرار و مخفی شدن او، اقداماتی نظیر [[قرار التزام به حضور|التزام]] ولی یا سرپرست قانونی وی به احضار کردن او، سپردن [[وثیقه قانونی|وثیقه]] مناسب از سوی این افراد در راستای حضور به موقع طفل و … را لازم دانسته‌اند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=بزهکاری اطفال و نوجوانان ویرایش جدید|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3915404|صفحه=|نام۱=هوشنگ|نام خانوادگی۱=شامبیاتی|چاپ=3}}</ref>
برخی از نویسندگان، در راستای جلوگیری از تشویق دیگر اطفال به ارتکاب جرم و نیز دسترسی به متهم خردسالی که مورد محاکمه قرار می‌گیرد و جلوگیری از فرار و مخفی شدن او، اقداماتی نظیر [[قرار التزام به حضور|التزام]] ولی یا سرپرست قانونی وی به [[احضار]] کردن او، سپردن [[وثیقه قانونی|وثیقه]] مناسب از سوی این افراد در راستای حضور به موقع طفل و … را لازم دانسته‌اند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=بزهکاری اطفال و نوجوانان ویرایش جدید|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3915404|صفحه=|نام۱=هوشنگ|نام خانوادگی۱=شامبیاتی|چاپ=3}}</ref>


=== امکان عدم حضور طفل در دادرسی ===
=== امکان عدم حضور طفل در دادرسی ===
عدم حضور طفل در جلسات دادرسی را باید منوط به احراز مصلحت وی از سوی دادگاه دانست.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دادرسی و حکم غیابی در حقوق ایران|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=فکرسازان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2641196|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=مهاجری|چاپ=1}}</ref>دادگاه مکلف است از ولی یا سرپرست قانونی طفل درخواست کند که شخصاً یا از طریق وکیل در جلسات حاضر شوند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی کیفری (جلد اول و دوم) (از وقوع جرم تا اجرای حکم، دادسرا، مراحل کشف، تحقیق و تعقیب، دادگاه کیفری عمومی، دادگاه کیفری استان، تجدیدنظر، شعب تشخیص، فرجام، دعاوی ناشی از جرم، احکام و قرارهای کیفری، ادله اثبات جرم، وظایف قضات، وکلا و ضابطین دادگستری)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=پایدار|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=891668|صفحه=|نام۱=سیدجلال الدین|نام خانوادگی۱=مدنی|چاپ=4}}</ref>
==== در قانون ====
به موجب [[ماده ۴۱۴ قانون آیین دادرسی کیفری]]: «هرگاه مصلحت طفل موضوع تبصره (۱) [[ماده ۳۰۴ قانون آیین دادرسی کیفری|ماده (۳۰۴)]] این قانون، اقتضاء کند، ممکن است تمام یا قسمتی از [[دادرسی]] در [[رسیدگی غیابی|غیاب]] او به عمل آید. رأی دادگاه در هر صورت [[رأی حضوری|حضوری]] محسوب می‌شود.»
به موجب [[ماده ۴۱۴ قانون آیین دادرسی کیفری]]: «هرگاه مصلحت طفل موضوع تبصره (۱) [[ماده ۳۰۴ قانون آیین دادرسی کیفری|ماده (۳۰۴)]] این قانون، اقتضاء کند، ممکن است تمام یا قسمتی از [[دادرسی]] در [[رسیدگی غیابی|غیاب]] او به عمل آید. رأی دادگاه در هر صورت [[رأی حضوری|حضوری]] محسوب می‌شود.»
عدم حضور طفل در جلسات دادرسی را باید منوط به احراز مصلحت وی از سوی دادگاه دانست.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=دادرسی و حکم غیابی در حقوق ایران|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=فکرسازان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2641196|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=مهاجری|چاپ=1}}</ref>دادگاه مکلف است از ولی یا سرپرست قانونی طفل درخواست کند که شخصاً یا از طریق وکیل در جلسات حاضر شوند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی کیفری (جلد اول و دوم) (از وقوع جرم تا اجرای حکم، دادسرا، مراحل کشف، تحقیق و تعقیب، دادگاه کیفری عمومی، دادگاه کیفری استان، تجدیدنظر، شعب تشخیص، فرجام، دعاوی ناشی از جرم، احکام و قرارهای کیفری، ادله اثبات جرم، وظایف قضات، وکلا و ضابطین دادگستری)|ترجمه=|جلد=|سال=1387|ناشر=پایدار|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=891668|صفحه=|نام۱=سیدجلال الدین|نام خانوادگی۱=مدنی|چاپ=4}}</ref>


==== مبنای حکم ====
==== مبنای حکم ====
خط ۱۰۴: خط ۱۱۹:


==== در رویه‌ قضایی ====
==== در رویه‌ قضایی ====
[[نظریه کمیسیون مشورتی حقوق جزای اختصاصی]] مورخ ۱۳۴۶/۲/۳۱: رای دادگاه اطفال بزهکار در هر صورت حضوری محسوب می‌شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=پیشینه رویه قضایی در ایران در ارتیاط با آیین دادرسی کیفری- جلد دوم|ترجمه=|جلد=|سال=1396|ناشر=مرکز مطبوعات و انتشارات قوه قضائیه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6279968|صفحه=|نام۱=مرکز مطبوعات|انتشارات قوه قضائیه|نام خانوادگی۱=|چاپ=2}}</ref>
[[نظریه کمیسیون مشورتی حقوق جزای اختصاصی]] مورخ ۱۳۴۶/۲/۳۱: رای دادگاه اطفال بزهکار در هر صورت حضوری محسوب می‌شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=پیشینه رویه قضایی در ایران در ارتباط با آیین دادرسی کیفری- جلد دوم|ترجمه=|جلد=|سال=1396|ناشر=مرکز مطبوعات و انتشارات قوه قضائیه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6279968|صفحه=|نام۱=مرکز مطبوعات|انتشارات قوه قضائیه|نام خانوادگی۱=|چاپ=2}}</ref>


=== تعیین وکیل در دادگاه اطفال و نوجوانان ===
=== تعیین وکیل در دادگاه اطفال و نوجوانان ===
مطابق [[ماده ۴۱۵ قانون آیین دادرسی کیفری]]: «در جرائمی که رسیدگی به آنها در صلاحیت [[دادگاه کیفری یک]] است یا جرائمی که مستلزم پرداخت [[دیه]] یا [[ارش]] بیش از خمس [[دیه کامل]] است و در [[تعزیر|جرائم تعزیری]] [[درجه‌بندی مجازات‌های تعزیری|درجه]] شش و بالاتر، [[دادسرای ویژه نوجوانان|دادسرا]] یا دادگاه اطفال و نوجوانان به ولی یا سرپرست قانونی متهم [[ابلاغ]] می‌نماید که برای او وکیل تعیین کند. در صورت عدم تعیین وکیل یا عدم حضور وکیل بدون اعلام [[عذر موجه]]، در [[مراجع قضایی|مرجع قضائی]] برای متهم وکیل تعیین می‌شود. در جرائم تعزیری درجه هفت و هشت، ولی یا سرپرست قانونی طفل یا نوجوان می‌تواند خود از وی دفاع یا وکیل تعیین نماید. نوجوان نیز می‌تواند از خود دفاع کند.»
 
==== در قانون ====
مطابق [[ماده ۴۱۵ قانون آیین دادرسی کیفری]]: «در جرائمی که رسیدگی به آنها در صلاحیت [[دادگاه کیفری یک]] است یا جرائمی که مستلزم پرداخت [[دیه]] یا [[ارش]] بیش از خمس [[دیه کامل]] است و در جرائم تعزیری درجه شش و بالاتر، دادسرا یا دادگاه اطفال و نوجوانان به ولی یا سرپرست قانونی متهم [[ابلاغ]] می‌نماید که برای او وکیل تعیین کند. در صورت عدم تعیین وکیل یا عدم حضور وکیل بدون اعلام [[عذر موجه]]، در [[مراجع قضایی|مرجع قضائی]] برای متهم وکیل تعیین می‌شود. در جرائم تعزیری درجه هفت و هشت، ولی یا سرپرست قانونی طفل یا نوجوان می‌تواند خود از وی دفاع یا وکیل تعیین نماید. نوجوان نیز می‌تواند از خود دفاع کند.»


==== تعیین وکیل تسخیری ====
==== تعیین وکیل تسخیری ====
خط ۱۲۴: خط ۱۴۱:


=== نحوه ابلاغ آراء و تصمیمات دادگاه اطفال و نوجوانان ===
=== نحوه ابلاغ آراء و تصمیمات دادگاه اطفال و نوجوانان ===
==== در قانون ====
به موجب [[ماده ۴۱۷ قانون آیین دادرسی کیفری]]: «آراء و تصمیمات دادگاه اطفال و نوجوانان علاوه بر شاکی، متهم و [[محکوم علیه]]، به ولی یا سرپرست قانونی متهم و محکوم علیه و در صورت داشتن وکیل به وکیل ایشان نیز ابلاغ می‌شود.»
به موجب [[ماده ۴۱۷ قانون آیین دادرسی کیفری]]: «آراء و تصمیمات دادگاه اطفال و نوجوانان علاوه بر شاکی، متهم و [[محکوم علیه]]، به ولی یا سرپرست قانونی متهم و محکوم علیه و در صورت داشتن وکیل به وکیل ایشان نیز ابلاغ می‌شود.»


۳۰٬۵۶۶

ویرایش

منوی ناوبری