ژنو تا سانرمو: تحولات حقوق بین‌الملل بشردوستانه در مخاصمات مسلحانة دریایی

ژنو تا سانرمو: تحولات حقوق بین‌الملل بشردوستانه در مخاصمات مسلحانة دریایی نام مقاله ای است از سید علی حسینی آزاد و مهشید آجلی لاهیجی و مجید زحمتکش که در شماره چهار دوره پنجاه ( زمستان 1399) فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران منتشر شده است.

چکیده

حقوق بشردوستانه در مخاصمات مسلحانة دریایی پس از انعقاد کنوانسیون دوم ژنو در 12 اوت 1949 برخلاف حقوق مخاصمات در خشکی، از بعد معاهده‌ای هیچ تحولی را تجربه نکرده است. هرچند بخشی از مقررات پروتکل اول الحاقی به کنوانسیون‌های 1949 ژنو و از جمله کل بخش چهارم آن پروتکل قابل اعمال در مخاصمات مسلحانة دریایی نیز است.

حقوق بشردوستانة حاکم بر مخاصمات مسلحانة دریایی، از آنجا که بیشتر منابع آن، محصول سال‌های ابتدایی قرن بیستم بود، با پیدایش ابزارها و شیوه‌های نوین جنگ دریایی دیگر نمی‌توانست همپای پیشرفت فناوری در وسایل و ابزارهای جنگ دریایی پیش برود و به همین دلیل نیازمند توسعه و تدوین مقررات جدید است.

با بررسی قواعد عرفی و بخشی از حقوق بین‌الملل نرم مشاهده می‌شود که به‌رغم نبود هنجارهای نوظهور معاهده‌ای در این زمینه، حقوق بشردوستانة حاکم بر مخاصمات مسلحانة دریایی تحولات و توسعه‌هایی را از سر گذرانده است. عمدة چنین تحولاتی نیز در خصوص اقدامات احتیاطی پیش از حمله، مفهوم و مصداق هدف نظامی، نبرد در مناطق مختلف دریایی، هواپیماها و حمایت از محیط زیست دریایی دیده می‌شود.

کلیدواژه‌ها

• اصول راهنمای سانرمو
• توسعه و تدوین
• جنگ دریایی
• حقوق بشر دوستانه
• مخاصمات مسلحانه