مفهوم و ماهیت‌شناسی تبعید

مفهوم و ماهیت‌شناسی تبعید نام مقاله ای از محمدابراهیم شمس ناتری و منصوره قنبریان بانوئی که در شماره دوم (زمستان 1390) در نشریه آموزه های حقوق کیفری منتشر شده است.

چکیده

تبعید به عنوان یکی از واکنشهای علیه جرم، دارای معانی مختلف لغوی و 2اصطلاحی است که بعضی از آنها کاملاً متفاوت می‌باشند و حقوق‌دانان را دچار سردرگمی می‌کنند. در اصطلاح فقها نیز تبعید با توجه به جرایم مختلفی که به عنوان کیفر برای آنها اعمال می‌شود، دارای تعریفهای گوناگونی است. این اختلاف نظرها در اصطلاح حقوق‌دانان نیز مشهود است. علاوه بر این اختلاف تعاریف، واژگان اقامت اجباری و ممنوعیت از اقامت نیز در ارتباط با تبعید مورد استفاده قرار می‌گیرند که بیش از پیش بر ابهام این کیفر افزوده‌اند. همچنین در مورد اینکه تبعید مجازات است یا اقدامی تأمینی، اختلاف نظرهایی به چشم می‌خورد. برای بازشناسی مفهوم و ماهیت تبعید این پژوهش درصدد پاسخ‌گویی به این سؤالات است؛ مفهوم و ماهیت تبعید چیست؟ آیا تبعید همان اقامت اجباری است و صرفاً به عنوان مجازات اعمال می‌گردد؟ به نظر می‌رسد تبعید که به معنای دور کردن و الزام به سکونت محکومِ به تبعید در محلی خاص می‌باشد، دارای ماهیت دوگانة مجازات و اقدام تأمینی است و در طبقه‌بندی مجازاتها، بسته به نوع جرم می‌تواند مجازاتی حدّی، تعزیری و یا بازدارنده باشد.

واژگان کلیدی

• تبعید
• اقامت اجباری
• ممنوعیت از اقامت
• اقدامات تأمینی
• مجازات