ماده ۴۹۹ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات): تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی «هر کس در یکی از دسته ها یا جمعیت ها یا شعب جمعیتهای مذکور در ماده (498) عضویت...» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
هر کس در یکی از دسته ها یا جمعیت ها یا شعب جمعیتهای مذکور در ماده (498) عضویت یابد به سه ماه تا پنج سال حبس محکوم می گردد مگر اینکه ثابت شود از اهداف آن بی اطلاع بوده است. | هر کس در یکی از دسته ها یا جمعیت ها یا شعب جمعیتهای مذکور در ماده (498) عضویت یابد به سه ماه تا پنج سال حبس محکوم می گردد مگر اینکه ثابت شود از اهداف آن بی اطلاع بوده است. | ||
==توضیح واژگان== | |||
عضویت به معنای هر اقدامی اعم از امضای دفتر، پیش بینی در اساسنامه، قبول شفاهی و ... است که شخص را به گروه مرتبط میسازد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=713872|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=4}}</ref> | |||
منظور از اعضا افرادی هستند که (به شکل رسمی یا غیر رسمی<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون مجازات اسلامی (جلد اول) (بخش تعزیرات)|ترجمه=|جلد=|سال=1377|ناشر=فیض|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=392652|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=2}}</ref>) با آگاهی از اهداف گروه در آن ثبت نام میکنند و معمولا دارای شماره و کارت عضویت هستند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق جزای اختصاصی (جرایم علیه تمامیت جسمانی- شخصیت معنوی- اموال و مالکیت- امنیت و آسایش عمومی) (علمی-کاربردی)|ترجمه=|جلد=|سال=1386|ناشر=دانشگاه تهران|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=429960|صفحه=|نام۱=ایرج|نام خانوادگی۱=گلدوزیان|چاپ=13}}</ref> گفتنی است که عضوگیری توسط جمعیت و دسته ای که در حال شکل گیری است تشکیل جمعیت نامیده میشود و مشمول ماده 498 خواهد بود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=713880|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=4}}</ref> | |||
==نکات توضیحی تفسیری دکترین== | |||
در این ماده عضویت اعضا در گروه مورد جرم انگاری قرار گرفته است. بنابراین صرف هواداری، حمایت و تبلیغ آرمان ها و اهداف یک گروه خاص مشمول این ماده قرار نخواهد گرفت.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق جزای اختصاصی (جلد سوم) (جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی) (مطالعه تطبیقی)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=431928|صفحه=|نام۱=حسین|نام خانوادگی۱=میرمحمدصادقی|چاپ=17}}</ref> هرچند که این فرد آمادگی کمک و همکاری با گروه مربوطه را نیز داشته باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق جزای اختصاصی (جرایم علیه تمامیت جسمانی- شخصیت معنوی- اموال و مالکیت- امنیت و آسایش عمومی) (علمی-کاربردی)|ترجمه=|جلد=|سال=1386|ناشر=دانشگاه تهران|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1576392|صفحه=|نام۱=ایرج|نام خانوادگی۱=گلدوزیان|چاپ=13}}</ref> اگر یکی از اعضا بعد از مدتی ترفیع گرفته و به سمت رهبری گروه درآید صرفا مشمول ماده 498 خواهد بود و مجازات ماده 499 بر چنین شخصی بار نخواهد شد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=713856|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=4}}</ref> عضویت مدنظر این ماده اعم از آن است که به صورت داوطلبانه و رایگان و یا در قبال دریافت وجه خاصی باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون مجازات اسلامی (جلد اول) (بخش تعزیرات)|ترجمه=|جلد=|سال=1377|ناشر=فیض|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=392684|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=2}}</ref> در صورتی که فردی به عضویت دو یا چند گروه مجرمانه در آید مشمول قواعد تکرار جرم قرار خواهد گرفت. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق جزای اختصاصی (جلد سوم) (جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی) (مطالعه تطبیقی)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=431932|صفحه=|نام۱=حسین|نام خانوادگی۱=میرمحمدصادقی|چاپ=17}}</ref> | |||
رکن روانی لازم برای تحقق جرم ماده 499 این است که فرد علاوه بر سونیت عام یعنی عضویت در گروهی با اهداف خاص، سونیت خاص لازم مبنی بر قصد برهم زدن امنیت کشور را نیز داشته باشد. در صورت اثبات فقدان چنین قصدی مسئولیتی بر اعضا بار نخواهد شد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون مجازات اسلامی (جلد اول) (بخش تعزیرات)|ترجمه=|جلد=|سال=1377|ناشر=فیض|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=392660|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=2}}</ref> در انتهای ماده قانونگذار فرضی را مطرح نموده که عضو مربوطه میتواند با اثبات عدم آگاهی از اهداف گروه یا جمعیت از مسئولیت بری شود. بدیهی است اثبات این امر بر عهده ی عضو مدعی خواهد بود زیرا فرض و تلقی عرفی آن است که افراد با آگاهی از اهداف و رسالت گروه به آن می پیوندند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون مجازات اسلامی (جلد اول) (بخش تعزیرات)|ترجمه=|جلد=|سال=1377|ناشر=فیض|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=392672|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=2}}</ref> این قید در ماده 498 (اداره کنندگان و موسسان جمعیت و دسته) ذکر نشده است اما در فرضی که موسس اثبات کند بعد از تاسیس گروه اهداف آن به نحوی تغییر کرده و او از این تغییر آگاه نبوده است به دلیل فقدان عنصر روانی چنین شخصی نیز قابل مجازات نخواهد بود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق جزای اختصاصی (جلد سوم) (جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی) (مطالعه تطبیقی)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=431912|صفحه=|نام۱=حسین|نام خانوادگی۱=میرمحمدصادقی|چاپ=17}}</ref> | |||
==انتقادات== | |||
در این ماده بر خلاف ماده 498 قید "اگر محارب شناخته نشوند" ذکر نشده است. شاید به این دلیل است که قانونگذار نقش اصلی و اساسی برای عضویت در این جمعیت ها در نظر نگرفته است؛<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق جزای اختصاصی (جلد سوم) (جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی) (مطالعه تطبیقی)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=431916|صفحه=|نام۱=حسین|نام خانوادگی۱=میرمحمدصادقی|چاپ=17}}</ref> اما به نظر میرسد با توجه به اینکه درگیری های مستقیم و دست به اسلحه بردن عموما توسط اعضا و نه موسسان صورت میگیرد بهتر بود این قید در خصوص اعضا نیز مورد تصریح قرار میگرفت.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون مجازات اسلامی (جلد اول) (بخش تعزیرات)|ترجمه=|جلد=|سال=1377|ناشر=فیض|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=392692|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=2}}</ref> هرچند تردیدی نیست که در فرض صدق عنوان محارب مجازات های این جرم بر اعضا بار خواهد شد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق جزای اختصاصی (جلد سوم) (جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی) (مطالعه تطبیقی)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=431916|صفحه=|نام۱=حسین|نام خانوادگی۱=میرمحمدصادقی|چاپ=17}}</ref> | |||
==مصادیق و نمونه ها== | |||
فردی گروهی متشکل از دو عضو را با هدف بر هم زدن نظم و امنیت تشکیل میدهد. یکی از اعضا نسبت به اهداف شرکت آگاه و دیگری بی اطلاع است. در این فرض موسس در فرض احراز سایر شرایط لازم مشمول ماده 498 قانون تعزیرات خواهد بود. عضوی که از اهداف گروه اطلاع داشته مشمول ماده 499 قرار میگیرد و عضو دیگر هیچ مسئولیتی نخواهد داشت.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق جزای اختصاصی (جلد سوم) (جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی) (مطالعه تطبیقی)|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=431924|صفحه=|نام۱=حسین|نام خانوادگی۱=میرمحمدصادقی|چاپ=17}}</ref> | |||
نسخهٔ ۴ اکتبر ۲۰۲۱، ساعت ۰۸:۳۹
هر کس در یکی از دسته ها یا جمعیت ها یا شعب جمعیتهای مذکور در ماده (498) عضویت یابد به سه ماه تا پنج سال حبس محکوم می گردد مگر اینکه ثابت شود از اهداف آن بی اطلاع بوده است.
توضیح واژگان
عضویت به معنای هر اقدامی اعم از امضای دفتر، پیش بینی در اساسنامه، قبول شفاهی و ... است که شخص را به گروه مرتبط میسازد.[۱]
منظور از اعضا افرادی هستند که (به شکل رسمی یا غیر رسمی[۲]) با آگاهی از اهداف گروه در آن ثبت نام میکنند و معمولا دارای شماره و کارت عضویت هستند.[۳] گفتنی است که عضوگیری توسط جمعیت و دسته ای که در حال شکل گیری است تشکیل جمعیت نامیده میشود و مشمول ماده 498 خواهد بود.[۴]
نکات توضیحی تفسیری دکترین
در این ماده عضویت اعضا در گروه مورد جرم انگاری قرار گرفته است. بنابراین صرف هواداری، حمایت و تبلیغ آرمان ها و اهداف یک گروه خاص مشمول این ماده قرار نخواهد گرفت.[۵] هرچند که این فرد آمادگی کمک و همکاری با گروه مربوطه را نیز داشته باشد.[۶] اگر یکی از اعضا بعد از مدتی ترفیع گرفته و به سمت رهبری گروه درآید صرفا مشمول ماده 498 خواهد بود و مجازات ماده 499 بر چنین شخصی بار نخواهد شد.[۷] عضویت مدنظر این ماده اعم از آن است که به صورت داوطلبانه و رایگان و یا در قبال دریافت وجه خاصی باشد.[۸] در صورتی که فردی به عضویت دو یا چند گروه مجرمانه در آید مشمول قواعد تکرار جرم قرار خواهد گرفت. [۹]
رکن روانی لازم برای تحقق جرم ماده 499 این است که فرد علاوه بر سونیت عام یعنی عضویت در گروهی با اهداف خاص، سونیت خاص لازم مبنی بر قصد برهم زدن امنیت کشور را نیز داشته باشد. در صورت اثبات فقدان چنین قصدی مسئولیتی بر اعضا بار نخواهد شد.[۱۰] در انتهای ماده قانونگذار فرضی را مطرح نموده که عضو مربوطه میتواند با اثبات عدم آگاهی از اهداف گروه یا جمعیت از مسئولیت بری شود. بدیهی است اثبات این امر بر عهده ی عضو مدعی خواهد بود زیرا فرض و تلقی عرفی آن است که افراد با آگاهی از اهداف و رسالت گروه به آن می پیوندند.[۱۱] این قید در ماده 498 (اداره کنندگان و موسسان جمعیت و دسته) ذکر نشده است اما در فرضی که موسس اثبات کند بعد از تاسیس گروه اهداف آن به نحوی تغییر کرده و او از این تغییر آگاه نبوده است به دلیل فقدان عنصر روانی چنین شخصی نیز قابل مجازات نخواهد بود.[۱۲]
انتقادات
در این ماده بر خلاف ماده 498 قید "اگر محارب شناخته نشوند" ذکر نشده است. شاید به این دلیل است که قانونگذار نقش اصلی و اساسی برای عضویت در این جمعیت ها در نظر نگرفته است؛[۱۳] اما به نظر میرسد با توجه به اینکه درگیری های مستقیم و دست به اسلحه بردن عموما توسط اعضا و نه موسسان صورت میگیرد بهتر بود این قید در خصوص اعضا نیز مورد تصریح قرار میگرفت.[۱۴] هرچند تردیدی نیست که در فرض صدق عنوان محارب مجازات های این جرم بر اعضا بار خواهد شد.[۱۵]
مصادیق و نمونه ها
فردی گروهی متشکل از دو عضو را با هدف بر هم زدن نظم و امنیت تشکیل میدهد. یکی از اعضا نسبت به اهداف شرکت آگاه و دیگری بی اطلاع است. در این فرض موسس در فرض احراز سایر شرایط لازم مشمول ماده 498 قانون تعزیرات خواهد بود. عضوی که از اهداف گروه اطلاع داشته مشمول ماده 499 قرار میگیرد و عضو دیگر هیچ مسئولیتی نخواهد داشت.[۱۶]
- ↑ عباس زراعت. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه). چاپ 4. ققنوس، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 713872
- ↑ عباس زراعت. شرح قانون مجازات اسلامی (جلد اول) (بخش تعزیرات). چاپ 2. فیض، 1377. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 392652
- ↑ ایرج گلدوزیان. حقوق جزای اختصاصی (جرایم علیه تمامیت جسمانی- شخصیت معنوی- اموال و مالکیت- امنیت و آسایش عمومی) (علمی-کاربردی). چاپ 13. دانشگاه تهران، 1386. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 429960
- ↑ عباس زراعت. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه). چاپ 4. ققنوس، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 713880
- ↑ حسین میرمحمدصادقی. حقوق جزای اختصاصی (جلد سوم) (جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی) (مطالعه تطبیقی). چاپ 17. میزان، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 431928
- ↑ ایرج گلدوزیان. حقوق جزای اختصاصی (جرایم علیه تمامیت جسمانی- شخصیت معنوی- اموال و مالکیت- امنیت و آسایش عمومی) (علمی-کاربردی). چاپ 13. دانشگاه تهران، 1386. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1576392
- ↑ عباس زراعت. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه). چاپ 4. ققنوس، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 713856
- ↑ عباس زراعت. شرح قانون مجازات اسلامی (جلد اول) (بخش تعزیرات). چاپ 2. فیض، 1377. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 392684
- ↑ حسین میرمحمدصادقی. حقوق جزای اختصاصی (جلد سوم) (جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی) (مطالعه تطبیقی). چاپ 17. میزان، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 431932
- ↑ عباس زراعت. شرح قانون مجازات اسلامی (جلد اول) (بخش تعزیرات). چاپ 2. فیض، 1377. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 392660
- ↑ عباس زراعت. شرح قانون مجازات اسلامی (جلد اول) (بخش تعزیرات). چاپ 2. فیض، 1377. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 392672
- ↑ حسین میرمحمدصادقی. حقوق جزای اختصاصی (جلد سوم) (جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی) (مطالعه تطبیقی). چاپ 17. میزان، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 431912
- ↑ حسین میرمحمدصادقی. حقوق جزای اختصاصی (جلد سوم) (جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی) (مطالعه تطبیقی). چاپ 17. میزان، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 431916
- ↑ عباس زراعت. شرح قانون مجازات اسلامی (جلد اول) (بخش تعزیرات). چاپ 2. فیض، 1377. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 392692
- ↑ حسین میرمحمدصادقی. حقوق جزای اختصاصی (جلد سوم) (جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی) (مطالعه تطبیقی). چاپ 17. میزان، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 431916
- ↑ حسین میرمحمدصادقی. حقوق جزای اختصاصی (جلد سوم) (جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی) (مطالعه تطبیقی). چاپ 17. میزان، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 431924