ماهیت شناسی تکلیف معاضدت زوجین در قوانین موضوعه ایران و فقه

ماهیت شناسی تکلیف معاضدت زوجین در قوانین موضوعة ایران و فقه نام مقاله است از محمدعلی سعیدی، صابره احمدی موقر که در شماره هفتاد و پنج، دوره بیست و ششم (بهار و تابستان ۱۴۰۱) دوفصنامه فقه و حقوق خانواده (ندای صادق) منتشر شده‌است.

چکیده

 علی رغم نصّ دو مادة 1108 و 1130 قانون مدنی که صدق ترک معاضدت را به عنوان تخلّف دارای ضمانت اجرا با تردید مواجه می سازد, تکلیف معاضدت زوجین, منطوقِ مادة 1104 هرگونه تردید در این باب را زائل نموده است. البته ماهیت این تکلیف در میان دکترین حقوق مورد مناقشه واقع گردیده است؛ چنان که برخی آن را صرفاً اخلاقی و گروهی نیز حقوقی می دانند؛ اما نگارندگان این مقاله با فحص در منابع فقهی و حقوقی و با روشی توصیفی تحلیلی و رویکرد به رویة قضایی, قائل به نظریة سوم, یعنی ماهیت دوگانة مادة مذکور می باشند؛ بدین شرح که در سطح نازل, یک قاعدة اخلاقی صرف و درنتیجه دارای ضمانت اجرای اخلاقی است و در سطح عالی تر, علاوه بر آنکه یک قاعدة اخلاقی می باشد, یک قاعدة حقوقی تمام عیار نیز تلقی می گردد که با ملاک نشوز زن یا مرد در کلام فقها نیز, هم پوشانی خواهد داشت. ملاک تشخیص مصادیق سطوح, عرف است که درصورت بروز اختلاف, این مهم به نظر محاکم رسیدگی کنندة ماهوی به دعاوی موکول می شود. درنتیجه, ضمانت اجراهای درخور و مختلفی از فقه و حقوق, البته به پیروی از دیدگاه پویای فقه نظام ساز را در بر خواهد داشت.

کلید واژه ها

• معاضدت
• نشوز
• تکالیف زوجین

مواد مرتبط

• ماده 1130 قانون مدنی
• ماده 1108 قانون مدنی
• ماده 1104 قانون مدنی