رابطة دانش‌های گوناگونِ زبانی و قانون

رابطة دانش‌های گوناگونِ زبانی و قانون نام مقاله ای از عباسعلی کدخدایی و مهدی سالاری نسب است که در دوره صفر شماره بیستم فصلنامه علمی حقوق تطبیقی دانشگاه مفید منتشر شده است.

چکیده

قانون معمولاً پس از تصویب است که محل نظر و مورد بررسی قرار می‌گیرد. اما قانون یک پیشینة ذهنی نیز دارد، که معمولاً پس از تصویب، اغلب برای دریافت نیت قانون‌گذار و ارائة تفسیر صحیح در پی آن می‌گردند. معنای مورد نظر از قانون و نیت قانون‌گذار اول بار در قالب کلمات است که بیان می‌شود و در واقع زبان راه ارتباطی ما به معنای قانون است. یا بگوییم زبان راهی است که قانون به توسط آن خود را می‌نمایاند. به این ترتیب شایسته است  آثاری که این وجهة زبانی بودن در حین ایجاد یا تصویب قانون و هنگام تفسیر قانون (در مقام اجرا یا قضا) دارا می باشد، مورد بررسی قرار گیرد. اما برای قدم اول باید این ارتباط نمایان شود، با یک توضیح مقدماتی روشن می‌شود که قانون ارتباطی با زبان دارد، اما این ارتباط از چه سنخی است؟ زبان، خود به طرق گوناگون (فلسفی، زبان­شناختی، معنا­شناختی و ...) بررسی می‌شود، دو قرن اخیر دوران غلبة نگرش‌های زبانی در فلسفه بوده است که این خود، حاکی از اهمیت والای آن می‌باشد، همچنین استفاده از دانش‌های زبانی در گرایش‌های مختلف علوم انسانی، رو به گسترش است. در حقوق نیز امروزه در تحقیقات بسیاری زاویة دید از منظرِ زبان است. این نوشته در صدد معرفی این نگرش است، اینکه می‌توان از منظر زبان نیز مسائل حقوق را به نحوی ویژه بررسی کرد.

کلیدواژه‌ها

• زبان
• قانون
• فلسفه زبان
• زبان شناسی
• معنی شناسی
• هرمنوتیک
• اصول فقه
• تفسیر
• ابهام