مفهوم قانون اساسی در اندیشه جان رالز

مفهوم قانون اساسی در اندیشه جان رالز نام مقاله ای از فردین مرادخانی بوده که در شماره اول دوره دوازدهم (بهار 1399) مجله علمی مطالعات حقوقی منتشر شده است.

چکیده

قانون اساسی یکی از مهم‌ترین مفاهیم در حقوق عمومی است که تئوری‌ها و برداشت‌های متعددی از آن توسط حقوقدانان و نیز اندیشمندان علم سیاست و فلسفه ارائه شده است. جان رالز فیلسوف سیاسی و نظریه‌پرداز عدالت، در تئوری کلان خود درباره عدالت به برخی از مفاهیم حقوقی مرتبط با نظریه خود پرداخته است. یکی از این مفاهیم، قانون اساسی است که رالز با دقت نظر ستودنی، به این مفهوم پرداخته است. او کوشش کرده است با استفاده از تئوری‌های حقوق اساسی خصوصاً در امریکا به این مفهوم بپردازد و به تعریف، مشخص کردن لایه‌های آن، مشروعیت و نیز اصلاح آن بپردازد. از آنجا که فهم قانون اساسی در امریکا، بدون بررسی دادرس اساسی ناممکن است، رالز ضمن بررسی قانون اساسی به نقش مهم این نهاد در توسعه و تفسیر قانون اساسی نیز پرداخته است. قانون اساسی، در اندیشه رالز به اندازه‌ای اهمیت دارد که او دموکراسی را نیز در پرتو این مفهوم می‌بیند در این مقاله، کوشش شده است با بررسی آثار رالز فهمی از نظریه قانون اساسی او ارائه شود. روش این تحقیق توصیفی-تحلیلی است و با تأکید بر آثار رالز تلاش شده است تا مفهوم قانون اساسی در اندیشه پیچیده او مشخص شود. پرسش اصلی این تحقیق آن است که قانون اساسی در اندیشه رالز به چه معنا است و چه جایگاهی دارد؟ فرضیه این تحقیق بر آن استوار است که بدون فهم نظام اندیشه رالز و مفاهیم کلیدی مانند لیبرالیسم اساسی و عدالت نمی‌توان جایگاه قانون اساسی را در اندیشه او درک و فهم کرد.

کلید واژه ها

• دادرسی اساسی
• دموکراسی مبتنی بر قانون اساسی
• ضروریات اساسی
• قانون اساسی
• لیبرالیسم سیاسی