رای دادگاه درباره آثار تفویض وکالت در رابطه وکیل و موکل و تأثیر فوت موکل بر اقدامات وکیل (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۱۰۰۰۸۸۰)

شماره دادنامه	۹۳۰۹۹۷۰۲۲۱۰۰۰۸۸۰
تاریخ دادنامه	۱۳۹۳/۰۷/۱۲
نوع رأی	رأی شعبه
نوع مرجع	دادگاه تجدیدنظر استان
گروه رأی	رای حقوقی
موضوع	(۱)-آثار تفویض وکالت در رابطه وکیل و موکل (۲)- تأثیر فوت موکل بر اقدامات وکیل
قاضی	کریمی امی ناظمیان

چکیده دادنامه و رای دادگاه درباره (۱)-آثار تفویض وکالت در رابطه وکیل و موکل (۲)- تأثیر فوت موکل بر اقدامات وکیل: (۱)-وکیل واسط بعد از تفویض اختیارات خود، از دایره روابط طرفین خارج شده و وکیل دوم به وکالت از موکل اقدام می نماید و نه به وکالت از وکیل اول. (۲)- بعد از فوت موکل، وکالت وکیل زایل می گردد و حق اقدام از سوی موکل خود را ندارد. بنابراین اطلاع یا عدم اطلاع از فوت موکل، تأثیری در بطلان اقدامات وکیل بعد از تاریخ فوت موکل ندارد.

رأی دادگاه بدوی

در خصوص دعوی خواهان‬ها ۱- آقای الف.ف. فرزند غ. ۲- آقای ح.ف. ۳- آقای ر.ف. همگی با وکالت آقای ق.ه. به طرفیت خواندگان ۱- خانم ف.ف. فرزند غ. با وکالت مع ‬الواسطه آقای ح.غ. ۲- خانم و.س. ۳- آقای م.ب. ۴- آقای ع.د. با وکالت آقای پ.ح. ۵- آقای م.م. با وکالت آقای پ.ح. ۶- آقای الف.م. با وکالت آقای پ.ح. به خواسته صدور حکم به ابطال وکالتنامه ‬های شماره ... مورخ ۸۱۳۸۴/۱۰/۸ دفترخانه ... تهران و ... مورخ ۱۳۸۶/۹/۱۴ دفترخانه ... تهران و ابطال سند انتقال شماره ۹۵۸ مورخ ۱۳۸۸/۱۰/۱۴ دفترخانه شماره ... و ابطال مبایعه ‬نامه شماره ۶۴۱۴۷۲ مورخ ۱۳۸۹/۸/۱۷ نسبت به سهم خواهان ۴۱۲/۲۸ متر و مطالبه کلیه خسارات قانونی به این شرح که وکیل خواهان‬ها برابر دادخواست تقدیمی و با حضور در جلسه دادرسی اعلام داشت موکلین (خواهان‬های ردیف اول و دوم) با تنظیم وکالتنامه مع‬ الواسطه توسط مرحوم م.ف. به احدی از خواندگان به نام خانم ف.ف. اختیار انجام امور خود از جمله نقل و انتقال پلاک ثبتی قطعه ... به شماره ... فرعی از ۷۲ اصلی واقع در بخش ۱۱ تهران به متراژ ۶۶۶ مترمربع را داده بودند و چون وکالت‬‬نامه ایشان مع ‬الواسطه مرحوم م.ف. بوده که ایشان برابر گواهی فوت در مورخ ۱۳۸۷/۲/۵ در آمریکا فوت کرده است لذا چون تنظیم مبایعه ‬نامه و سند انتقال در دفترخانه ... همگی بعد از فوت مرحوم م.ف. صورت گرفته لذا کلیه اقدامات وکیل ایشان (خوانده ردیف اول) در حدود وکالت اعطائی باطل و غیرقانونی می باشد و با استدلال زوال وکالت در نتیجه فوت وکیل حد واسط (مرحوم م.ف.) خواستار صدور حکم به خواسته مطروحه شد و وکیل خوانده ردیف اول و خواندگان ردیف چهارم و پنجم و ششم نیز با حضور در جلسه دادرسی و با رد استدلال مطروحه عنوان داشتند آقای م. ف. در مورخ ۱۳۸۶/۹/۱۴ اصالتا و وکالتا از ناحیه خواهان‬ها وکالت را به خواهر خود (خوانده ردیف اول) تفویض کرده است لذا با تفویض وکالت، وکالت جدیدی بین خانم ف. و آقای ح. و الف.ف. ایجاد شده است و چون وکیل اخیر فی‬ الواقع وکیل موکلین اصلی می باشد نه وکیل حد واسط، فوت وکیل مع‬ الواسطه تاثیری در سمت ایشان نداشته و موجب لغو سمت نمی شود لذا با عنایت به شرح فوق و اظهارات طرفین و مستندات ابرازی و مفاد وکالتنامه ‬های استنادی و اسناد تنظیمی و کیفیت اعطاء وکالت دادگاه ضمن پذیرش استدلال وکلا به خواندگان به‬ واسطه انطباق با مقررات قانونی و اینکه در اعطای وکالت از ناحیه وکیل حد واسط نوعا رابطه موکل اصلی با وکیل ابتدائی و ثانوی در عرض یکدیگر قرار می گیرد نه در طول آن تا فوت وکیل حدواسط خللی در سمت وکیل ثانوی ایجاد نماید و با بقاء حیات موکلین اصلی و نیز فقدان اقدام ایشان به عزل وکیل ثانوی اقدامات وکیل ثانوی نوعا در حدود وکالت منسوب به موکلین خواهد بود و با این وصف موجبی برای اجابت خواسته خواهان‬ها وجود ندارد و بر این اساس دادگاه مستندا به ماده ۱۹۷ قانون آئین دادرسی دادگاه‬های عمومی و انقلاب در امور مدنی حکم به بطلان دعوی خواهان‬ها صادر و اعلام صادر و اعلام می دارد. رأی صادره حضوری و ظرف مدت بیست روز از تاریخ ابلاغ قابل تجدیدنظر‬خواهی در محاکم محترم تجدیدنظر استان تهران می باشد.

رئیس شعبه ۲۴۰ و دادرس مأمور به خدمت در شعبه ۱۰۸ دادگاه عمومی حقوقی تهران

ناظمیان

رأی دادگاه تجدیدنظر استان

تجدیدنظر‬خواهی م.ن. و ح.ک. به وکالت از آقای الف.ف. نسبت به آن بخش از دادنامه شماره ۱۳۶ مورخ ۱۳۹۳/۲/۳۱ صادره از شعبه ۱۳۶ دادگاه عمومی حقوقی تهران که به موجب آن دعوای تجدیدنظر‬خواهان با خواسته ابطال سند رسمی وکالت شماره ... مورخ ۱۳۸۴/۱۰/۸ و سند رسمی وکالت شماره ... مورخ ۱۳۸۴/۹/۱۴ و سند انتقال شماره ... مورخ ۱۳۸۸/۱۰/۱۴ و مبایعه ‬نامه عادی شماره ... مورخ ۱۳۸۹/۸/۱۷ نسبت به سهم الف.ف. به میزان ۲۲۲ متر مربع مشاع از پلاک ثبتی شماره .../... قطعه ... بخش ۱۱ تهران به لحاظ فوت وکیل واسط مرحوم م.ف. مورد پذیرش دادگاه قرار نگرفته و در این قسمت با استدلال صحیح مندرج در دادنامه حکم به بطلان دعوا صادر شده وارد و محمول بر صحت نمی باشد و دادنامه در این قسمت و صرفا نسبت به سهام تجدیدنظر‬خواه الف.ف. به مساحت ۲۲۲ متر مربع مطابق مقررات و با رعایت اصول دادرسی و استنباط صحیح از قانون صادر شده و خدشه ای به اعتبار این قسمت از دادنامه وارد نیست، تجدیدنظر‬خواه نیز در این مرحله از دادرسی، دلیل یا مدرک محکمه ‬پسندی که نقض این بخش از دادنامه را ایجاب کند ابراز نکرده و لایحه اعتراضیه نسبت به ۲۲۲ متر مربع مذکور متضمن جهت موجه نمی باشد. به ‬علاوه ایراد تجدیدنظر‬خواه به اینکه در متن وکالتنامه رسمی شماره ... اختیار معامله موکل با خودش تصریح نگردیده نیز وارد نمی باشد چرا که قید عبارت انجام هر نوع معامله تحت هریک از عقود .... با هر شخص حقیقی یا حقوقی در قبال هر مبلغ و ... در شرح وکالتنامه رسمی مورد نزاع اعم از معامله موکل با خودش یا اشخاص ثالث می باشد و دایره تسری عبارت هر شخص حقیقی یا حقوقی به وسعتی است که شخص موکل را نیز شامل می شود و ایراد از این جهت مردود می باشد. لذا دادگاه اعتقاد و استدلال محکمه نخستین را صحیح می داند، فوت وکیل واسط را مؤثر تشخیص نداده، ادعای تجدیدنظر‬خواه را محمول بر صحت نمی داند. دادگاه معتقد است، وکیل واسط بعد از تفویض اختیارات خود، از دایره روابط طرفین خارج شده و موکل در تنظیم سند رسمی و مبایعه ‬نامه به وکالت از مالک اقدام نموده، لذا مستندا به ماده ۳۵۸ قانون آئین دادرسی مدنی، ضمن رد درخواست تجدیدنظر‬خواهی در این بخش دادنامه تجدیدنظرخواسته صرفا نسبت به سهام الف.ف. به مساحت ۲۲۲ متر مربع عینا تأیید می گردد. لیکن تجدیدنظر‬خواهی وکلای صدرالذکر به وکالت از آقایان ر.ف. و ح.ف. و الف.ف. نسبت به آن بخش از دادنامه تجدیدنظرخواسته فوق تحت شماره ۱۳۶ مورخ ۱۳۹۳/۲/۳۱ که به موجب آن دعوای تجدیدنظر‬خواهان به وراثت از مرحوم م.ف. و به نسبت سهمی که از مالکیت مرحوم مذکور به عنوان وارث حین‬ الفوت به آن‬ها تعلق می گیرد با خواسته ابطال سند رسمی وکالت شماره ... و سند انتقال شماره ... -۱۳۸۸/۱۰/۱۴ و مبایعه ‬نامه عادی شماره ... مورخ ۱۳۸۹/۸/۱۷ نسبت به سهم مرحوم م. ف.به مساحت ۱۹۰/۲۸ متر مربع به همراه خسارت دادرسی مورد پذیرش دادگاه قرار نگرفته و حکم به بطلان این قسمت از دعوا صادر شده وارد و محمول بر صحت بوده و بر استدلال و استنباط محکمه بدوی در این بخش خدشه و اشکال قانونی وارد است و در صدور دادنامه در این قسمت مقررات قانون مدنی و اصول پذیرفته شده حقوقی مراعات نگردیده و دادنامه صرفا نسبت به مساحت ۱۹۰/۲۸ متر مربع سهام ر.، ح. و الف.ف. از ترکه مرحوم م.ف. و به وراثت از وی شایستگی تأیید نداشته با استدلالی که خواهد آمد مستوجب نقض خواهد بود. زیرا به موجب سند رسمی وکالت شماره ... مورخ ۱۳۸۶/۹/۱۴ آقای م. ف.که بر اساس جوابیه استعلام ثبتی دارای مالکیت رسمی نسبت به ۲۲۲ مترمربع از پلاک ثبتی شماره ... قطعه ۴۰ بخش ۱۱ تهران بوده، اصالتا مبادرت به تفویض وکالت به خواهرش خانم ف.ف. راجع به هرگونه معامله با هر شخص حقیقی یا حقوقی حتی با خودش نموده، وکیل مذکور یعنی خانم ف.ف. با همین سند رسمی وکالت و به موجب سند رسمی انتقال شماره ... مورخ ۱۳۸۸/۱۰/۱۴ مبادرت به انتقال رسمی سهام م.ف. به خودش نموده است، در حالی‬که به موجب گواهی حصر وراثت شماره ۷۹۱-۱۳۸۷/۷/۱۵ صادره از شعبه ۳ دادگاه عمومی تهران، موکل یعنی م.ف. در تاریخ ۱۳۸۷/۲/۵ فوت نموده و در تاریخ تنظیم سند انتقال شماره ...-۱۳۸۸/۱۰/۱۴ در قید حیات نبوده و مطابق مقررات بند ۳ ماده ۶۷۸ قانون مدنی، وکالت به موت وکیل یا موکل مرتفع شده و از تاریخ موت از بین می رود. در نتیجه، خانم ف.ف. در زمانی که اقدام به تنظیم سند رسمی شماره ۹۵۸ مورخ ۱۳۸۸/۱۰/۱۴ در دفترخانه اسناد رسمی شماره ... تهران به وکالت از م.ف. می نموده، وکالت وی از مرحوم مذکور زایل گردیده و حق اقدام از سوی موکل خودش را به لحاظ فوت وی نداشته است. اطلاع یا عدم اطلاع وکیل از فوت موکل نیز تأثیری در بطلان عملیات وکیل بعد از تاریخ فوت موکل ندارد. ضمن اینکه گواهی حصر وراثت شماره ۷۹۱- ۱۳۸۷/۷/۱۵ به توسط شخص خانم ف.ف. اخذ شده و در این فرض وکیل از فوت موکل خودش اطلاع داشته، بر مبنای گواهی حصر وراثت یاد شده، وراث حین‬ الفوت مرحوم مرقوم عبارتند از ح. و الف. و ر. و ف.ف. به عنوان برادران و خواهر که ترکه بین آن‬ها به نسبت برادر دو برابر خواهر تقسیم می گردد. معامله ف.ف. به موجب سند رسمی شماره ... مورخ ۱۳۸۸/۱۰/۱۴ نسبت به سهم خودش از ترکه متوفی به عنوان یکی از وراث صحیح بوده و خدشه ای به آن وارد نیست و مورد درخواست ابطال نیز قرار ندارد. لیکن انجام معامله نسبت به سهام ح.، الف. و ر.(تجدیدنظر‬خواهان) از ترکه مرحوم م. از پلاک ثبتی مورد نزاع که مساحت آن به میزان ۱۹۰/۲۸ متر مربع خواهد بود به لحاظ فوت موکل در تاریخ تنظیم سند رسمی ایضا انعقاد عقد بیع به موجب سند عادی شماره ... مورخ ۱۳۸۹/۸/۱۷ به میزان ۱۹۰/۲۸ مترمربع سهام تجدیدنظر‬خواهان صحیح نبوده و با لحاظ عدم اجازه وراث و جانشینان متوفی باطل و از درجه اعتبار ساقط می باشد. بنابراین، دادگاه ادعای تجدیدنظر‬خواهان را به عنوان سه نفر از وراث حین الفوت مرحوم م. ف.نسبت به سهام خودشان از ترکه مرحوم مذکور به مساحت ۱۹۰/۲۸ متر مربع وارد و محمول بر صحت می داند، اولا- چون خواندگان ردیف ۲ و ۳ و.س. و م.ب. که به موجب سند رسمی شماره ... مورخ ۱۳۸۶/۶/۳۰ دفتر ... تهران سهام ح.ف. به م.ب. منتقل و و.س. به وکالت از وی مبادرت به فروش این سهام به موجب مبایعه‬ نامه عادی مورخ ۱۳۸۹/۸/۱۷ نموده و بعدا به موجب سند رسمی شماره ... دفتر ... تهران به خواندگان ردیف ۴ و ۵ و ۶ ع.د. و م.م. و الف.م. منتقل شده است، دعوای خواهان‬ها در این بخش متوجه خواندگان مذکور نبوده، مستندا به مواد ۲ و ۸۴ و ۸۹ قانون آئین دادرسی مدنی، ضمن نقض دادنامه تجدیدنظرخواسته در این قسمت، قرار رد دعوای خواهان‬ها به طرفیت و.س. و م.ب. را صادر و اعلام می نماید. ثانیا- در مورد سهام تجدیدنظر‬خواهان به وراثت از مرحوم م.ف. دادگاه مستندا به ماده ۳۵۸ قانون آئین دادرسی مدنی و ماده ۶۷۸ قانون مدنی، ضمن نقض این بخش از دادنامه، حکم به بطلان سند رسمی وکالت شماره ... مورخ ۱۳۸۶/۹/۱۴ تنظیم شده در دفترخانه اسناد رسمی ... تهران صرفا نسبت به م.ف. از تاریخ فوت وی (۱۳۸۷/۲/۵) و حکم به بطلان سند رسمی انتقال شماره ۹۵۸ مورخ ۱۳۸۸/۱۰/۱۴ دفترخانه شماره ... تهران صرفا نسبت به مساحت ۱۹۰/۲۸ مترمربع سهام الف.، ح. و ر.ف. به وراثت از م.ف. ایضا ابطال مبایعه ‬نامه عادی شماره ... مورخ ۱۳۸۹/۸/۱۷ نسبت به مساحت ۱۹۰/۲۸ مترمربع مربوط به فروشنده ردیف اول ف.ف. در حق خواهان‬ها صادر و اعلام می نماید. خوانده ردیف اول از باب تسبیب محکوم است تا خسارت دادرسی را صرفا راجع به آن بخش از دادنامه که نقض گردیده به خواهان‬ها پرداخت نماید. رأی صادره قطعی است. توضیح این نکته ضرورت دارد که چون بر حسب استعلام ثبتی، مقدار ۳۳۴ مترمربع مشاع از سهم خانم ف.ف. به موجب سند انتقال اجرایی شماره ۶۹۱۵ مورخ ۱۳۹۲/۷/۲۹ دفترخانه ... تهران به ع.د. و م.م. و الف.م. انتقال یافته، مقدار ۱۹۰/۲۸ مترمربع مورد حکم جدای از مقدار ۳۳۴ متر موضوع سند انتقال اجرایی می باشد و شامل آن نمی شود.

رئیس و مستشار شعبه ۱۰ دادگاه تجدیدنظر استان تهران

امی – کریمی