ماده ۳۰۹ قانون آیین دادرسی مدنی

هرگاه در تنظیم و نوشتن رأی دادگاه سهو قلم رخ دهد مثل از قلم افتادن کلمه ای یا زیاد شدن آن و یا اشتباهی در محاسبه صورت گرفته باشد تا وقتی که از آن درخواست تجدیدنظر نشده، دادگاه رأساً یا به درخواست ذی نفع، رأی را تصحیح می نماید.

رأی تصحیحی به طرفین ابلاغ خواهد شد. تسلیم رونوشت رأی اصلی بدون رونوشت رأی تصحیحی ممنوع است.

حکم دادگاه درقسمتی که مورد اشتباه نبوده درصورت قطعیت اجراء خواهد شد .

تبصره 1 - در مواردی که اصل حکم یا قرار دادگاه قابل واخواهی یا تجدیدنظر یا فرجام است تصحیح آن نیز در مدت قانونی قابل واخواهی یا تجدیدنظر یا فرجام خواهد بود.

تبصره 2 - چنانچه رأی مورد تصحیح به واسطه واخواهی یا تجدیدنظر یا فرجام نقض گردد رأی تصحیحی نیز از اعتبار خواهد افتاد.

توضیح واژگان

سهو : « غفلت قلب از چیزی که به اندک رجعت ذهن به خاطر اید پس سهو اخص از اشتباه است » 83324 هر سهوی اشتباه است اما هر اشتباهی سهو نیست.480850

سهو قلم :« اصلاح و تصحیح مربوط به الفاظ و کلمات رای است نه در ماهیت رای »143404

پیشینه

این ماده در قانون آیین دادرسی مدنی سال 1290 مشابهی نداشته اما مشابه آن در ماده 189 قانون ایین دادرسی مدنی 1318 بیان شده بود.699633

نکات توضیحی و تفسیری دکترین

رای دادگاه ممکن است شامل دو قسمت قطعی و قابل تجدید نظر باشد ، در صورت وجود سهو قلم در قسمت قطعی دادگاه بدوی می تواند خود رای را تصحیح نماید ، هرچند دادخواست تجدید نظر مربوط به قسمت دیگر تقدیم شده باشد.969236

این ماده به ذینفع این امکان را داده تا در صورت نیاز اصلاح رای را از دادگاه درخواست نماید. در صورت پذیرش درخواست ، دادگاه در قالب رای تصحیحی اتخاذ تصمیم می نماید، و در صورت عدم پذیرش دادگاه درخواست را رد می نماید . قابلیت تجدیدنظر خواهی از رای تصحیحی ( رد یا قبول ) تابع رای اصلاحی می باشد.969250

رای صادره مبنی بر قبول یا رد درخواست اصلاح رای در فرضی که محکوم علیه غایب آن را درخواست کرده باشد در هر حال حضوری است .143413/

درخواست تصحیح حکم تا قبل از اجرا ممکن می باشد و پس از اجرا دیگر این درخواست پذیرفته نمی شود.493488

مصادیق و نمونه ها

1) رای دادگاه ممکن است شامل دو قسمت قطعی و قابل تجدید نظر باشد ، در صورت وجود سهو قلم در قسمت قطعی دادگاه بدوی می تواند خود رای را تصحیح نماید ، هرچند دادخواست تجدید نظر مربوط به قسمت دیگر تقدیم شده باشد  مثلا در رای به جای عدد دو میلیون و پانصد هزار ریال عدد دو میلیون و پنجاه هزار ریال نوشته شده باشد در این جا دادگاه  می تواند و همچنین مستجر محکوم به تخلیه شده باشد ، در اینجا دادگاه بدوی می تواند راسا عدد اشتباه را اصلاح نماید چرا که رای در مورد میزان اجور قطعی است.969236