نظریه شماره 7/99/413 مورخ 1399/04/21 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره برداشت از محل حقوق قانونی توسط شخصی غیر از ذی نفع

شماره نظریه	۷/۹۹/۴۱۳
شماره پرونده	۹۹-۵۸-۴۱۳ع
تاریخ نظریه	۱۳۹۹/۰۴/۲۱
موضوع نظریه	حقوق اداری
محور نظریه	نیروهای مسلح

چکیده نظریه شماره 7/99/413 مورخ 1399/04/21 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره برداشت از محل حقوق قانونی توسط شخصی غیر از ذی نفع: اصولا هرگونه برداشت از محل حقوق اشتغال، بازنشستگی، وظیفه و یا مستمری قانونی توسط شخصی غیر از ذی نفع آن، نیازمند حکم مرجع قضایی است و خلاف این امر مستلزم وجود مقرره قانونی است. لذا در خصوص فرض سؤال که در قوانین مورد اشاره، تصریحی وجود ندارد. کسر اضافه دریافتی از محل حقوق اشتغال، بازنشستگی، وظیفه و یا مستمری قانونی توسط تأمین اجتماعی نیروهای مسلح بدون حکم مرجع قضایی امکان پذیر نیست.

استعلام

۱-طبق حکم بند ج ماده ۱۶۴ قانون ارتش جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۳۶۶، بند ج ماده ۱۹۲ قانون استخدام نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۳۸۲ و بند ج ماده ۱۸۲ قانون مقررات استخدامی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مصوب ۱۳۷۰ و همچنین بند ۳ ماده ۱۳ آیین نامه تأمین اجتماعی نیروهای مسلح مصوب ۱۳۹۰/۹/۲۰ فرماندهی معظم کل قوا (مدظله العالی) اولاد اناث در صورتی که شغل و شوهر نداشته باشند از حقوق مستمری بهره مند می شوند.

۲- به استناد تبصره یک ماده ۱۳ آیین نامه تأمین اجتماعی نیروهای مسلح خواهر، اولاد و نوادگان اناث مطلقه یا بیوه که از حقوق بازنشستگی یا مستمری همسر متوفای خود در هر یک از صندوق های بازنشستگی برخوردار یا شاغل باشند، در زمره مستمری بگیران قرار نمی گیرند.

۲- به صراحت قانونی بند د ماده ۱۶۴ قانون استخدامی ارتش جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۳۶۶، و مواد مشابه در دیگر قوانین نیروهای مسلح و برابر بند ۴ ماده ۱۳ آیین نامه مذکور پدر و مادری که با تأیید مراجع قانونی در کفالت متوفی بوده اند، مستمری بگیر محسوب می شوند و والدینی که شاغل هستند یا از حقوق بازنشستگی یا مستمری برخوردارند و همچنین پدری که کمتر از شصت سال سن دارد، در زمره مستمری بگیران قرار نمی گیرند.

۴- برابر ماده ۲۷ آیین نامه اجرایی قانون حمایت خانواده زوجه متوفی در صورت فوت شوهر بعدی و تعلق حقوق وظیفه مستمری بازماندگان به زوجه در اثر آن از مستمری که مبلغ آن بیشتر است، برخوردار خواهد شد و همسر متوفی مکلف است در این موارد مراتب برخورداری از مستمری دوم را به صندوق های بازنشستگی مربوط اطلاع دهد و در صورت عدم اقدام و دریافت مستمری مضاعف صندوق بازنشستگی که مستمری پرداختی آن کمتر است مجاز خواهد بود کلیه مستمری های پرداختی و دیگر هزینه هایی را که من غیر حق دریافت شده است بر اساس آخرین مستمری دریافتی و تعرفه های جاری مربوط به دیگر هزینه ها از زوجه وصول کنند.

۵- طی هم پوشانی های بیمه ای این سازمان با دیگر صندوق های بازنشستگی و دستگاه های اجرایی کشور مشخص شده است که تعدادی از مستمری بگیران این سازمان بازنشسته، وظیفه بگیر و یا مستمری بگیر یا شاغل در دیگر دستگاه های دولتی یا بخش خصوصی بوده اند و از آن طریق حقوق بازنشستگی یا وظیفه یا مستمری یا اشتغال دریافت می کرده اند و بر همین اساس این سازمان با استناد به احکام قانونی پیش گفته نسبت به قطع حقوق یا پرداخت های آنان در سازمان بازنشستگی نیروهای مسلح اقدام کرده است؛ آیا مستمری بگیرانی که با کتمان حقیقت و به صورت من غیر حق و توأمان از این سازمان و صندوق یا دستگاه اجرایی دیگری حقوق اشتغال، بازنشستگی، وظیفه و یا مستمری دریافت می کرده اند، در راستای صیانت از بیت المال کسر اضافه دریافتی آن ها از محل حقوق اشتغال، بازنشستگی، وظیفه و یا مستمری قانونی آنان در دستگاه یا صندوق بازنشستگی متبوعه و پس از انجام هماهنگی های لازم با دستگاه بابت ایامی که از این سازمان حقوق من غیر حق دریافت کرده اند، بدون حکم مرجع قضایی امکان پذیر است؟

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه

اصولا هرگونه برداشت از محل حقوق اشتغال، بازنشستگی، وظیفه و یا مستمری قانونی توسط شخصی غیر از ذی نفع آن، نیازمند حکم مرجع قضایی است و خلاف این امر مستلزم وجود مقرره قانونی است. لذا در خصوص فرض سؤال که در قوانین مورد اشاره، تصریحی وجود ندارد و ماده ۲۷ آییننامه اجرایی قانون حمایت خانواده مصوب 1393/11/27 نیز صرفا به امکان وصول اشاره کرده است؛ کسر اضافه دریافتی از محل حقوق اشتغال، بازنشستگی، وظیفه و یا مستمری قانونی توسط تأمین اجتماعی نیروهای مسلح بدون حکم مرجع قضایی امکان پذیر نیست. لذا در صورت تحقق دریافت من غیر حق باید از طریق مراجع قضایی صالح اقدام شود.

مواد مرتبط

• ماده ۱۶۴ قانون ارتش
• ماده ۱۹۲ قانون استخدام نیروی انتظامی
• ماده ۱۸۲ قانون مقررات استخدامی سپاه پاسداران

جستارهای وابسته

• شغل
• تأمین اجتماعی
• مراجع قضایی
• نیروهای مسلح
• مستمری
• بازنشستگی