رای هیات تخصصی دیوان عدالت اداری (دادنامه شماره: ۳۹۸ - ۹۷۰۹۹۷۰۹۰۶۰۱۰۳۹۷ ،کلاسه پرونده: ه ع /۹۶/۸۶۴ و ۹۶/۶۳۲ )

رای هیات تخصصی دیوان عدالت اداری درباره ۱- ابطال ماده ۱۴ آئین نامه ماده ۱۲ قانون نظام صنفی ۲- ابطال دستورالعمل چگونگی برگزاری دوره های آموزشی احکام و تجارت و کسب ۳- ابطال ماده ۷ آئین نامه اجرایی موضوع تبصره ۴ ماده ۲۱ قانون نظام صنفی

مرجع صادر کننده	هیأت تخصصی دیوان عدالت اداری
موضوع	۱- ابطال ماده ۱۴ آئین نامه ماده ۱۲ قانون نظام صنفی ۲- ابطال دستورالعمل چگونگی برگزاری دوره های آموزشی احکام و تجارت و کسب ۳- ابطال ماده ۷ آئین نامه اجرایی موضوع تبصره ۴ ماده ۲۱ قانون نظام صنفی
کلاسه پرونده	ه ع /۹۶/۸۶۴ و ۹۶/۶۳۲
تاریخ رأی	سه شنبه ۳۰ بهمن ۱۳۹۷
شماره دادنامه	۳۹۸ - ۹۷۰۹۹۷۰۹۰۶۰۱۰۳۹۷

هیات تخصصی اقتصادی مالی

• شماره پرونده : ه ع /۹۶/۸۶۴ و ۹۶/۶۳۲ شماره دادنامه :۳۹۸- ۹۷۰۹۹۷۰۹۰۶۰۱۰۳۹۷ تاریخ : ۳۰/۱۱/۹۷

شاکی : آقای امیر لیلاز مهرآبادی - آقای خسرو فاخر

طرف شکایت : وزارت صنعت ، معدن و تجارت – دبیرخانه هیأت عالی نظارت

موضوع شکایت و خواسته : ۱- ابطال ماده ۱۴ آئین نامه ماده ۱۲ قانون نظام صنفی ۲- ابطال دستورالعمل چگونگی برگزاری دوره های آموزشی احکام و تجارت و کسب ۳- ابطال ماده ۷ آئین نامه اجرایی موضوع تبصره ۴ ماده ۲۱ قانون نظام صنفی

• دلایل شاکی برای ابطال مقرره مورد شکایت :

شاکی به موجب دادخواستی ابطال ماده ۱۴ آئین نامه ماده ۱۲ قانون نظام صنفی و دستورالعمل چگونگی برگزاری دوره های آموزشی احکام و تجارب و کسب را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است :

- به استناد بند (ن) ماده ۳۰ قانون نظام صنفی ، وظیفه و اختیار برگزاری دوره های آموزشی احکام تجارب و کسب و کار به طور مستقل یا با همکاری بسیج اصناف کشور ، بدون هرگونه قید و شرطی در حیطه اختیارات اتحادیه های صنفی قرار داده شده و منصرف از الزام به انجام تشریفات و مقرراتی است که ماده ۱۴ آئین نامه ماده ۱۲ همان قانون در دستورالعمل مورد بحث بدان تکلیف نموده است. به عبارتی مفاد دستورالعمل مذکور که بر خلاف منظور نظر قانونگذار تهیه شده از بدو الی ختم انجام امور را از عهده اتحادیه خارج و اتاق اصناف در مقام مجری و کمیسیون نظارت در شأن ارزیاب و ناظر تعیین شده اند. از این رو ماده ۱۴ آئین نامه ماده ۱۲ و ماده ۷ آئین نامه اجرایی موضوع تبصره ۴ ماده ۲۱ قانون نظام صنفی تمامی مواد دستورالعمل یاد شده بر خلاف موازین قانونی است.

متن مقرره مورد شکایت

ماده ۱۴ آئین نامه اجرایی نحوه صدور و تمدید پروانه کسب ( موضوع ماده ۱۲ قانون نظام صنفی کشور ) :

دستورالعمل چگونگی برگزاری دوره های آموزشی مورد نیاز از جمله احکام تجارب و کسب و کار توسط دبیرخانه هیأت عالی نظارت با همکاری اتاق اصناف ایران و سایر مراجع ذیربط تهیه و توسط دبیرخانه هیأت عالی نظارت جهت اجراء ابلاغ خواهد شد.

تبصره : افراد با بیش از هفتاد سال سن از گذراندن دوره های مذکور معاف می باشند اما در صورت داشتن مباشر می بایست وی را برای آموزش معرفی کنند. همچنین فارغ التحصیلان رشته های مرتبط دانشگاهی از گذراندن دروس مشابه معافند.

ماده ۷ آئین نامه اجرایی شیوه اداره امور واحدهای صنفی در شهرها و بخش ها ( موضوع تبصره ۴ ماده ۲۱ قانون نظام صنفی ) : برگزاری دوره های آموزشی موضوع دستورالعمل ماده ۱۴ آئین نامه اجرایی نحوه صدور و تمدید پروانه کسب جهت متقاضیان مستقر در بخش ها و شهرها بر عهده مرکز آموزش اتاق اصناف و یا مراکز مورد تائید کمیسیون می باشد.

دستورالعمل چگونگی برگزاری دوره های آموزشی احکام تجارب و کسب و کار ( موضوع ماده ۱۴ آئین نامه اجرایی ماده ۱۲ قانون نظام صنفی )

تعاریف

ماده ۱- تعاریف :

قانون : قانون نظام صنفی. اتاق ایران : اتاق اصناف ایران. اتاق شهرستان : اتاق اصناف شهرستان. اتحادیه : اتحادیه صنفی (شهرستانی ، استانی و کشوری) . مرکز آموزش : مرکز آموزش اتاق شهرستان و یا مراکز آموزش مورد تایید اتاق ایران و یا کمیسیون نظارت. متقاضی : متقاضی صدور و تمدید پروانه کسب و یا مباشرین. کمیسیون نظارت : کمیسیون نظارت بر سازمان های صنفی شهرستان

دوره های آموزشی

ماده ۲- شیوه برگزاری دوره :

۱- داخلی : برگزاری دوره های آموزشی توسط مرکز آموزش با همکاری اتحادیه ها.

۲- برون سپاری : از طریق عقد قرارداد یا تفاهم نامه با مراکز آموزشی

ماده ۳- دوره های آموزشی :

شامل دوره بیش از صدور و تمدید پروانه کسب واحدهای صنفی می باشد که بر اساس تکلیف مقرر در بند (ن) ماده (۳۰) قانون به منظور کسب آمادگی ، ارتقا و افزایش میزان آگاهی ، دانش و سطح مهارت افراد برگزار می گردد.

ماده ۴- سرفصل دوره های آموزشی :

ردیف

عنوان دروس الزامی

مدت زمان ( ساعت )

۱

قانون و مقررات نظام صنفی

۵/۴

۲

مشتری مداری

۵/۱

۳

فقه بازار

۶

۴

خرید و فروش الکترونیکی

۵/۱

۵

قوانین و مقررات مالیاتی ( مالیات بر ارزش افزوده )

۳

۶

قوانین و مقررات شهرداری

۵/۱

۷

قانون و مقررات کار و تأمین اجتماعی

۳

۸

قانون و مقررات نیروی انتظامی

۵/۱

۹

قانون و مقررات بهداشت

۵/۱

جمع کل

۲۴

ماده ۵- انواع دوره ها :

۱- حضوری : با حضور متقاضی برگزار می گردد و نمره حد نصاب آن جهت قبولی در آزمون (ده) می باشد.

۲- غیر حضوری : شرکت در دوره ها و کلاسها به صورت غیر حضوری ( مکاتبه ای و یا الکترونیکی ) و نمره حد نصاب آن جهت قبولی درآزمون ( دوازده ) می باشد.

تبصره ۱- غیبت بیش از یک سوم کل دوره ( به دلیل موجه یا غیر موجه ) به منزله ثبت نام غیر حضوری تلقی می گردد.

تبصره ۲- آندسته از واحدهای صنفی که توسط مباشر اداره می گردد ، مباشر مکلف به شرکت در دوره آموزشی بوده و در صورت عزل مباشر ، صاحب پروانه کسب یا مباشر جدید ( قبل از عزل مباشر قبلی ) مکلف به گذراندن دوره آموزشی می باشد.

تبصره ۳- متقاضیان شرکت در دوره حضوری و یا غیر حضوری در صورت عدم کسب نمره حد نصاب می توانند برای دومین بار با پرداخت ۲۰ درصد هزینه در آزمون شرکت نمایند.

ماده ۶- شرایط مدرسین در برگزاری دوره های آموزشی

۱- داشتن حداقل دانشنامه تحصیلی کارشناسی ، مرتبط با دوره یا دروس ( در صورت وجود رشته دانشگاهی مرتبط ) از مراکز آموزشی مورد تایید وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری و یا گواهی معادل از حوزه علمیه.

۲- حداقل ۲ سال سابقه تدریس در رشته مورد نظر.

تبصره – اتاق ایران مکلف است هر سال نسبت به فراخوان جذب مدرسین مطابق با شاخص های این دستورالعمل اقدام نماید. تطبیق و تایید شرایط مدرسین به عهده اتاق شهرستان می باشد.

مقررات مربوط به آموزش :

ماده ۷ – مدارک مورد نیاز متقاضیان ثبت نام دوره :

۱) معرفی نامه اتحادیه

۲) پرداخت هزینه آموزش

ماده ۸- حداکثر زمان برگزاری کلاس در هر روز ۶ ساعت ( صبح و بعدازظهر ) می باشد و مدرس باید در هر جلسه مطابق فرم مرکز آموزش حضور و غیاب نماید.

ماده ۹- مکان برگزاری دوره های آموزشی :

۱- محل آموزشگاه علاوه بر سهولت متقاضی باید در مکان یا طبق مجزا و مستقل از فعالیتهای جاری اتاق بوده و حداقل دارای ۱ کلاس ، ۱ اتاق امور دفتری و مدرسین ، آبدارخانه و سرویس بهداشتی مجزا باشد ، اتاق امور دفتری و مدرسین نباید با دیگر فعالیتها و بخشهای جاری اتاق ، مشترک باشد.

۲- تعداد افراد متقاضی به صورت حضوری در یک کلاس نباید از ۳۰ نفر بیشتر باشد.

۳- وجود لوازم و وسایل کمک آموزشی مانند رایانه ، ویدیو پروژکتور ، یا وایت برد ، میز و صندلی مناسب آموزش و سایر وسایل بر حسب نیاز الزامی است.

ماده ۱۰- تعرفه شرکت در کلاس :

تعرفه هر نفر برای شرکت در کلاس با مصوبه کمیسیون نظارت شهرستان تعیین خواهد شد و هزینه چاپ و تکثیر جزوه آموزشی و پذیرایی از متقاضی در تعرفه فوق منظور خواهد شد.

ماده ۱۱- گواهینامه پایان دوره :

پس از اتمام دوره و کسب موفقیت در آزمون ، به متقاضی گواهینامه پایان دوره اعطا می گردد. گواهینامه دارای طرح یکسانی است که توسط دبیرخانه هیأت عالی نظارت با همکاری اتاق ایران تهیه و به سراسر کشور ابلاغ می شود.

تبصره ۱- مدت اعتبار گواهی ۵ سال می باشد و در صورت تغییر رسته و یا جابجایی واحد صنفی ، متقاضی نیازی به طی مجدد دوره آموزش نخواهد داشت.

تبصره ۲- گواهی صادره توسط مرکز آموزش برای اتحادیه های سراسر کشور معتبر می باشد.

ماده ۱۲- نحوه ارزشیابی :

۱- تنظیم صورتجلسه منضم به اسامی شرکت کنندگان در آزمون ضروری بوده و می بایست نسخه ای از آن توسط مرکز آموزش نگهداری شود.

۲- محل و زمان آزمون علاوه بر اعلام کتبی به متقاضی ، حتی المقدور از طریق پست الکترونیک و یا پیام کوتاه نیز اطلاع رسانی خواهد شد.

۳- آزمون پایان دوره آموزش به صورت سوالات چهارجوابی بوده و آزمون افراد بی سواد به صورت شفاهی انجام می شود.

۴- فعالیت مراکز آموزش اتاق اصناف در سطح کشور توسط دبیرخانه هیأت عالی نظارت با همکاری اتاق ایران به صورت سالانه ارزیابی می گردد.

ماده ۱۳- این دستورالعمل مشتمل بر ۱۳ ماده و ۶ تبصره به استناد ماده ۱۴ آیین نامه اجرایی ۱۲ قانون توسط دبیرخانه هیأت عالی نظارت با همکاری اتاق اصناف ایران تهیه گردید.

• خلاصه مدافعات طرف شکایت :

در پاسخ به شکایت واصله ، رئیس مرکز اصناف و دبیر هیأت عالی نظارت طی لایحه ای به شماره : ۱۷۴۳۳۷/۶۰ – ۳/۸/۱۳۹۶ چنین اعلام داشته است که :

۱- مطابق مفاد بند ۸ ماده ۶ آئین نامه تشکیلات اداری و امور مالی و نحوه اداره دبیرخانه هیأت عالی نظارت موضوع ماده ۵۴ قانون نظام صنفی یکی از وظایف دبیرخانه مذکور تهیه و تدوین آئین نامه ها و دستورالعمل ها می باشد که در این راستا به تجویز ماده ۱۴ آئین نامه اجرایی موضوع ماده ۱۲ قانون موصوف دستورالعمل چگونگی برگزاری دوره های آموزشی احکام تجارب و کسب و کار توسط هیأت عالی نظارت با همکاری اتاق اصناف ایران تهیه و ابلاغ گردیده است.

۲- بر اساس ماده ۳۲ قانون نظام صنفی ، اتاق اصناف شهرستان مطابق وظایف مندرج در مفاد ماده ۳۷ همان قانون ، امر نظارت بر عملکرد اتحادیه ها و نظارت و راهنمایی صنوف را بر عهده دارد.

۳- مطابق ماده ۲ دستورالعمل چگونگی برگزاری دوره های آموزشی احکام تجارب و کسب و کار موضوع ماده ۱۴ آئین نامه فوق الذکر ، برگزاری دروه های آموزشی توسط مرکز آموزش با همکاری اتحادیه های صنفی صورت می پذیرد. بر این اساس به منظور کاهش هزینه های گزاف بابت پرداخت حق التدریس و نیز تهیه و تجهیز مکان برگزاری کلاس های آموزشی برای بیش از هشت هزار اتحادیه در سطح کشور و نظر به اینکه طبق مفاد ماده ۲۶ قانون نظام صنفی ، پس از تکمیل مدارک توسط متقاضی ، اتحادیه ها مکلفند حداکثر ظرف مدت ۱۵ روز نسبت به صدور پروانه کسب اقدام نمایند ، لذا به منظور جلوگیری از افزایش غیرمنطقی هزینه های مترتب بر امر آموزش و همچنین فراهم نمودن امکان صدور پروانه کسب در مهلت مقرر تکلیفی (۱۵روز) در قانون مذکور ، امر آموزش متقاضیان اخذ پروانه کسب به طور مداوم و حداقل هر ۱۵ روز یکبار توسط اتاق های اصناف شهرستان ها با مشارکت و هماهنگی اتحادیه های صنفی به صورت متمرکز در مکان های آموزشی دارای محیط و تجهیزات استاندارد متعلق به اتاق های اصناف یا مراکز آموزش عالی صورت می پذیرد.

• رأی هیأت تخصصی اقتصادی مالی دیوان عدالت اداری :

با مداقه در اوراق و محتوای پرونده، هرچند براساس بند ن ماده ۳۰ قانون نظام صنفی، برگزاری دوره های آموزشی احکام تجارت و کسب و کار به طور مستقل یا با کمک بسیج اصناف کشور قبل از صدور و تمدید پروانه کسب اعضای صنف، از جمله وظایف و اختیارات اتحادیه های صنفی می باشد، ولی با توجه به اینکه بر مبنای بند ۸ ماده ۶ آیین نامه تشکیلات اداری و امور مالی و نحوه اداره دبیرخانه هیأت عالی نظارت، تهیه و تدوین آیین­نامه­ها و دستورالعملهای مرتبط با قانون نظام صنفی از وظایف و اختیارات دبیرخانه هیأت عالی نظارت اعلام شده و در عین حال با عنایت به اینکه براساس ماده ۲ دستورالعمل چگونگی برگزاری دوره های آموزشی احکام تجارت و کسب و کار، اتحادیه های صنفی مستقیما و یا به واسطه اتاق اصناف شهرستان که متشکل از رؤسای اتحادیه های صنفی هر شهرستان می باشد، در برگزاری دوره های آموزشی احکام تجارت و کسب و کار ایفای نقش می کنند، بنابراین ماده ۱۴ آیین نامه اجرایی موضوع ماده ۱۲ و ماده ۷ آیین نامه اجرایی موضوع تبصره ۴ ماده ۲۱ قانون نظام صنفی کشور و دستورالعمل مورد شکایت خلاف قانون و خارج از اختیار نبوده لذا به استناد بند ب ماده ۸۴ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب ۱۳۹۲، رأی به رد شکایت صادر و اعلام می کند. رأی صادره ظرف مدت بیست روز از تاریخ صدور از سوی ریاست ارزشمند دیوان یا ده نفر از قضات گرانقدر دیوان قابل اعتراض است.

دکتر زین العابدین تقوی

رئیس هیأت تخصصی اقتصادی مالی

دیوان عدالت اداری

کدمنبع: 11862