ماده ۷۱۴ قانون مدنی

اگر ضامن زیادتر از دین به داین بدهد حق رجوع به زیاده ندارد مگر در صورتی که به اذن مضمون‌عنه داده باشد.

توضیح واژگان

ضمان : عبارت از است نفس تعهد و تکلیف ضامن در برابر مضمون له و اشتغال ذمه مضمون عنه در آن شرط نیست.

پیشینه

در قانون مدنی فرانسه ضمان به بیشتر از دین جایز نبوده ولی حکم به بطان ضمان نیز صادر نشده است . در این فرض اصل ضمان صحیح دانسته شده لکن به همان مقداری که مدیون اصلی به مضمون له بدهکار بوده و نسبت به زیاده ضمان باطل است و مضمون له نمی تواند مازاد از طلب خود را از ضامن مطالبه نماید.  در قانون مدنی مصر ذیل ماده 780 ضمان نسبت به مبلغ بیشتر از آنچه مدیون بدهکار است و یا مشروط به شروط شدیدتر از شروط دین اصلی صحیح نیست .

نکات توضیحی و تفسیری دکترین

مطابق این ماده ضامن در صورت پرداخت دین به میزان بیش از آنچه مدیون اصلی ضمانت کرده است امکان رجوع به مضمون عنه به میزان زیاده را ندارد مگر اینکه برای این پرداخت از مضمون عنه اذن گرفته باشد. اگر اذن به  ضمان بیشتر از دین ازجانب مضمون عنه داده شده باشد دیگر پرداخت آن نیاز به اذن مجدد نخواهد داشت و ضامن می تواند برای مطالبه تمام آنچه پرداخته است به مضمون عنه مراجعه نماید. اما اذن به ضمان بیشتر خلاف اصل بوده و نیازمند تصریح می باشد.

سوابق و مستندات فقهی

چنانچه ضامن مبلغی بیشتر از دین پرداخته باشد نسبت به مقدار زاید متبرع به حساب می آید و اگر کمتر پرداخته باشد ، حق ندارد مازاد آن را مطالبه نماید اعم از اینکه طلبکار ، مقدار زائد را با ضامن مصالحه کند یا آن را ابراء نماید . عده ای از فقها ضمان بیشتر از دین را جایز دانسته و رجوع ضامن نسبت به مازاد را منوط به اذن مضمون عنه دانسته اند.

مصادیق و نمونه ها

• دین شخصی یک میلیون تومان می باشد ضامن مبلغ یک میلیون دویست هزار تومان پرداخت می نماید در اینجا ضامن دویست هزارتومان را تبرعی پرداخته و تنها زمانی می تواند دویست هزارتومان مازاد را از مضمون عنه مطالبه نماید که برای پرداخت آن اذن گرفته باشد.