نظریه شماره 7/1402/8 مورخ 1402/06/21 اداره کل حقوقی قوه قضاییه

شماره نظریه	۷/۱۴۰۲/۸
شماره پرونده	۱۴۰۲-۷۶-۸ح
تاریخ نظریه	۱۴۰۲/۰۶/۲۱

نظریه شماره ۷/۱۴۰۲/۸ مورخ ۱۴۰۲/۰۶/۲۱ اداره کل حقوقی قوه قضاییه: استعلام: به موجب قانون رسیدگی به دعاوی مطروحه راجع به احوال شخصیه و تعلیمات دینی ایرانیان زرتشتی، کلیمی و مسیحی مصوب ۱۳۷۲ مجمع تشخیص مصلحت نظام، رعایت احوال شخصیه و حقوق ارثیه و وصیت در خصوص پیروان ادیان الهی به رسمیت شناخته شده است و دادگاهها ملزم به صدور حکم بر طبق آن شده اند؛ این مصوبه از نظر زمانی مؤخر بر ماده ۸۸۱ مکرر قانون مدنی است. آیا پیروان ادیان الهی شناخته شده در قانون اساسی که در اصطلاح فقهی اهل ذمه نامیده می شوند، مشمول حکم ماده ۸۸۱ مکرر قانون مدنی می شوند؟

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه

با توجه به ماده واحده قانون اجازه رعایت احوال شخصیه ایرانیان غیر شیعه در محاکم مصوب مرداد ۱۳۱۲ که در جلسه مورخ سوم تیرماه ۱۳۷۲ مجمع تشخیص مصلحت نظام هم به موجب ماده واحده قانون رسیدگی به احوال شخصیه و تعلیمات دینی ایرانیان زرتشتی، کلیمی و مسیحی بر لازم الاجراء بودن آن تأکید شده است و وارد بر ماده ۸۸۱ مکرر قانون مدنی الحاقی۱۴/۸/۱۳۷۰ است، در صورتی که متوفی، پیرو یکی از مذاهب به رسمیت شناخته شده در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، یعنی مسیحی، کلیمی و یا زرتشتی باشد، ارث او بر طبق قواعد و عادات مسلمه متداوله در مذهب متوفی تقسیم می شود و مسلمان بودن یکی از وراث، موجب محروم شدن دیگر ورثه از ارث نمی شود و به این ترتیب، عبارت کافر مذکور در ماده ۸۸۱ مکرر قانون مدنی، اختصاص به کفاری دارد که مذهب آنان به رسمیت شناخته نشده است و ملاک، زمان فوت مورث است و نه زمان تقسیم ترکه.