نظریه شماره 7/1402/366 مورخ 1402/08/02 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره احقاق حق شرکا در دعوای غیر قابل تجزیه

شماره نظریه	۷/۱۴۰۲/۳۶۶
شماره پرونده	۱۴۰۲-۱۲۷-۳۶۶ح
تاریخ نظریه	۱۴۰۲/۰۸/۰۲

نظریه شماره ۷/۱۴۰۲/۳۶۶ مورخ ۱۴۰۲/۰۸/۰۲ اداره کل حقوقی قوه قضاییه: استعلام: الف- اگر برخی شرکا یا وراث در دعوای غیر قابل تجزیه حاضر به همراهی با دیگران نشوند، تکلیف شریک یا وراثی که می خواهد احقاق حق کند، چیست؟ ب- آیا باید علاوه بر اشخاصی که ادعایی علیه آنها دارد، دیگر وراث یا شرکا را نیز طرف دعوا قرار دهد؟

ج- در صورت مثبت بودن پاسخ و صدور حکم به سود وی، آیا اثر حکم به دیگران نیز تسری دارد؟

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه

الف- وفق اصل سی و چهارم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، دادخواهی حق مسلم افراد است؛ بر این اساس،

اولا، اصل بر استماع دعاوی است و عدم استماع دعوا باید مستند به قانون باشد. ثانیا، اصولا اشخاص در استیفای حقوق مالی خود از اختیار کامل برخوردارند و نمی توان کسی را ملزم به اقامه دعوا کرد و نیز استماع دعوای برخی شرکا را نمی توان به اقدام مشترک دیگران منوط کرد. بنا به مراتب پیش گفته، در فرض سؤال که برخی شرکا یا وراث در دعوای غیر قابل تجزیه حاضر به طرح دعوا نیستند جز در مواردی که حکم مغایر قانونی وجود داشته باشد، هر کدام از خواهان ها می توانند مبادرت به طرح دعوا نمایند.

ب- در فرض سؤال، استماع دعوای خواهان مستلزم طرف دعوا قرار گرفتن دیگر شرکا یا ذی نفعان نیست؛ مگر آنکه اعمال حق و یا تعلق حق به صورت انفرادی قانونا ممکن نباشد.

ج- با عنایت به ملاک مواد ۳۰۸، ۳۵۹ و ۴۰۴ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب ۱۳۷۹، در فرض سؤال که نسبت به دعوای غیر قابل تجزیه، یکی از شرکا اقدام به طرح دعوا نموده و حکم بر ذی حقی وی صادر شود، این رأی برای دیگر ذی نفعان دعوای یاد شده قابل استناد و بهره برداری خواهد بود.