نظریه شماره 7/1402/1067 مورخ 1402/12/23 اداره کل حقوقی قوه قضاییه

شماره نظریه	۷/۱۴۰۲/۱۰۶۷
شماره پرونده	۱۴۰۲-۷۶-۱۰۶۷ح
تاریخ نظریه	۱۴۰۲/۱۲/۲۳

نظریه شماره ۷/۱۴۰۲/۱۰۶۷ مورخ ۱۴۰۲/۱۲/۲۳ اداره کل حقوقی قوه قضاییه: استعلام: چنانچه شخص (الف) به تصور این که مال غیر منقول (یک قطعه زمین) را با شخص (ب) شریک است به دنبال آن با توافق یکدیگر این زمین را تقسیم کرده و برای این منظور تقسیم نامه ای نیز تنظیم و مدتی نیز هر یک از این دو نفر سهم خود را تصرف نمایند. اما پس از مدتی شخص (الف) متوجه می شود که مال (زمین) مذکور مال اختصاصی بوده و اساسا شخص (ب) مالکیتی در ان زمین نداشته است تا موجبی برای تقسیم وجود داشته باشد بر این اساس، آیا مالک اصلی (الف) می تواند به جهت اشتباه در تلقی مالکیت مشاعی، ابطال تقسیم نامه و به تبع آن حسب مورد خلع ید یا رفع تصرف را مطالبه نماید.

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه

در فرض سؤال که پس از تقسیم مال غیرمنقول به تصور مشترک بودن مال و تصرف هر یک در حصه، اختصاصی بودن مال و صرف تعلق آن به یکی از طرفین مشخص شده است، با توجه به اینکه وفق مواد ۵۸۹ به بعد قانون مدنی، تقسیم ناظر بر اموال مشترک است و اموالی که در مالکیت اختصاصی شخص است از شمول این مقررات خارج است و با عنایت به ماده ۶۰۱ و ملاک ماده ۶۰۲ این قانون، مالک مال غیرمنقول می تواند دعوای ابطال تقسیم نامه را اقامه کند. بدیهی است در فرض ابطال تقسیم نامه دیگر حقوق مالک تابع عمومات است.