ظریه شماره 7/1401/1309 مورخ 1401/12/27 اداره کل حقوقی قوه قضاییه در مورد وضعیت مرور زمان در حالت عدم اجرای مجازات تکمیلی

شماره نظریه	۷/۱۴۰۱/۱۳۰۹
شماره پرونده	۱۴۰۱-۱۸۶/۲-۱۳۰۹ک
تاریخ نظریه	۱۴۰۱/۱۲/۲۷

استعلام: فردی از بابت اتهام رابطه نامشروع دون زنا به ۹۹ ضربه شلاق تعزیری و ۸ ماه اقامت اجباری در یکی از شهرهای ایران به عنوان مجازات تکمیلی محکوم شده است. مجازات شلاق تعزیری در سال ۹۴ اجرا شده است؛ اما مجازات تکمیلی اقامت اجباری تاکنون شروع و اجرا نشده است. با توجه به این که مجازات اصلی به طور کامل اجرا شده است، آیا عدم اجرای مجازات تکمیلی مشمول ذیل ماده ۱۰۸ قانون مجازات اسلامی که بیان می دارد مگر اینکه اجرای مجازات بر اثر رفتار عمدی محکوم قطع شده باشد که در این صورت مرور زمان اعمال نمی شود است؟ بدین توضیح که اگر عدم اجرای مجازات تکمیلی، قطع اجرای مجازات (به جهت اجرای مجازات اصلی) تلقی شود، مشمول مرور زمان نخواهد شد؛ اما اگر عدم اجرای اقامت اجباری قطع مجازات محسوب نشود، با توجه به گذشت بیش از ۷ سال از صدور رأی قطعی، این مجازات مشمول مرور زمان اجرای حکم خواهد شد.

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه

هر چند مجازات اصلی و مجازات تکمیلی مجموعا به عنوان مجازات متهم تعیین و مورد حکم قرار می گیرد؛ ولی دو مجازات جدا از هم بوده و نحوه اجرای آن ها نیز متفاوت است؛ لذا در فرض سؤال، پس از اجرای مجازات شلاق تعزیری به عنوان مجازات اصلی، محکوم باید احضار شود تا مطابق مقررات آیین نامه نحوه اجرای مجازات های تکمیلی موضوع ماده ۲۳ قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ مصوب ۲۶/۱۱/۱۳۹۳ مجازات اقامت اجباری در محل معین در خصوص وی به مورد اجرا گذاشته شود و وفق تبصره ۵ ماده ۳ آیین نامه یاد شده شروع محکومیت اقامت اجباری از روز حضور در محل و به نحو مذکور در تبصره یک و یا حضور وی از طریق اعزام احتساب خواهد شد؛ اگر عدم اجرای محکومیت اقامت اجباری به لحاظ عدم اجرای مقررات آیین نامه یاد شده باشد؛ یعنی هیچ اقدامی از طرف اجرای احکام در راستای اجرای این حکم به عمل نیامده باشد با عنایت به اینکه مجازات تکمیلی با لحاظ ماده ۱۸ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ نوعی مجازات تعزیری است، می تواند مشمول ماده ۱۰۷ قانون مجازات اسلامی شود و این حالت از شمول مقررات ماده ۱۰۸ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ خارج است؛ حتی مواردی که مجازات تکمیلی مانند اقامت اجباری در محل معین شروع به اجرا شده باشد ولی به لحاظ تخلف عمدی محکوم از مفاد حکم قطع شود نیز موضوع مشمول ماده ۱۰۸ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ نیست؛ زیرا ضمانت اجرای تخطی محکوم از اجرای مجازات تکمیلی در ماده ۲۴ قانون پیش گفته تعیین شده است (برای بار اول مدت مجازات تکمیلی مندرج در حکم تا یک سوم افزایش داده می شود و در صورت تکرار بقیه مدت محکومیت به حبس یا جزای نقدی درجه ۷ یا ۸ تبدیل می شود) که این مجازات ها از حیث مرور زمان مشمول عمومات ماده ۱۰۷ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ می باشند.