ماده ۸۰۹ قانون مدنی

هر گاه بنا و درخت بدون زمین فروخته شود حق شفعه نخواهد بود.

توضیح واژگان

اخذ به شفعه: اخذ به شفعه، یعنی گرفتن به استناد شفعه، که ماهیت آن، یک عمل حقوقی است.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

حق شفعه را، نمی توان نسبت به ساختمان و اشجار، که بدون زمین و برای قلع و قمع شدن، به فروش می رسند؛ جاری دانست. و در جاری بودن شفعه نسبت به ساختمان و درختان، تبعیت شرط است. یعنی اشیای مزبور، باید به همراه زمینی فروخته شوند؛ که بر روی آن واقع گردیده اند. و حق شفعه، نسبت به مال غیرمنقولی که عرصه نیست؛ و جزء اعیان می باشد؛ جاری نیست. پس نمی توان حق مزبور را، نسبت به بنایی که با اذن متولی، در عین موقوفه ساخته می شود؛ جاری دانست. و منافع غیرمنقول مشاع را، نمی توان مشمول حق شفعه دانست. زیرا منفعت حاصل از مال غیرمنقول، منقول می باشند.

مستندات فقهی

بنابر قول مشهور فقها، حق شفعه، به طور قطعی، در مال غیرمنقول ذاتی جاری بوده؛ و در اموالی که به وسیله عمل انسان؛ غیرمنقول می گردند؛ به شرطی می توان حق شفعه را ثابت دانست؛ که آن اموال نیز، به تبع مال غیرمنقول ذاتی به فروش برسند. مثل ساختمانی که به تبع زمین آن فروخته می شود.

رویه های قضایی

به موجب نظریه مشورتی شماره 1131 مورخه 3/6/1362 اداره حقوقی قوه قضاییه، شفعه، نسبت به اعیان جاری نیست.

مصادیق و نمونه ها

• نسبت به آسیا، اشجار و حمام، حق شفعه جاری نیست.